Maniqueisme

Lo Maniqueisme era una religion d'origina iraniana apareguda au segle III a partir deis ensenhaments de Mani (vers 216 - 276 ). Era un sincretisme entre lo Cristianisme , lo Zoroastrisme e lo Bodisme . Era una religion dualista basada sus una cosmogonia depintant una lucha entre lo Ben e lo Mau. Los maniqueus creson qu'una causa depend de l'autra e postulavan l'existencia d'un Dieu maligne al meteis nivel que lo Dieu Paire dels crestians. Venguet rapidament forca populara mai, considerada coma una eresia, fuguet combatuda per lei Crestians. Dispareguet vers lo segle XIV.

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

Son nom deriva del fondator del corrent, Mani (o Ragis). Mani predicava sas doctrinas sens esser crestian, e forca elements de sa doctrina derivan del zoroastrisme , del bodisme , del mitraisme e dels cultes babilonians (Ragis era adepte d'aquela darriera). Foguet considerat coma una eretgia quand comencet de se difusar dins los meteisses territoris ont temptava de s'introduire lo cristianisme, alara qu'era vertadierament una religion diferenta.

Mani foguet executat per ordre del rei de Persia en 276 . Pasmens, sa doctrina se difusava en Persia , Asia Centrala (ont subsistiguet aperaqui mila ans), Mesopotamia , Siria , Palestina , Egipte , Africa , Ispania , Gallia e Italia . Un dels caps mai conegut foguet l'egipcian Akuas (de qui una partida dels maniqueus prengueron lo nom d'≪akuanitas≫), influenciet d'altres eretges coma los priscillianistas , e pus tard dins lo catarisme , los valdeses e los bogomils .

Cresencas [ modificar | Modificar lo codi ]

Los maniqueus coma los gnostics , mandeistas e mazdeistas - eran dualistas : cresian que i avia una lucha eternala entre dos principis afrontats, lo Ben e lo Mal, qu'eran associats a la Lutz e las Tenebras e, alara, consideravan que l'esperit de l'ome es de Dieu mas lo cos de l'ome es del demoni. Aquo s'explicava per un ensems de mites antropogonics, d'influencia gnostica e zoroastrica . En l'ome, l'esperit o lutz se troba captiu per causa de la materia corporala; en consequencia, cresian qu'era necessari de practicar un ascetisme estricte per comencar lo processus de liberacion de la lutz presa. Mespresavan alara la materia, quitament lo cos uman. Los ≪oissent≫ aspiravan a se tornar trobar encarnat coma ≪causits≫, que alara avian pas mai besonh de se tornar encarnar.

Zaratostra , Platon , Jesus , Boda e d'autras figuras religiosas serian estats enviats a l'umanitat per l'ajudar dins sa liberacion espiritala, Mani essent lo Sagel dels profetas.

Lo maniqueisme nega la responsabilitat umana pels mals comeses perque crei que son pas produchs de la volontat de l'ome mas del domeni del mal sus la nostra vida. Per aquo consideravan lo pavon coma lor animal sagrat, perque las colors de son plumatge revelavan los diferents estats espiritals per ont passava lo cos per capitar a se purificar e se transformar en l'esperit divin.

Libres sagrats [ modificar | Modificar lo codi ]

Mani escriguet set o ueit libres, que contenon los ensenhaments de la religion. Pasmens qualques fragments escampilhats e de traduccions dels originals se fagueron.

Originals escriches en siriac [ modificar | Modificar lo codi ]

L'Evangelion ( grec : Ευαγγελιον, es a dire, a pauc pres "bonas novelas"): Tanben conegut coma l' Evangeli de Mani . De citacions del primier capitol fogueron presentadas en arabi per Ibn al-Nadim , que vivia a Bagdad a l'epoca que ala encara vivian los Maniqueus, dins son libre lo "Fihrist" (escrit en 938).
Lo tresaur de la Vida
Lo Tractat
Secrets .
Lo Libre dels Gigants , fragments originals fogueron descoberts a Qumran e Turf .
Epistola , Agustin d'Ipona fa de citacions, en latin, de Mani de las Epistolas Fondamentalas dins qualques unas de sas obras contra lo maniqueisme.
Psalmes e preguiera , en copte , descobert en Egipte en 1900, foguet editat e publicat per Charles Allberry .

Escriches originals en persan [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo Shabuhragan , dedicat a la shapur I : de fragments descoberts a Turf .

Autres libres [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo Ardahang , dins la tradicion iraniana, foguet un dels libres sagrats de Mani que venguet mai tard per se remembrar l'istoria persa, e foguet tanben nomenat Ar?ang, en Partian paraula que significa "digne", e foguet abelit de pinturas. Alara, los iranians li doneron lo titol de "Lo Pintor".
Lo Kephalaia , "Discorses", que se troba la traduccion copta.
Dins l'origina del seu Conselh d'Administracion , lo titol del Codex-Mani , una traduccion grega d'un libre arameu que descriu los primiers ans de vida de Mani.

Obras non maniqueas conservadas per la Gleisa maniquea [ modificar | Modificar lo codi ]

Qualques partidas del Libre d'Enoc literatura.
Qualques publicacions en relacion amb l'apostol Tomas, e la partida en siriac de Los Actes de Tomas , e los Psalmes de Tomas .

Vejatz tanben [ modificar | Modificar lo codi ]