Bissau
(portugisisk uttale
bi?saw
) er hovudstaden i
Guinea-Bissau
. Han ligg ved utlaupet til elva
Geba
i Atlanterhavet, og er ein viktig hamneby. Byen hadde eit innbyggjartal pa 492 004 i 2015.
[1]
Han er den største byen og hamna i Guinea-Bissau, med utførsla av
kopra
,
palmeolja
,
ris
og meir. Han har ei internasjonal lufthamn, eit universitet og eit forskingsinstitutt.
[2]
Før europearar kom til omradet, tilhøyrde det eit kongerike styrt av
papelfolk
. Ifølgje munnleg overlevering var dette riket skipa av Mecau, sonen av kongen av
Quinara
(
Guinala
), som flytta til staden med den svangre systera si, seks koner og undersattar fra riket til faren. I riket var det sju klanar som stamma fra systera og dei seks konene. Bossassun-klanen, som stamma fra systera, hadde arverett pa trona.
[3]
Sentrum av Bissau pa 1960-talet, da byen var hovudstad for Portugisisk Guinea.
Bissau vart grunnlagd i 1687 av
portugisarane
og hadde pa 1700- og 1800-talet stor
slavehandel
.
[2]
Byen tok over for
Bolama
som hovudstad i
Portugisisk Guinea
i 1942. Da geriljagruppa
PAIGC
erklærte sjølvstende i 1973 var hovudstaden for opprørsomradet
Madina do Boe
, medan Bissau vart verande kolonihovustad. Byen kom under ata fra nasjonalistiske styrkar i 1968 og 1971.
Portugal gjekk med pa sjølvstendet i 1974, etter
Nellikrevolusjonen
, og Bissau var hovudstad for den nye frie staten.
Ved byrjinga og slutten av
borgarkrien i Guinea-Bissau
fra 1998 til 1999 var det harde kampar i byen.
[5]
Mykje av infrastrukturen vart øydelagd, og nesten heile folkesetnaden flykta fra byen.
[2]
Bissau har sidan vorte gjenoppbygd, og over 25 % av innbyggjarane budde her ved folketeljinga i 2009.
Bissau ligg 11°52' nord og 15°36' vest (11.86667, -15.60), ved esturaet til
Geba-elva
ved kysten av
Atlanterhavet
. Omradet rundt Bissau er ekstremt lagtliggande, og elva er seglbar for havgaande fartøy sjølv om ho har lita vassføring i kring 80 km fra byen.
Bissau har
tropisk savanneklima
(
Koppen
Aw
), ikkje vatt nok til a kvalifisera som tropisk
monsunklima
(
Am
), men mykje vatare enn dei fleste klima av sin type.
Det fell nesten ikkje regn fra november til mai, men i dei gjenverande fem manadane av aret far byen rundt 2000 mm nedbør.
| Verdata for Bissau, Guinea-Bissau (1974?1994)
|
|
|
Jan
|
Feb
|
Mar
|
Apr
|
Mai
|
Jun
|
Jul
|
Aug
|
Sep
|
Okt
|
Nov
|
Des
|
Ar
|
| Høgast malte °C
|
36,7
|
38,3
|
38,9
|
41,1
|
39,4
|
35,6
|
33,3
|
32,8
|
33,9
|
34,4
|
35
|
35,6
|
41,1
|
| Gjennomsnittleg maks °C
|
31,1
|
32,8
|
33,9
|
33,3
|
32,8
|
31,1
|
29,4
|
30
|
30
|
31,1
|
31,7
|
30,6
|
31,5
|
| Døgnmiddeltemperatur °C
|
24,4
|
25,6
|
26,6
|
27
|
27,5
|
26,9
|
26,1
|
26,4
|
26,4
|
27
|
26,9
|
24,8
|
26,3
|
| Gjennomsnittleg min °C
|
17,8
|
18,3
|
19,4
|
20,6
|
22,2
|
22,8
|
22,8
|
22,8
|
22,8
|
22,8
|
22,2
|
18,9
|
21,1
|
| Lagast malte °C
|
12,2
|
13,3
|
15,6
|
16,7
|
17,2
|
19,4
|
19,4
|
19,4
|
19,4
|
20
|
15
|
12,8
|
12,2
|
| Gjennomsnittleg regn mm
|
0,5
|
0,8
|
0,5
|
0,8
|
17,3
|
174,8
|
472,5
|
682,5
|
434,9
|
194,8
|
41,4
|
2
|
2 022,8
|
| Gns.
solskinstimar
i manaden
|
248
|
226
|
279
|
270
|
248
|
210
|
186
|
155
|
180
|
217
|
240
|
248
|
2 707
|
| Kjelde 1: Sistema de Clasificacion Bioclimatica Mundial
[7]
|
| Kjelde 2: World Climate Guides (sunshine only)
[8]
|