Institut d'Estudis Aranesi-Academia Aranesa dera Lengua Occitana

Er Institut d’Estudi Aranesi - Academia aranesa dera lengua occitana ( oc )
Donades
Tipe	organizacion regulator linguistic societat sabenta
Sector	occitan e aranes
Forma juridica	Institucion
Lengua oficiau	occitan
Administracion
President	Jusep Lois Sans Socasau (2014?)
Istoria
Fondacion	3 de julhet de 2014
Site web	institutestudisaranesi.cat

L’ Institut d'Estudis Aranesi-Academia Aranesa dera Lengua Occitana (oficialament en aranes ) (var. Institut d'Estudis Araneses-Academia Aranesa de la Lenga Occitana, Institut d'Estudis Aranes-Academia Aranesa de la Lenga Occitana ; sigla IEA-AALO o simplament l’ IEA ) es una institucion academica cargada de las normativas linguisticas de la varietat aranesa de l'occitan en Val d'Aran , e l'establiment de criteris reglamentaris conformes als principis de la gramatica occitana de Lois Alibert e a las reglas d'ortografia en aranes.

Per tal de trobar lo temps d'agilizar las relacions e d'apasimar las friccions que poguessen existir entre los diferents organismes que se volon trachar de la norma, l'IEA comencet a foncionar e trabalhar a l'entorn de l'estiu de 2015.

Estatut [ modificar | Modificar lo codi ]

Las normas linguisticas del idioma aranes son creadas segon la Lei 35/2010, del 1 d'octobre, de l'occitan, aranes a la Val d'Aran . En genier de 2014 , la Generalitat de Catalonha acorda a l'IEA-AALO l'estatut d'academia e d'autoritat linguistica ^{[1] [2]} . Son rotle e sa constitucion fogueron ratificats institucionalament pel Parlament de Catalonha lo 24 julh de 2014 malgrat una mocion contraria del Partit Socialista de Catalonha que demandet a l'encop que se reconeguesse lo CPLO coma autoritat unica per la gestion de la lenga occitana ^[3] .

Organizacion [ modificar | Modificar lo codi ]

L'IEA-AALO, qu'es presidit per l'aranes Jep de Montoya , compta actualament dotze membres (amb son president) que d'unes son tanben membres del CPLO. Aquestes son:

Polemicas [ modificar | Modificar lo codi ]

Anteriorament a sa creacion, l'institucion es ja estada criticada e atacada mantes cops per son pretzfach primier. Aprep la letra del senador del Congres espanhol Paco Boya , mandada lo 7 de febrier de 2014 als membres de l'IEA, que declarava entre d'autras causas "Non ei era nosta academia" ^[4] , qualque temps abans son espelida, lo 28 de junh de 2014, quatre elegits de l' estat frances ( David Grosclaude , Guilhem Latrubessa, Belkacem Lounes e Marcel Mateu) dins una critica e ataca frontalas, escrigueron una letra al president de la Generalitat Artur Mas per demandar al govern catalan que reconeguesse lo CPLO coma academia unica de la lenga occitana.

La vulnerabilizacion de l'institucion contunhet al Parlament de Catalonha per mejan d'una mocion del grop socialista que demandava de reconeisser lo CPLO coma la sola entitat gestionaira de la lenga. Aquesta obtenguet pas pro de suport per prosperar quand l'IEA foguet oficializat pel Parlament lo 24 de julh de 2014.

Produccions [ modificar | Modificar lo codi ]

L'IEA-AALO publica d'obras de referencia a l'encop sus l'aranes e sus l'occitan estandard tal que lo vei. Tanben publica de traduccions a l'aranes per servir de models de lenga.

Aranes: obras de referencia [ modificar | Modificar lo codi ]

• ( oc ) (coll.) Gramatica basica der occitan aranes ], 2015
• ( ca ) + ( oc ) Jusep Lois Sans Socasau , Diccionari catala-aranes , 2021, 514 p.
• ( oc ) (coll.) Diccionari der aranes , 2019, 491+11 p. ISBN 978-84-09-15095-3 . Ampliacions: Ampliacion 1 de Ger 2021 , Ampliacion 1 de Ger 2022 , Ampliacion 2023 .
• ( oc ) Joan Coromines, Elements de morfosintaxi der aranes , 2016, 164 p.
• ( oc ) (coll.) Vocabulari fonetic basic der aranes , 2018. ISBN 978-84-09-06340-6
• ( oc ) (coll.) Gramatica der occitan aranes , 2020. ISBN 978-84-09-22141-7

Aranes: models de lenga e traduccions [ modificar | Modificar lo codi ]

• Jusep Condo, Sang noble e sang deth poble , s. d. (en linha dempus 2023)
• Franz Kafka, Era metamorfosi , traduccion per Vicent Simo, 2019. ISBN 978-84-09-15664-1
• William Shakespeare, Eth mercader de Venecia ], traduccion per Antoni Nogues, 2017.

Colleccion Antoni Nogues [ modificar | Modificar lo codi ]

Traduccions per Antoni Nogues.

• Lev Nicolaievic Tolstoi, Anna Karenine en 3 volums: vol. 1 , vol. 2 , vol. 3 . 2019
• Miqueu de Cervantes, Era gitaneta . 2019
• Hans Cristian Andersen, Contes . 2019
• William Shakespeare, Hamlet . 2019
• Dante Alighieri, Era divina comedia ]. 2019
• Victor Hugo, Es miserables en 5 volums: vol. 1 , vol. 2 , vol. 3 , vol. 4 , vol. 5 . 2019

Occitan estandard [ modificar | Modificar lo codi ]

• (coll.) De la gramatica d'Alibert a l'occitan estandard. Principis gramaticals de l'occitan ], s. d.
• (coll.) Vocabulari ortografic de l’estandard de la lenga occitana , 2019. ISBN 978-84-09-13866-1
• Jacme Taupiac, Per escriure l'occitan , 2015

Referencias [ modificar | Modificar lo codi ]