Wikipedia es una enciclopedia gratuita, del contengut liure de dreches. Participar a la Wikipedia es forca aisit e dobert a totes
.
Esser contributor, aquo significa mantuna causa?:
- adoptar una actitud respectuosa dels autres contributors,
- encapar que Wikipedia es liura d'utilizacion
e
respectuosa del Drech (copyright, licences...),
- participar lo mai positivament possible, en creant d'articles neutres e de qualitat,
- acceptar que los seus ajusts personals sian liurament modificats per d'autres contributors.
La libertat
activa
porgida per Wikipedia es una prova de fisanca. Coma l'objectiu de Wikipedia es tanben de federar la seuna comunitat, mai que mai los contributors, es important de
plan comprene co qu'es
esser un contributor
e
cossi contribuir
a la Wikipedia
.
Un
contributor
es una persona que modifica un article. Lo terme ≪?modificar?≫ significa tan escriure un
article inexistent
coma modificar una entrada enciclopedica quina que sia. Se pot modificar una pagina
sens esser enregistrat
, mas l'istoric menciona tanben aquelas intervencions ≪?anonimas?≫ en i jonhent l'
ip
pontuala. Totes aquels termes (≪?article?≫, ≪?pagina?≫, ≪?istoric?≫...) an de senses plan precises sus Wikipedia?: son explicats dins la seguida d'aquel document.
Tota persona desirant participar a la Wikipedia o pot far, sens s'inscriure ni balhar cap d'informacion personala. Caquela, es possible de s'enregistrar sus Wikipedia, es a dire de s'inscriure d'un biais permanent. Parlam de contributor ≪?anonim?≫ per un contributor non enregistrat. Un utilizaire anonim
a pas mens
de possibilitats de modificacion dels articles qu'un utilizaire enregistrat, e inversament. La diferencia entre utilizaires anonims e enregistrats es abans tot tecnica.
L'interes de s'enregistrar sus Wikipedia ven de las causidas d'utilizacion qu'aquo balha?: un cop enregistrat, podretz definir una signatura personala, aver una pagina personala d'utilizaire, seguir pus aisidament los articles e las vostras contribucions... Podretz a mai participar a las votacions e presas de decisions, co que tot contributor regular pot e deuria far. Perfin, dins las discussions, un utilizaire enregistrat pot signar aisidament, es alara mai aisidament identificable per los autres contributors, co que participa a la seuna integracion e ajuda los escambis.
Aquela guida es destinada als dos tipes d'utilizaires, a bel talh?; siatz caquela encoratjats de vos enregistrar, a la lutz de las explicacions precedentas.
Wikipedia ensaja d'ofrir una interfacia simpla per que la participacion efectiva sia la mai practica e la mai rapida possibla. Las paginas d'articles enciclopedics se reconeisson a lor fons de color blanca e a una adreca del tipe oc.wikipedia.org/wiki/
Titol_de_l'article
. Cada
dintrada
enciclopedica es en fach compausada de mantuna pagina. Per exemple per l'article
Japon
?:
- article
?: l'article enciclopedic propriament dich (pagina per defaut)
- discussion
?: una pagina de discussion associada a l'article
- modificar
?: una pagina per modificar l'article
- istoric
?: una pagina de seguit de las intervencions sus l'article
- renomenar
?: una pagina per desplacar l'article en lo renomenant
- seguir/daissar de seguir
?: una pagina per ajustar/levar l'article de sa lista de seguit
Aquesta ajuda presentara las quatre primieras paginas, car las doas darrieras son reservadas als utilizaires enregistrats. Per ne saber mai, consultatz l'
ajuda
actuala de Wikipedia.
- Exemple?:
http://oc.wikipedia.org/wiki/Japon
- Es l'article enciclopedic propriament dich, resultat visible del trabalh comunautari. Aquesta pagina es somesa als diferents
principis
de Wikipedia?: deuria esser neutra de punt de vista, la pus lisibla possible, deu comportar qualques ligams vers d'autres articles...
- Aquesta pagina se deu pas
signar
?!
- Exemple?:
http://oc.wikipedia.org/wiki/Discutir:Japon
- Es una pagina especiala, que se reconeis per son fons de color jauna, e lo prefixe
Discutir:
dins l'adreca internet. Pot ? e deu ? s'utilizar per discutir entre contributors sus l'article enciclopedic, que sia per balhar una suggestion, exprimir un desacordi o encara pausar una question...
- Las intervencions sus aquestas paginas de discussions se podon signar (vejatz
cossi signar
sas intervencions)?; en fach, es apreciat per la comunautat que los intervenents signen lors intervencions, per la clartat dels debats, e aqueste, que sian ≪?anonims?≫ o enregistrats. S'enregistar coma utilizaire permet d'aver una signatura predefinida.
- Las intervencions son separadas las unas de las autras pel mejan d'una indentacion. Vejatz
Ajuda:indentacion
.
- Exemple?:
http://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Japon&action=edit
- Aquesta pagina es tanben una pagina especiala?: permet de modificar lo contengut de l'article enciclopedic. Es la pagina mai importanta de coneisser quand se vol contribuir?: son foncionament es explicat dins la seccion
Modificar un article
. De legir abans tot ensag de modificacion?!
- Exemple?:
http://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Japon&action=histori
- Aquesta pagina es encara una pagina especiala?: permet de visualizar totas las modificacions portadas a l'article enciclopedic, dempuei sa creacion, dins l'ordre cronologic descendent. Cada modificacion se caracteriza per una data, un contributor (enregistrat, es son pseudonim qu'apareis; anonim, es son ip activa al moment de la modificacion) e un signe qu'indica se la modificacion era
menora
(
m
) o
ordinaria
.
- De saber utilizar l'istoric es tant important coma de saber editar una pagina?: l'utilizacion de la pagina d'istoric es explicada a la seccion
Utilizar l'istoric
.
| Modificar o editar un article, es utilizar la pagina
modificar
per cambiar la pagina
article
. Cada modificacion es enregistrada dins un
istoric
. Per debatre de las modificacions de far, en cors o efectuadas, cal utilizar la pagina
discussion
de l'article.
|
Escriure un article novel sus Wikipedia, es en fach modificar un article void, crear sa primiera version. Mas es tanben se pausar qualques questions abans de comencar d'escriure?:
- ai quicom de pertinent d'aportar sus l'article que voli crear/modificar??
- se l'article existis ja, quins son los punts de melhorar, e cossi m'i prendrai??
- se l'article existis ja, ai agachat sa pagina de discussion abans tota modificacion??
- se l'article existis ja, ai consultat son istoric per ne saber mai??
- ...
Es important de se precipitar pas per modificar un article, sustot s'es per far una modificacion motivada per un desacordi amb co qu’es dich.
Tot contributor es benvengut sus Wikipedia
, que sia comencant, expert, o simple passionat. Caquela, nombroses son los contributors que se planhon que de modificacions sian fachas a la lesta e apesantisson inutilament los articles, e mai los rendon inexactes o non neutres. Se pot tanben soslinhar que certs articles son ≪?sensibles?≫ de per lo subjecte que tractan?: las intervencions devon alara se far amb prudencia, reflexion e, eventualament, aprep un dialog prealable. Mas, dins la granda majoritat dels cases, tot se passa sens incidents?!
Escriure un article de qualitat enciclopedica es pas un pretzfach aisit quand es efectuat en solitari?; las causas se complican encara un pauc mai quand aqueste trabalh es comunautari, coma es lo cas sus Wikipedia. Mas de saber profitar de las qualitats dels autres contributors permet d'arribar a d'
articles de qualitat
, co qu’es la toca de terme long que l'ensemble dels contributors de Wikipedia s'es fixada.
Per esser un contributor eficac e apreciat, se pot desgatjar qualques conselhs:
- esser respectuos dels autres contributors de Wikipedia?;
- mestrejar plan l'interfacia de Wikipedia per evitar las errors?;
- se precipitar pas per modificar un article?;
- privilegiar la discussion en cas de dobte.
I a plan segur d'autres punts importants, mas, per comencar, aquestes quatre punts son essencials. Anam dins aquesta guida sustot desvolopar lo segond?:
mestrejar plan l'interfacia de Wikipedia
.
Coma explicat cai abans, la modificacion d'un article es l'accion principala d'un contributor. La pagina
modificar
es plan simpla?: es un formulari ont la font de l'
article
se pot cambiar directament.
La font de l'article es lo text formatat que donara l'article coma sera visible e legit pels visitors. Aquesta font es un text un pauc diferent del text de l'article, que comporta qualques 'amiras wiki; botan en forma l'article?:
- fan los titols, sostitols...
- metre de mots en evidencia e en exerg (en
gras
e en
italica
sus un navegador grafic)
- crear de
ligams
entre los
articles
- ajustar de tableus, d'imatges, de listas
- ...
Per facilitar lo trabalh dels contributors, Wikipedia utiliza una sintaxi simpla (apelada ≪?sintaxi wiki?≫) que remplaca las balisas HTML classicas. Es doncas pas necessari de coneisser que que sia en desvolopament web per participar a Wikipedia.
Vejatz?:
Ajuda:Sintaxi wikipedia
Per modificar un article, sufis de clicar sul ligam
modificar
dins los onglets superiors. Se pot tanben modificar una seccion de l'article unicament (es a dire una partida entre dos titols o sostitols)?: sufis de clicar sul ligam
[?modificar?]
correspondent a la partida causida.
Quinas son las diferentas partidas usualas de la ≪?wiki-font?≫ d'un article?? Sus l'article
Japon
, se troba successivament?:
- de ligams interwiki?: [[af:Japan]] [[ar:?????]] [[bs:Japan]]...
- permeton de crear de
ligams
amb los Wikipedias estrangiers
- de ligams per las categorias?: [[Categoria:Japon]] [[Categoria:Pais d'Asia]] [[Categoria:Illa japonesa]]
- permeton de classar l'article dins de categorias tematicas
- lo
text formatat
de l'article
- d'apels a de models?: {{Article de qualitat}}, {{Japon e cultura japonesa}}
- permeton d'inclure de messatges predefinits dins l'article
Pel moment, sol lo text formatat nos interessa (los ligams interwiki, las categorias e los models seran vists dins una autra guida). Se pot picar de text directament, sens cap de balisas?: lo resultat sera un article uniformz, d'un sol tenent, que sera pas de bon legir. Cal doncas?:
- sautar de linhas per crear de partidas, e lor donar de titols
- utilizar la sintaxi wiki per melhorar lo rendut global de son text
Per aquo far, se pot eventualament metre a profiech las barras d'espleches integradas a l'interfacia de Wikipedia.
Al dessus del formulari, se troba una primiera barra d'espleches, que correspond a la sintaxi wiki. Sufis de seleccionar lo o los mots de metre en forma, e de clicar sul boton correspondent a l'accion desirada.
Per anar mai leu, es bon d'aprendre los rudiments de la sintaxi wiki
de cor
. Per ne saber mai, consultatz la seccion
Sintaxi wiki
.
Una segonda barra se troba en dejos del formulari?: permet d'inserir de caracters especials (las majusculas accentuadas e las verguetas francesas en particular), en clicant dessus.
Un cop las modificacions fachas dins lo formulari, s'agis de validar. Mas abans de validar, cal verificar?!
Aquo consistis en doas causas?:
- far una
previsualizacion
...
- e se
relegir
?!
La relectura, indispensabla per de modificacions non menoras, es facilitada per una previsualizacion de l'article. La previsualizacion permet de veire l'article tal coma apareissera aprep validacion, sens caquela lo validar efectivament. Se vostra modificacion es un pauc importanta, prenetz lo temps de clicar sus
Previsualizar
?! Aquo vos evitara d'aver de repassar de temps per rectificar las qualques fautas de picatge o de presentacion que s'introduson inevitablament dins lo text picat...
La pagina de previsualizacion conten lo resultat del text formatat, e en dejos, lo formulari de modificacion. Se tot es perfiech, podetz validar en clicant sus
Salvagardar
, en dejos del formulari. Una salvagarda ajusta automaticament una linha novela dins l'
istoric
de l'article.
De notar?: se recomanda d'entresenhar lo camp
Resumit
abans de salvagardar. I podetz escriure una pichona descripcion de vostra intervencion, per exemple?:
Ortografia
s'avetz corregit de fautas,
Ajusts sus la geografia
s'avetz completat la partida geografia d'un article... En resumissent vostras intervencions, facilitaretz la lectura de l'istoric e lo trabalh dels autres contributors, e mai lo vostre.
De modificar un article, es plan?; de seguir son evolucion, es melhor. Coma utilizaire enregistrat, podetz picar lo carreu
Seguir aquel article
abans de lo salvagardar. Podetz tanben, en legissent la pagina
article
, picar sus l'onglat
Seguir
, per la meteissa resulta. Aquo a per efiech de placar l'article dins vostre
lista de seguit
?: tota intervencion sus l'article sera indicada dins
una pagina
especiala personala ? vejatz
Wikipedia:Lista de seguit
.
Tanben, pensatz de participar a las discussions, o de demandar d'ajuda tre que lo besonh s'en fa sentir, de pausar de questions sus la pagina de
discussion
... Auretz segurament una responsa mai o mens rapida?!
Un punt essencial de Wikipedia es la mesa a profiech dels ligams internet. Un ligam permet de navigar d'una pagina a una autra?; dins la Wikipedia occitana, se destria doas menas de ligams?:
- los
ligams
≪?internes?≫?: pontan vers un article de l'enciclopedia occitana
- los ligams ≪?externes?≫?: pontan vers una pagina
exteriora
a l'enciclopedia occitana
Los ligams se crean dins la pagina d'edicion d'un article, amb la sintaxi wiki.
Un
ligam interne
es enrodat de parentesis carradas doblas: [[aquo es un ligam]] donara dins l'article?:
aquo es un ligam
. Per defaut, l'intitulat del ligam correspond tanben a la cibla del ligam (O podetz verificar en clicant sus
aqueste autre exemple
).
Aquo es de cops practic, mas pas totjorn. Un ligam interne pot doncas aver un intitulat visible diferent de lo de sa cibla?: [[Acuelh|ligam vers l'acuelh]] donara dins l'article?:
ligam vers l'acuelh
. Aqueste ligam ponta vers la pagina Acuelh jos l'intitulat ≪?ligam vers l'acuelh.?≫
Per far un ligam vers un article de Wikipedia, sufis d'indicar son nom per cibla. [[Japon]] donara?:
Japon
, que ponta efectivament vers l'article existent sus Japon. La
primiera letra
pot esser en minuscula o en majuscula, aquo a pas d'importancia?; caquela, cal far atencion a las majusculas dins lo demai del ligam?: se los intitulats
g
uerra freja e
G
uerra freja pontan vers lo meteis article, Guerra
f
reja e Guerra
F
reja designan eles dos articles diferents?!
Los ligams internes son
forca importants
?! Permeton de ligar l'article a d'autras paginas de Wikipedia, del biais que lo lector pot navigar dins l'enciclopedia coma o faria sus un autre site internet quin que sia. Se cap de ligam interne es pas present dins un article, se parla d'
article sul camin d'enloc
. Un dels objectius dels contributors es de reduire a zero lo nombre d'aquestas paginas. Un trionf de Wikipedia es d'ofrir aquesta experiencia del ≪?viatge dins lo saber?≫, principalament gracias als ligams internes.
Vejatz:
Ajuda:Ligams internes
Un
ligam externe
es enrodat de parentesis carradas simplas?: [http://oc.wikipedia.org Wikipedia OC] balhara dins l'article?:
Wikipedia OC
. Notatz, suls navegadors grafics, l'icona en forma de flecha aprep lo ligam?: indica automaticament al lector qu'en clicant sul ligam, va sortir de Wikipedia. Los ligams internes a l'enciclopedia an pas aquesta marca distintiva.
Se troba d'en primier la cibla del ligam (aici,
http://oc.wikipedia.org
) puei, eventualament, un titol (aici,
Wikipedia OC
). Lo titol es facultatiu?: en l'absencia de titol explicit, es un numero qu'apareissera coma intitulat. Se mantun ligam externe sens intitulat coexistis dins un article, los numeros se seguiran per ordre creissent (1, 2...
n
).
| A l'ocasion de l'
edicion
d'un article, cal far atencion de rendre l'article legible, en utilizant la
sintaxi wiki
e en creant
de ligams
vers d'autres articles. Una
previsualizacion
permet de contrarotlar son obra abans de la
perseguir
e de la
salvagardar
.
|
La
sintaxi wiki
sus Wikipedia es un sistema de balisatge simple per metre en forma los articles, e quitament tota pagina modificabla. Quitament se la barra d'esplech principala permet d'evitar de picar aquesta sintaxi, es practic de la coneisser. D'una part, es sovent pus rapid de picar dins lo fil de son escritura las qualques siglas correntas, d'autra part, la sintaxi es forca larga e tot es evidentament pas disponible dins la barra d'esplech.
Per ne saber mai sus la sintaxi wiki, en particular las balisas de titols (== ... ==, === ... ===, ==== ... ====), l'insistencia e la mesa en exerga ('''...''' e ''...''), consultatz l'ajuda sus la
sintaxi wiki
.
L'
istoric
es un esplech que permet de prendre coneissenca de las diferentas versions d'un article. Tota modificacion es enregistrada, e una dintrada dins l'istoric i fa referencia. La foncion principala de l'istoric es de listar aquestas modificacions?; mas se pot tanben l'utilizar per comparar de versions o visualizar de versions ancianas.
Per comparar doas versions d'un article, sufis de seleccionar las doas versions volgudas e de clicar sus
Comparar las versions seleccionadas
. Una pagina temporaria s'aficha, amb un resumit de las diferencias entre las versions de l'article. Las modificacions apareissent en roge, dins la colomna d'esquerra per los retiraments e dins la colomna de drecha pels ajustes. Aquo permet de prendre coneissenca rapidament de las modificacions aportadas per un contributor.
De notar, dos ligams particulars sus l'esquerra de cada dintrada de l'istoric?: (actu) e (darr). Lo primier permet de comparar la version causida amb la version actuala?; lo segond permet de comparar la version causida amb la version immediatament anteriora.
Per simplament visualizar una version anteriora a la version actuala, sufis de clicar sus la data de la version causida.
- Per far un ligam vers un mot singular escrich al plural, se s'i presta, es possible d'utilizar l'astucia seguenta?: [[arbre]]s donara
arbres
, ligam intitulat
arbres
e pontant vers l'article Arbre.
- En utilizant lo simbol | (
pipe
en angles), podetz evitar d'escriure dos cops la meteissa causa pels ligams internes amb prefixes.
- Exemple?: [[Wikipedia:Acuelh]] balhara normalament
Wikipedia:Acuelh
. Se voletz recuperar simplament
Acuelh
sens escriure [[Wikipedia:Acuelh|Acuelh]], escrivetz mai simplament?: [[Wikipedia:Acuelh|]].
- Vejatz?:
Ajuda:Ligams internes
- Un utilizaire anonim signara s'o desira en escrivent simplament son pseudonim o son nom. Un utilizaire enregistrat pot evitar de reescriure son nom en utilizant los acorchis de la sintaxi wikipedia. Dins
Special:Preferencias
, es possible de definir una signatura per las discussions?; en escrivent ~~~ dins una pagina d'edicion, la signatura sera integrada. Quatre ~ permetent de signar amb la data e l'ora.
- Atencion
?: se signa pas un article - l'istoric es ala per aquo, mas solament sas contribucions dins las discussions.
Que son las
paginas Meta
??
Meta
es un mot clau que designa sus Wikipedia tot co qu’es de la competencia de la metainformacion sus l'enciclopedia. Aquo va de las paginas de discussions a las paginas d'ajuda del projecte, en passant per las presas de decisions... En breu, ≪?participar a las paginas Meta?≫ significa esser un contributor
e un pauc mai
?: s'investir dins lo foncionament interne de l'Enciclopedia liura. Se Wikipedia vos plai, e que vos agradaria de ne saber mai sul foncionament del projecte, de vos implicar un pauc mai dins la vida de l'enciclopedia, consultatz las diversas seccions de la partida
Comunautat
?!