Rikskanslar i Storbritannia ( engelsk Lord High Chancellor , tidlegare Lord Chancellor eller berre Chancellor ), før 1707 rikskanslar i England , er eitt av dei høgaste embeta i regjeringa i Storbritannia . Rikskanslaren er ein høgare statsoffiser , og vert utnemnd av monarken etter rad fra statsministaren . Det skal normalt utnemnast ein adeleg person, men det er ikkje noko lovmessig hinder for at andre vert utnemnde. Jack Straw , som ikkje hadde nokon adelstittel, vart rikskanslar i 2007.

Mellom pliktene til rikskanslaren i Storbritannia finn ein mellom anna presidentskapet i Overhuset , deltaking i regjeringskollegiet, leiing av det juridiske apparatet og oppbevaring av det britiske riksseglet . Ansvarsomradet er blitt innskrenka pa 2000-talet.

Historie [ endre | endre wikiteksten ]

Embetet har opphavet sitt i det karolingiske monarkiet , der ein kanslar fungerte som vaktar av kongen sitt segl. I England blei dette innført seinast ved normannarane si erobring i 1066 , og kanskje tidlegare. Nokre kjelder hevdar at den første rikskanslaren i England var Angmendus, utnemnd i 605 , det vil sja lenge før England oppstod som ei samla statsdanning, noko som gjer det til ei tvilsam opplysing. Andre kjelder hevdar at den første som utnemnde ein rikskanslar var Edvard Bekjenneren , som døydde i 1066 ; dette plasserer opprettinga i ara rett før normannarane sin invasjon. Det blei vanleg gjennom mellomalderen at embetet blei gjeve til ein biskop . Fleire av erkebiskopane av Canterbury var og rikskanslarar.

I staden for ein rikskanslar kan det utnemnast ein ≪seglvaktar≫, Lord Keeper of the Great Seal . Ein som held dette embetet har same ansvar og mynde som rikskanslaren har; den einaste skilnaden ligg i korleis ein vert utnemnd. I tillegg er det mogeleg a la ein komite i fellesskap utføre rikskanslaren sine oppgaver. Sidan 1800-talet har ein ikkje brukt desse alternativa.

Tony Blair føreslo i 2003 a avskaffe embetet, fordi det inneber svært stor makt pa sida av det folkevalde styret. Eit forslag om dette blei lagt fram av Blair-regjeringa i Underhuset i 2004, vart seinare endra til ei innskrenking av embetsansvaret.

Embetshaldarar [ endre | endre wikiteksten ]

Lista er delt i to: Rikskanslarar i England fram til 1707 , da England og Skottland gjekk i union, og i Storbritannia etter dette. Skottland hadde fram til 1708 eigen rikskanslar.

Rikskanslarar og seglvaktarar i England, 1068?1707 [ endre | endre wikiteksten ]

Rikskanslarar og seglvaktarar i Storbritannia fra 1707 [ endre | endre wikiteksten ]

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]