De Indiase
Gaurav
Een
zweefbom
of
glijbom
is een
bom
die door zijn
aerodynamische
eigenschappen een
glijvlucht
kan maken.
Zweefbommen zijn vanaf het begin van de
20e eeuw
toegepast als
vliegtuigbom
, al kort na de ontwikkeling van
militaire vliegtuigen
. In de eenvoudigste uitvoeringen worden ze passief afgeworpen, maar er zijn ook varianten ontwikkeld die gelanceerd worden, zelfs vanaf de grond. Ook zijn er zweefbommen met aandrijving of besturing, soms door piloten. Door dergelijke ontwikkelingen is de afbakening met
raketten
,
drones
en
kamikazevliegtuigen
niet altijd duidelijk.
Begin twintigste eeuw begon men in de
Verenigde Staten
(1910),
Italie
(1912) en het
Verenigd Koninkrijk
(1912) met de ontwikkeling van zogenoemde luchttorpedo's. Een experimentele zweefbom werd door de Duitse firma Siemens-Schnuckert ontwikkeld.
[1]
De eerste toepassing vond in 1914 plaats in Engeland. Vanaf 1914 begon de ontwikkeling van de 'Siemens-Torpedo-Gleiter' in Duitsland. De eerste proeven werden gedaan vanaf
zeppelins
. De eerste werkelijke Duitse zweefbom werd ontwikkeld door Max Kramer in de vorm van de
Fritz X
.
In 1943 en 1944 was de Duitse
Luftwaffe
buitengewoon effectief bij het tot zinken brengen van geallieerde marineschepen door het gebruik van zweefbommen. Het plotselinge einde van deze oorlogstactiek heeft historici voor raadsels gesteld;
[2]
Martin Bollinger concludeerde dat de verdedigers tegenmaatregelen vonden en dat de Luftwaffe de inzet van gespecialiseerde vliegtuigen en bemanningen niet meer kon volhouden toen de
geallieerden
een
luchtoverwicht
kregen in Europa.
Vanaf de jaren 1990 werd in de
Verenigde Staten
een kleine variant ontwikkeld die leidde tot de
small diameter bomb
. Een verdere ontwikkeling door
Boeing
en
Saab
ging verder dan de oorspronkelijke inzet als vliegtuigbom en vormde een hybride tussen raket en zweefbom: de
ground-launched small diameter bomb
.
Het Turkse instituut Tubitak ontwikkelde in de jaren 2010 een ombouwkit om de Amerikaanse Mark-82- en Mark-83-vliegtuigbommen te veranderen in zweefbommen.
[3]
Tijdens de
Russisch-Oekraiense oorlog
werden ook de zware met vleugels tot zweefbommen omgebouwde Basalt FAB-1500 ingezet.
[4]
De toename in reikwijdte ten opzichte van een conventionele
vliegtuigbom
wordt bereikt door aerodynamische constructies. Deze vormen een integraal bestanddeel van het wapen of worden separaat aan de bom bevestigd. Een voordeel is dat de bom ver van het doel losgelaten kan worden, zodat het vliegtuig het
afweergeschut
kan vermijden. Bestuurbare uitvoeringen kunnen bovendien het doel preciezer raken.
Onderling verschillen de zweefbommen in de opbouw van de besturingselementen, de methode van doelherkenning en de explosieve kop. Er bestaan ook zweefbommen met een
aandrijving
, waarbij het onderscheid met een
kruisvluchtwapen
niet altijd duidelijk is.
De besturing kan intern-mechanisch of per
afstandsbediening
geregeld worden. De Amerikaanse BAT beschikte als eerste over een besturing middels radar, de Japanse
Yokosuka MXY-7
was daarentegen bemand en werd voor
kamikazeacties
gebruikt.
Fritz X
- Fritz X
- Henschel Minengleitbombe Hs 293, Hs 294, Hs 295
- Blohm & Voss BV 143, met raketaandrijving
- Blohm & Voss BV 246
- BAT, eerste radargeleide en autonome zweefbom.
- Yokosuka MXY-7, enige operationele bemande zweefbom
Vliegende
Small diameter bomb
- AGM-62 Walleye
- AGM-154 Joint Standoff Weapon
- Fei Teng FT-12
- GBU-44 Viper Strike
- HOPE/HOSBO
- Small Diameter Bomb
- UPAB-1500B
Bronnen, noten en/of referenties
|