≪ Like a Rolling Stone ≫ er ein song av Bob Dylan fra 1965. Han er ein av dei mest kjende og viktigaste songane hans, og hadde opphav i ein kort tekst Dylan skreiv før han utvikla songen til fire vers og eit refreng som han spelte inn nokre veker seinare.

Songen vart gjeven ut pa singel 20. juli 1965 og pa albumet Highway 61 Revisited . Songen er over seks minuttar lang og berre enkelte gonger vart heile songen spelt pa radio. Likevel klarte han a klatre til andreplass pa den amerikanske singellista. Songen fekk kritikk fra tilhengjarane til Dylan pa grunn av den hardare rockestilen, ein tydeleg skilnad fra folkemusikken han tidlegare hadde spelt.

Songen paverka musikkverda og popkulturen med dramatisk effekt, og bidrog til imaget og den ikoniske statusen til Dylan. Han har vorte spelt mange gonger av andre artistar, mellom andre Jimi Hendrix . Musikkmagasinet Rolling Stone kara songen som den beste songen pa lista deira over dei 500 største songane gjennom tidene. Da Dylan vart innlemma i Rock and Roll Hall of Fame fortalte Bruce Springsteen ≪Den første gongen eg høyrde Bob Dylan var eg i bilen med mor mi og høyrde pa WMCA og pa kom trommeslaget som høyrdest ut som nokon hadde sparka inn døra til sjela di.≫ ^[1]

Innspeling [ endre | endre wikiteksten ]

Grunnlaget for ≪Like a Rolling Stone≫ var ei tjue sider lang historie Dylan hadde skrive. Ut fra soga skreiv Dylan fire vers og eit refreng i Woodstock i New York . ^[2] Songen vart skriven pa eit vanleg piano giss-dur, og vart endra til C-dur pa gitar da han vart spelt inn. ^[3] Songen hadde opphavleg ein 3/4- takt ( vals ) og var 1:36 lang. ^[4] Songen vart spelt inn av Dylan den 15. juni 1965. ^[5] Innspelinga fann stad i Studio A i Columbia Records i New York City og vart produsert av Tom Wilson. ^{[6] [7]}

Musikarane som spelte pa innspelinga var Mike Bloomfield pa gitar, Al Kooper pa orgel, Paul Griffin pa piano, Josef Mack pa bass og Bobby Gregg pa trommer. ^[7] Kooper, som var ein tenaringsgitarist pa denne tida, skulle opphavleg ikkje spele pa songen i det heile, men var pa besøk hos Tom Wilson. ^[8] Wilson var ikkje til stades da songen vart spelt inn og Kooper sette seg ned med gitaren hos dei andre musikarane. Da Wilson kom tilbake var Kooper ute i kontrollrommet. Wilson flytta Griffin fra hammondorgel til piano. Kooper kom til Wilson og sa han hadde ein fin bit for orgel. Wilson tvilte pa orgelkunnskapane til Kooper, men sa ikkje nei og Kooper sette seg ved orgelet og spelte pa songen. Da Dylan høyrde opptaket av songen, insisterte han pa at orgelet til Kooper matte med i songen, trass i at Wilson protesterte og sa han ikkje var ein organist. ^[9]

Den første innspelingsdagen vart det gjort fem forsøk pa songen, men ingen av desse var komplette opptak. Det fanst ikkje notar til songen og musikarane matte lære songen utan att, sa songen utvikla seg etter kvart som dei spelte songen fleire gonger. Dei første opptaka vart gjort i 3/4-takt med Dylan pa piano. Eit av desse tidlege opptaka vart seinare gjeven ut pa The Bootleg Series Volumes 1-3 (Rare & Unreleased) 1961-1991 . ^[10]

Dagen etter heldt øvinga fram og det vart gjort femten opptak av songen, som no fekk den meir kjende 4/4-takten med Dylan pa elektrisk gitar. Det fjerde opptaket vart nytta som den endelege utgava. ^[11]

Utgjeving [ endre | endre wikiteksten ]

≪Like a Rolling Stone≫ vart gjeven ut som singel den 20. juli 1965. ^{[12] [13]} Sidan songen var seks minuttar lang ønskte ikkje Columbia Records a gje han ut som singel, men Bob Johnston, den nyaste produsenten til Dylan gav ut songen likevel. Trass i lengda vart songen den største hiten Dylan hadde hatt til da, ^[14] og lag pa den amerikanske singellista i 12 veker der han nadde andreplassen, like bak songen ≪ Help! ≫ av The Beatles . ^{[15] [16]} Da songen kom ut vart dei to første versa og refrenga lagt til side ein, medan resten av songen hamna pa side to. ^[17]

Dylan spelte songen pa konsert første gong pa Newport Folk Festival den 25. juli 1965. ^[18] Enkelte i publikum bua pa Dylan sidan han nytta elektrisk gitar, og dei følte at han hadde gatt inn i det Bloomfield kalla ei verd av ≪greasers, heads, dancers, people who got drunk and boogied≫. ^[13] Dylan snubla gjennom songen og han hamna tilbake i 3/4-takt mot slutten av framføringa. ^[13]

Highway 61 Revisited kom ut i slutten av august 1965 og da Dylan la ut pa turne om hausten var ≪Like a Rolling Stone≫ avslutningsnummer. 17. mai 1966, under den siste biten av verdsturneen, spelte Dylan og The Band songen i Free Trade Hall i Manchester i England . Før dei starta songen roper nokon i publikum ≪ Judas !≫ til Dylan, som symboliserte korleis Dylan hadde ≪svikt≫ puristane ved a nytte elektriske instrument. Dylan svarte: ≪Eg trur deg ikkje. Du er ein løgnar!≫ ^[19] Han sa sa til bandet ≪play it fucking loud≫. ^[18]

Songen har seinare vorte gjeven ut pa fleire samlealbum og fleire konsertalbum.

Tekst [ endre | endre wikiteksten ]

Teksten i ≪Like a Rolling Stone≫ skilde seg fra listemusikken i samtida ved a ikkje handla om kjærleik, men snarare ha ein tone som kunne tolkast som harm eller hanande. ^{[20] [21]} Songaren vender seg mot ei kvinne som, i følgje forfattaren Oliver Trager, det har gatt nedover med og som ma klara seg sjølv i ei fiendtleg, ukjend verd. ^[22] Hovudpersonen i songen har tydelegvis hatt eit lett og behageleg liv i fortida, noko opningslinjene fortel om:

(Omsett: Ein gong i tida kledde du deg sa fint / Kasta smapengar til tiggarar i di beste tid, gjor'kje du?)

Det første verset endar med a visa til den noverande stillinga til personen:

(Omsett: No snakkar du'kje sa høgt / No verker du'kje sa bøs / Om a matta rota rundt etter ditt neste mal med mat)

Songen fortset a samanlikna det gamle, glamorøse livet til hovudpersonen, som han ein stad kallar ≪Miss Lonely≫, med den vanskelege stillinga hennar no. Sjølv om songaren gjev inntrykk av a hana hovudpersonen, kan ein ogsa fa inntrykk av ein viss sympati med henne, og ein slags fridom knytt til a ikkje ha noko. ^{[20] [24]} Siste verset ender me linjene:

(Omsett: Nar du ikkje har noko, har du ikkje noko a mista. / Du er usynleg no, du har ingenting løynd a gøyma.)

Refrenget ser ut til a fortsetja desse temaa:

(Omsett: Korleis kjenneste det / A vera pa eigahand / Utan ein retning heim / Som ein ukjend / Som ein rullande stein)

≪Rolling stone≫ er eit gammalt engelsk uttrykk om ein vandrar som ikkje kan sla seg til ro. ^[25] ≪ Rollin' Stone ≫ var ein bluessong av Muddy Waters som bade rockebandet The Rolling Stones og musikkmagasinet Rolling Stone fekk namn etter.

Fleire kommentarar har prøvd a identifisera figurane i songen med verkelege personar fra Dylan sin krins i 1965. Mange har konkludert med at songen omhandlar Edie Sedgwick , ein skodespelar og modell. Sedgwick var tema i fleire andre Dylan-songar pa denne tida, som ≪ Just Like a Woman ≫ fra Blonde on Blonde . Kjende av Andy Warhol , som var knytt til Sedgwick pa denne tida, skal ha sagt til han at han matte vera ≪the diplomat on the chrome horse≫ som er omtalt i songen. ^[26] Enkelte sar tvil rundt dette og hevder at Dylan starta a vere knytt til Sedgwick først hausten 1965, etter ≪Like a Rolling Stone≫ vart spelt inn. ^[27] Andre hevdar at dei trefte kvarandre i desember 1964. ^[28] Joan Baez har og vorte rekna som personen omtalt i songen, ^[14] medan andre har hevda at songen refererer til Dylan sjølv. ^[29] Men Dylan-biografen Howard Sounes har atvara mot a tolka songen som a handla om ein enkeltperson, og i staden sagt at det er meir sannsynleg han er retta mot posørar eller liknande genrelt. ^[30]

Andre utgaver [ endre | endre wikiteksten ]

Mange artistar har spelt songen. Dei mest kjende er av Johnny Thunders , ^[31] The Four Seasons , ^[32] The Rascals , ^[33] Cher , ^[34] Judy Collins , ^[35] The Rolling Stones , ^[36] Anberlin ^[37] og Jimi Hendrix , som spelte songen live pa Monterey Pop Festival .

Songen har og vorte spelt pa fleire andre sprak, som til dømes Lars Winnerback med den svenske tittelen ≪Som en hemlos sjal≫

Ettermæle [ endre | endre wikiteksten ]

Songen har paverka populærkultur og popmusikken stort i den vestlege verda. Suksessen til singelen, etterfølgd av andre suksessrike singlar, gjorde Dylan til eit popikon, i tillegg til statusen han hadde som visesongar.

Dylan hadde vore kjend i lengre tid, men no vart statusen hans heva enno eit hakk. Han vart ei popstjerne i tillegg til ei visesongarstjerne, og kanskje meir enn The Beatles vart han eit symbol pa dei kulturelle, politiske og generasjonsmessige endringane som fann stad i USA. Han fungerte for mange som leiaren for denne endringa. ^[38]

Mange aspekt av songen paverka musikken som kom etter, som den ru stemma til Dylan. ^{[15] [39]} Lengda pa songen, som da vart rekna som for lang for singelformatet, har og paverka musikken. Det gjorde at andre lange songar i ettertid kunne kome ut som singel. ^[15] Lengda var og ei utfordring for a fa songen spelt pa radio. ^[40]

I 2004 kara musikkmagasinet Rolling Stone songen til den største gjennom tidene, og skreiv at ≪ingen annan song har sa til dei grader utfordra og omvandla dei kommersielle lovene og kunstnariske formene i si tid≫ ^[15]

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]

Bakgrunnsstoff [ endre | endre wikiteksten ]

• Poetic Accident: Recording 'Like a Rolling Stone' .
• Songteksten fra bobdylan.com
• Lydklipp Arkivert 2007-09-26 ved Wayback Machine . fra bobdylan.com
• Liste over coverversjonar
• Analyse av songen , fra reasontorock.com