Karibia

Fra Wikipedia ? det frie oppslagsverket
Øyane i Karibia.

Karibia viser til ein region nord for ekvator mellom Atlanterhavet , Mexicogolfen og det amerikanske fastlandet som bestar av Karibiahavet med øyane og øygruppene som ligg der.

Politisk reknar ein ogsa fastlandsomrada Guyana , Surinam , fransk Guyana og Belize med til omradet. Historiske namn knytte til omradet er Antillane og Vest-India .

Namnet Karibia kjem fra karibar , eit av urfolka som levde pa Dei sma Antillane da dei spanske conquistadorane kom til staden.

Folkesetnad [ endre | endre wikiteksten ]

I det karibiske omradet lever det i dag om lag 36 millionar menneske av ulikt opphav. Ved sida av dei no fatalige urfolka , bur det pa dei ulike øyane i Karibia framfor alt menneske av afrikansk og europeisk opphav, kreolar , savel som indarar (framfor alt i Trinidad og Tobago ) og kinesarar .

Spansk og engelsk er hovudspraka i Karibia. 94 % av innbuarane snakkar eit av desse to spraka, av desse igjen snakkar 70 % spansk. I tillegg kjem fransk , nederlandsk og ulike kreolsprak .

Geologi [ endre | endre wikiteksten ]

Det meste av Karibiahavet ligg pa den Den karibiske plata , men ein nordvestlege del ligg pa den Den nordamerikanske kontinentalplata , skild fra hovuddelen av den 7 680 meter djupe Caymanrenna .

Historie [ endre | endre wikiteksten ]

Karibia ved slutten av 1800-talet

I tusenaret før var tidsrekning kom arawaktalande folk over til Dei karibiske øyane fra dagens Venezuela . Da dei vel var komne til Trinidad , breidde dei seg nordover. Rundt 1500 ar seinare kom dei stridslystne karibane same vegen og dei fordreiv litt om senn arawakane fra dei sma Antillane. Pa den tida Kristoffer Columbus kom budde arawakane pa Cuba , Hispaniola og Bahamas , medan karibane budde pa Dei sma antillane .

Oppdagarar og busetjarar [ endre | endre wikiteksten ]

Columbus var framfor alt pa jakt etter gull og andre rikdomar, men oppdaga fort at arawakane pa San Salvador ikkje verdsette det som europearane rekna som rikdomar. Difor reiste conquistadorane vidare til det amerikanske kontinentet, og Karibia vart nesten ikkje busett av spanjolane. Men litt om senn slo engelskmenn, nederlendarar og franskmenn seg ned; ogsa Danmark og Kurland fekk seg koloniar her.

Spesielt pa 1600- og 1700-talet var Karibia tilhaldsstad for sjørøvarar i det som vart kalla ≪piratane si gullalder≫. Den karibiske varianten vart gjerne kalla buccaneers , og mange av dei var her i kaperfart med ≪lovleg≫ oppdrag fra ein eller annan konge. Dei mange sma øyane gav sjørøvarane ei rekke fine plassar der dei kunne gøyme seg for forfølgjarane og samstundes ligge pa lur for a angripe spanske skip pa veg heim med skattar dei hadde røva i Sør-Amerika. Port Royal pa Jamaica og den franske busettinga pa Tortuga var regelrette piratbusettingar.

Øyar og øygrupper i Karibia [ endre | endre wikiteksten ]

Uavhengige øystatar [ endre | endre wikiteksten ]

Dei fleste øyane vart uavhengige pa meidten av 1900.talet.

Avhengige øyar [ endre | endre wikiteksten ]

Desse ikkje-karibiske statane har framleis landomrade i Karibia:

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]

Denne artikkelen byggjer pa ≪ Karibik ≫ fra Wikipedia pa tysk , den 6. april 2011. Dei oppgav litteraturlista under.

Litteratur [ endre | endre wikiteksten ]

  • Bernd Hausberger & Gerhard Pfeisinger (Hrsg): Die Karibik: Geschichte und Gesellschaft 1492-2000 . Promedia, Wien 2005, ISBN 3-85371-236-3 .
  • Holger Henke: Modern Political Culture in the Caribbean . Kingston: Univ. of the West Indies Press 2003, ISBN 976-640-135-7 .
  • Holger Henke: Between Self-Determination and Dependency: Jamaica’s Foreign Relations, 1972-1989. The University of the West Indies Press, Kingston 2000.
  • Matthew Mulcahy: Hurricanes and society in the British Greater Caribbean, 1624 - 1783. Johns Hopkins University Press, Baltimore 2006, 257 s., ISBN 0-8018-8223-0 .
  • Heinrich Hasebeck & Andreas Venzke (red.): Gasparan oder die letzte Fahrt des Francis Drake , Benziger-Verlag, Zurich 1996, ISBN 3-545-36531-X .

Bakgrunnsstoff [ endre | endre wikiteksten ]

Henta fra ≪ https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Karibia&oldid=3418057 ≫