Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

1651  : mort dau shogun Tokugawa Iemitsu que foguet remplacat per son fiu ainat Tokugawa Ietsuna , un enfant de 10 ans. Una regencia foguet donc formada a l'entorn de Sakai Tadakatsu , Sakai Tadakiyo , Inaba Masanori , Matsudaira Nobutsuna e Hoshina Masayuki (→ 1663 ). Degueron rapidament reprimir una temptativa de cop d'estat organizat per un grop de ronins favorables a l'ancian clan Toyotomi destruch en 1615 .
1652  : dins lo sud d' Africa , fondacion dau comptador dau Cap per leis Olandes .
1652  : en Japon , insureccion de ronins dins l'illa de Sado. Reprimida amb violencia, foguet la darriera revouta importanta dau reine de Tokugawa Ietsuna .

1648-1653  : en Franca , maugrat lo succes representat per lei Tractats de Vestfalia , lei tensions deis ans precedents a prepaus dei questions fiscalas e dau partiment dau poder politic entraineron d'insureccions popularas que se transformeron en guerra civila. Complex, lo conflicte opauset lei partisans dau poder reiau ( Ana d'Austria , Mazarin ...) a una coalicion de maucontents favorables a una limitacion d'aqueu poder (aristocracia auta, borgesia...). S'acabet per una victoria de l'armada reiala que permetet de renforcar l'autoritat dau govern.

1654-1659  : represa dei combats entre Frances e Espanhous . Consequencia de la Guerra de Trenta Ans , lo conflicte s'acabet per una victoria francesa amb l'annexion de Rosselhon, d'una partida de Cerdanha e de quauquei vilas dau nord-est fogueron annexats per Franca.
1656  : en Indonesia , la decision de la Companhia neerlandesa deis Indias orientalas de concentrar la cultura de clavet dins sei possessions d' Ambon conoguet un succes important amb la somission dau sultan de Ternate obligat d'acceptar la destruccion de sei culturas de clavet en cambi d'una ajuda per redurre certanei rebellions activas sus son territori.
1657  : en Franca , condamnacion oficiala dau jansenisme . Pasmens, aquela decision se turtet a una viva resistencia e la repression dau jansenisme duret fins a la fin dau reine de Lois XIV .

1657  : incendi catastrofic de la vila d' Edo (2-5 de marc) que destruguet 60 a 70% de la capitala dau Shogunat e tuet probablament 100 000 abitants. Lei trabalhs de reconstruccion dureron fins a 1659 .
1658-1659  : mort de l'emperaire mogol Shah Jahan . Una guerra civila opauset sei quatre fius fins a la victoria finala dau prince Aurangzeb .

Cultura [ modificar | Modificar lo codi ]

1659  : en Franca , premierei representacions dei pecas de teatre Œdipe ( Corneille ) e Les Precieuses ridicules ( Moliere ).

Sciencias e tecnicas [ modificar | Modificar lo codi ]

1654  : demonstracion de la premiera pompa capabla de crear un vuege dins una esfera sarrada per Otto von Guericke ( 1602 - 1686 ) a Magdeborg. Aquo permetet de refutar d'un biais definitiu lo principi horror vacui que postulava l'inexistencia dau vuege dins la natura.
1654  : concepcion dau premier termometre vertadier per Ferrand II de Medicis . Dins un tube sarrat per limitar l'influencia de la pression atmosferica, aguet d'observar la dilatacion d'un liquid ( etanol ) en placa de la dilatacion de l'aire, metode utilizat dins lei termoscopis .
1654  : correspondancia entre Peire de Fermat (1601-1665) e Blasi Pascal (1623-1662) a prepaus d'una question pausada per Antoine Gombaud sus lo partiment dei ponchs d'una partida non acabada es sovent retenguda coma la data d'aparicion dei probabilitats modernas ^[1] . D'aparencia simpla, la question necessitet de desvolopar d'otis matematics noveus per trobar una solucion capabla de despartir, de maniera equitabla, lei somas encara en joc ^[2] . Es sovent considerada coma l'origina dei probabilitats matematicas modernas.
1655  : descuberta per Christian Huygens dau satellit naturau principau de Saturne . Foguet dich Titan .
1656  : identificacion de l'aneu de Saturne per Christian Huygens . D'efiech, l'estructura era estada descuberta en 1610 per Galileo Galilei mai lei capacitats dei telescopis dau periode avian pas permes de'n comprendre la natura vertadiera.
1656  : premiera utilizacion d'expausants negatius per l' Angles John Wallis .
1657  : interessat per lei trabalhs de 1654-1655 menats per Fermat e Pascal sus lei probabilitats, Christian Huygens (1629-1695) estudiet tanben lo subjecte e publiquet 1657 lo premier tractat sus la teoria probabilista : De ratiociniis in ludo aleae (Rasonaments sus lei jocs de dats) ^[3] .

Deces [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ (fr) Robert Dalang e Daniel Conus, Introduction a la theorie des probabilites , Presses polytechniques et universitaires romandes, 2008, p. 128.
2. ↑ (fr) Norbert Meusnier, ≪ L'emergence d'une mathematique du probable au xviie siecle ≫, Revue d'histoire des mathematiques , vol. 2, n° 1,? 1996, pp. 119-147.
3. ↑ (fr) Michel Henry, Probabilites et statistique , Presses Universitaires de Franche-Comte, 2001, p. 18.