1960 ?: explosion de la premiera arma nucleara francesa (13 de febrier) (→ 1968 ).
1960 ?: fondacion de l' Organizacion de Cooperacion e Desvolopament Economic (OCDE) (14 de decembre).
1960 ?: dins la Gleisa Catolica , premiera nominacion de cardenaus non blancs.
1960 ?: en URSS , incident de l'U2 e captura dau pilot estatsunidenc Francis Gary Powers .
1960 ?: rompedura sinosovietica . Entrainet lo desplegament de forcas militaras importantas a la frontiera entre lei dos pais. Pasmens, son importancia foguet pas compresa per leis Occidentaus avans lo comencament deis ans 1970 .
1960 ?: captura de l'oficier nazi Adolf Eichmann per 4 agents israelians a Buenos Aires .
1960 ?: dins lo Sud deis Estats Units , organizacion de manifestacions contra la politica segregacionista dei supermercats Woolworth's. En parallel, grevas violentas dins la vila de Birmingham onte la policia locala, dirigida per un soci dau Ku Klux Klan , ataquet lei manifestents (→ 1961 ).
1960 ?: desintegracion de l'Emperi Coloniau Frances amb l'independencia de Togo (27 d'abriu), de Senegau (20 de junh), de Dahomey (1 ^er d'aost), de Centrafrica (13 d'aost), de la Republica de Congo (15 d'aost), de Mali (22 de setembre) e de Mauritania (28 de novembre). Franca encoratjet largament aqueleis independencias car lo mantenement de l'Emperi era vengut trop costos. Dins aquo, Paris gardet de liames importants amb seis ex-colonias.
1960 ?: independencia de Somalia (1 ^er de julhet).
1960 en Cambotja , mort dau rei Norodom Suramarit . Gaire desiros de tornar venir rei, Norodom Sihanouk ? lo cap vertadier dau pais dempuei l' independencia ? creet la foncion de gardiana dau trone e la fiset a sa maire. En parallel, prenguet l'estatut de ≪?Cap de l'Estat?≫ per perseguir sa politica de modernizacion e de desvolopament. Reprimiguet tanben lei movements e la premsa opausats a sa politica.
1961 ?: rompedura dei relacions diplomaticas entre leis Estats Units e Cuba (3 de genier). Aquo precipet l'adesion de Cuba au camp comunista, oficialament proclamat per Fidel Castro lo 2 de decembre.
1961 ?: eleccion de John F. Kennedy a la presidencia deis Estats Units . Dins lo Sud, perseguida de la lucha contra la segregacion e dei violencias dei blancs que n'eran partisans. En particular, un bus dei freedom rides , movement de bus practicant pas la segregacion, foguet atacat e cremat per de socis dau Ku Klux Klan . Pasmens, leis autoritats federalas eran d'ara endavant largament en favor dei negres. Ansin, dins lo corrent de l'annada, Kennedy ordonet l'adopcion de mesuras contra la discrimacion per totei leis agencias federalas ( affirmative action ).
1961 ?: en Paraguai , extension dau drech de vote ai femnas.
1961 ?: independencia de Sierra Leone (27 d'abriu).
1961 ?: enciclica Mater et Magistra dau papa Joan XXIII sur lei questions socialas (15 de mai).
1961 ?: intrada en servici dau premier sosmarin nuclear lancaire d'engenhs sovietic.
1961 ?: en Vietnam dau Sud , arribada dau premier grop de ≪?conselhiers?≫ militars estatsunidencs (400 omes). Aquo es sovent considerat coma lo comencament de la Guerra de Vietnam .
1962 ?: en RFA , explosion dins una mina de carbon en Saarland (299 morts).
1962 ?: independencia de Samoa (1 ^er de genier).
1962 ?: fin de la Guerra d'Argeria amb la signatura deis acordis d'Evian en despiech de la guerilha menada per l' OAS . La mager part dei colons frances quiteron lo pais en 1962 - 1963 . De son caire, Argiera venguet independenta lo 5 de julhet.
1962 ?: independencia de Trinitat e Tobago (31 d'aost).
1962 ?: independencia d' Oganda (9 d'octobre).

1962 ?: apres la descuberta de l'installacion de missils nuclears sovietics en Cuba , crisi greva entre leis Estats Units e l' URSS (14-28 d'octobre). Washington organizet lo blocus navau de l'illa e bloquet un convoi militar sovietic. Pasmens, lei dos camps decideron de negociar e un acordi foguet finalament trobat?: en cambi de la retirada dei missils estatsunidencs installats en Turquia e de la promessa de pas envair lo territori cuban, lei Sovietics retireron l'ensemble de seis armas nuclearas de l'illa.

1963 ?: dins lo Sud deis Estats Units , la lucha contra la segregacion ? forca activa dempuei 1954 e encoratjada per plusors succes recents ? passet una etapa decisiva ambe l'organizacion de la marcha sus Washington . Gropant entre 200?000 e 300?000 personas, permetet ai militants de la causa antisegregacionista d'afiermar sa forca. Lo discors de Martin Luther King ( I have a dream ) marquet prefondament la societat dau periode. D'ara endavant politicament en dificultat, lei partisans de la segregacion aumenteron sa violencia mai aquo empachet pas la preparacion de plusors leis per establir l'egalitat entre Blancs e Negres (→ 1964 ).
1963 ?: en Iraq , extension dau drech de vote ai femnas .
1963 ?: independencia de Kenya (12 de decembre).
1964 ?: independencia de Malawi (6 de julhet).
1964 ?: en Sodan , comencament de la Premiera Guerra Civila Sodanesa amb l'aparicion d'una guerilha dins lei regions dau sud ostilas a l'islamizacion de la societat.
1966 ?: independencia de Guyana (26 de mai).
1966 ?: independencia de Barbados (30 de novembre).

1966-1969 ?: en China , comencament de la Revolucion Culturala . Sostenguts per Mao Zedong , plusors centenaus de miliers d'estudiants e d'obriers s'ataqueron ais eleits tradicionaus. L'objectiu era d'accelerar la Revolucion e la mesa en placa d'un regim comunista fideu ai principis edictats per Mao . Pasmens, aquo entrainet rapidament una desorganizacion dau pais que duret fins a la decision de l'armada de restablir l'ordre a partir de 1967 - 1968 . Se Mao gardet oficialament lo poder, son autoritat foguet desenant afeblida per la lucha per sa succession entre lei fideus dau maoisme (la ≪? Banda dei Quatre ?≫) e lei ≪? pragmatics ?≫.
1966 ?: explosion de la premiera bomba H chinesa .
1966 ?: independencia de Guyana lo 26 de mai.
1966 ?: independencia dau protectorat britanic de Bechuanaland lo 30 de setembre. Prenguet lo nom de Botswana . Seretse Khama , fondator dau Botswana Democratic Party (BDP) e negociator important dau proces d'independencia, n'en foguet elegit president.
1966 ?: en Lesotho , fin dau protectorat britanic , e restauracion de l' independencia dau pais lo 4 d'octobre.
1967 ?: premiera explosion d'una bomba H chinesa (→ 1968 ).
1967 ?: intrada en servici dau premier sosmarin nuclear lancaire d'engenhs britanic .
1967 ?: en Franca , legalizacion de la contracepcion ( lei Neuwirth ).

1967 ?: apres una aumentacion novela dei tensions entre pais arabis e Israel , l'armada israeliana organizet una ataca suspresa contra sei vesins ( Egipte , Transjordania , Siria ). Entre lo 5 e lo 10 de junh, leis Israelians destrugueron la mager part dei forcas de seis adversaris e ocuperon Sinai , Jerusalem , Cisjordania e Golan . Aquo li permetet de tenir un territori pron important per organizar una defensa duradissa de l'Estat Ebrieu. Pasmens, Israel deguet desenant administrar una importanta populacion palestiniana dins lei territoris ocupats.
1968 ?: independencia de Maurici (12 de marc).
1968 ?: independencia de Swaziland (6 de setembre).
1968 ?: independencia de la Guinea Equatoriala .
1968 ?: premiera explosion d'una bomba H francesa .
1968 ?: legalizacion de l'avortament au Reiaume Unit .
1969 ?: en Sodan , apres aperaqui cinc ans de caos politic e d'impossibilitat de formar un govern estable, lei civius perdigueron tornarmai lo poder au profiech dei militars menats per lo coroneu Gaafar Nimeiry que capitet un cop d'estat (25 de mai). Nimeiry establiguet un regime autoritari e enebiguet totei lei partits politics. Pasmens, chausiguet rapidament de s'apielar sus lei comunistas per faciar l'oposicion dei Fraires Musulmans e deis autrei movements islamistas, especialament lei madistas que se gropavan sus l'illa d'Aba.

1969 ?: lo 20 de julhet, capitada de la mission lunara estatsunidenca Apollo 11 Buzz Aldrin , Michael Collins e Neil Armstrong ) que se pauset dins la Mar de la Tranquillitat . Permetet la premiera exploracion umana d'una autra planeta. Lo 14 de novembre, novela capitada d'una mission Apollo ( Apollo 12 ) que se pauset dins la region d' Oceanus Procellarum .

•  
  Fotografia de l'equipatge de la mission Apollo 11 ( Buzz Aldrin , Michael Collins e Neil Armstrong ).
•  
  Fotografia dau tir de la mission Apollo 11 .
•  
  Fotografia de Buzz Aldrin sus la Luna .
•  
  Fotografia de Buzz Aldrin e dau module lunar d'Apollo 11.
•  
  Fotografia de l'equipatge de la mission Apollo 12 .

1961 ?: publicacion dau roman de sciencia-ficcion Solaris de l'escrivan polones Stalinas Lem ( 1921 - 2004 ). A travers lo raconte deis interaccions entre un grop de scientifics e un ocean misterios dotat d'intelligencia, depinta lei dificultats d'una comunicacion entre l'ome e una autra especia intelligenta.
1963 ?: publicacion dau roman La Planeta dei Moninas de l'escrivan frances Pierre Boulle ( 1912 - 1994 ). Depinta lo remplacament de l'ome per la monina coma especia dominanta de la planeta en causa dau declin de la pensada e de la reflexion umana. Aquela obra aguet un succes important e conoguet plusors adaptacions cinematograficas .
1969 ?: publicacion de Sason de la migracion vers lo nord , obra principala de l'escriban sodanes Tayeb Salih ( 1929 - 2009 ). Aqueu libre es vengut una obra majora de la literatura internacionala e donet a Tayeb Salih l'estatut d'autor major de la literatura arabia.

1960 ?: intrada en servici dau MiG-21 , avion de caca supersonic desvolopat per l' Union Sovietica . En causa de sei performancias e de son cost feble, conoguet un succes forca important en Europa , en Africa e en Asia . Ansin, amb aperaqui 11?000 unitats produchas de 1959 a 1985 , foguet l'avion de reaccion pus fabricat de l'Istoria.
1960 ?: lo 11 de marc, capitada dau tir de la sonda espaciala Pioneer 5 per la NASA . Totjorn ais Estats Units d'America , capitada dau premier tir de la fusada Delta (13 de mai) e de la mesa en orbita de Transit 1 , premier satellit d'ajuda a la navegacion.
1961 ?: intrada en servici dau premier porta-avions equipat d'una propulsion nucleara ( USS Enterprise estatsunidenc ). En materia d'armament terrestre, intrada en servici dei dos premiers carris de combat de segonda generacion (lei T-62 sovietic e M60 Patton estatsunidenc ). A respecte dei carris de premiera generacion, dispausavan de proteccions NBC, de capacitats renforcadas de combat de nuech e d'un canon principau d'un calibre d'au mens 105 mm.
1961 ?: capitada dau premier vol espaciau abitat ( Vostok 1 ) dau cosmonauta sovietic Iurii Gagarin lo 12 d'abriu. Lo 5 de mai, leis Estats Units d'America capiteron tanben un vol espaciau abitat ( Freedom 7 ) amb Alan Shepard .
1961 ?: en medecina , desvolopament de la scintigrafia , tecnica basada sus l'injeccion d'una substancia radioactiva que se fixa sus un organ d'estudiar.
1962 ?: premiera susvolada de la planeta Venus per la sonda espaciala estatsunidenca Mariner 2 . La mission realizet diversei mesuras e descurbiguet la temperatura forca auta de la superficia (mai de 700 K). Observet tanben l'absencia de camp magnetic , la quasi absencia d' aiga dins l'atmosfera e confiermet lei mesuras regardant lo periode de rotacion.
1962 ?: capitada dei premiers tirs dei fusadas Titan e Ianguel , respectivament estatsunidenca e sovietica .
1962 ?: isolament dau virus de la rubeola per doas colas menadas respectivament per lei fisicians Parkman e Weller. Aquo permetet de desvolopar un vaccin dins lo corrent deis ans 1960 (comercializat a partir de 1970).
1962 ?: capitada de la mesa en orbita per la NASA dau premier satellit de telecomunacions civiu vertadier ( Telstar ).
1963 ?: premier vol espaciau ( Vostok 6 ) d'una femna realizada per la cosmonauta sovietica Valentina Terechkova (16-19 de junh).
1963 ?: intrada en servici dau premier subregenerator (ais Estats Units ) e dau premier tokamak (en Union Sovietica ).
1963 ?: desvolopament dau premier vaccin contra lo sarrampiu per la cola dau biologista estatsunidenc Maurice Hilleman ( 1919 - 2005 ).
1963 ?: descuberta dau virus de l' epatita B per lo genetician estatsunidenc Baruch Blumberg ( 1925 - 2011 ). Aquo li permetet d'estudiar de mecanismes noveus de lucha contra lei virus . En 1976 , recebet lo Premi Nobel de Fisiologia o Medecina .
1964 ?: premiera conjectura regardant l'existencia dei quarks per lei fisicians estatsunidencs Murray Gell-Mann e George Zweig .
1964 ?: realizacion de la premiera angioplastia per lo metge alemand Andreas Gruentzig ( 1939 - 1985 ).
1965 ?: capitada dau premier tir de la fusada sovietica Proton ..
1965 ?: capitada dau premier tir de la fusada francesa Diamant e de son satellit Asterix (26 de novembre). Franca venguet ansin la tresena poissanca espaciala.
1965 ?: concepcion de la premiera soritz informatica per l'engenhaire estatsunidenc Douglas Engelbart ( 1925 - 2013 ).
1965 ?: invencion dau lengatge de programacion Basic per leis informaticians estatsunidencs John George Kemeny (1926-1993) e Thomas Eugene Kurtz (nascut en 1928 ).

1966 ?: intrada en servici de la premiera ? e totjorn unica ? centrala marejamotritz en Bretanha (26 de novembre).
1966 ?: desvolopament d'un proces siderurgic utilizant de forns d'arc electric per la companhia estatsunidenca NUCOR ^[1] . A respecte deis autrei proces, aquela tecnica utilizava de ferralhas coma materia premiera. Aquo revolucionet la siderurgia car lo metode noveu era forca eficac per produrre d' acier corrent e d' aciers especiaus ^[2] . Leis usinas fogueron donc pauc a pauc desplacadas vers lei ports (coma Fos en Occitania ) onte se troban lei ≪?jaciments?≫ de ferralhas transportadas per naviri.
1967 ?: premiera observacion d'un pulsar per Jocelyn Bell (nascuda en 1943 ). Aquo permetet de confiermar l'existencia d'aquel objecte celeste previst tre 1932 per la teoria quantica .
1967 ?: dins lo Sistema Solar , susvolada de Venus per lei sondas Venera 4 ( URSS ) e Mariner 5 ( Estats Units ). Aquo permetet de realizar diversei mesuras e la mission sovietica capitet de largar una capsula dins l' atmosfera . Lo modul foncionet fins a altitud de 24 km, co que permetet de collectar de donadas sus sa composicion.
1967 ?: en Union Sovietica , capitada dau premier tir d'una fusada Soiuz . Ais Estats Units , capitada dau premier tir de la fusada pesuca Saturn V .
1968 ?: premiera deteccion d'un quark up durant un assai realizat dins l'accelerator SLAC . Aquo era una confiermacion importanta dau model dei quarks establit en 1964 per Murray Gell-Mann e George Zweig .
1968 ?: premiera presentacion d'una experiencia de fusion nucleara per confinhament magnetic a l'Institut Kurchakov de Moscou . Pasmens, de recercas parallelas eran menadas ais Estats Units d'America e en Europa Occidentala (subretot en Franca e au Reiaume Unit ).
1969 ?: descuberta de l' emission de proton , un fenomen rar de desintegracion radioactiva d'un nucleu atomic instable.
1969 ?: desvolopament de la premiera version dau sistema operatiu Unix . Invencion dau lengatge de programacion Pascal per l'informatician Niklaus Wirth .
1969 ?: premiera implantacion d'un cor artificiau per lo metge estatsunidenc Denton Cooley . Lo cor implantat era forca pesuc (250 kg per lo compressor) mai permetet au pacient d'esperar 62h l'ensert d'un cor . Pasmens, lo pacient moriguet 32h apres l'ensert en causa d'una infeccion dei palmons agravadas per leis immunosupressors.

• Guerra Freja .

1. ↑ Vers lo meteis periode, i avia tanben plusors pichonas companhias italianas de la region de Brescia qu'utilizan de proces basat sus una idea similara.
2. ↑ En revenge, poguet pas produrre d'acier capable de resistir a de constrenchas forca importantas.