Een
vaandrig
is de laagste
officiersrang
bij de
Koninklijke Landmacht
,
Koninklijke Luchtmacht
en de
Koninklijke Marechaussee
en is bedoeld voor
officieren
in opleiding. De term is afkomstig van het vroegere gebruik dat de jongste officier het
vaandel
mocht dragen; zie ook
vaandeldrager
. Het rangteken (bij de Landmacht) is een "stip", gelijk aan dat van de
adjudant-onderofficier
.
In de tijd dat dienstplichtigen nog werden opgeroepen voor hun eerste oefening werden de dienstplichtigen voorbestemd tot officier na afloop van de initiele opleiding benoemd tot vaandrig. Veel van deze vaandrigs werden opgeleid tot- en ingezet als pelotonscommandant bij de parate troepen (bijvoorbeeld bij de infanterie). Regelmatig kwam het voor dat de nieuwe vaandrigs in die functie niet bleken te voldoen. Deze dienstplichtigen konden dan niet in een officiersfunctie worden gehandhaafd voor de verblijvende duur van de eerste oefening. Omdat een vaandrig nog niet tot officier was benoemd door de Koning, was een terugzetting in rang volgens de geldende militair ambtenaarsreglementen en -wetten veel gemakkelijker dan wanneer de officiersbenoeming (tot 2e Luitenant-) wel al een feit zou zijn. Diegenen die wel voldeden werden kort voor het einde van de eerste oefening benoemd en beedigd tot reserve-officier (2e Luitenant). Afgezien van dit formele aspect werd de vaandrig echter binnen de Krijgsmacht wel al als officier behandeld en hij werd ook in NAVO-functies ingezet op het OF1-niveau.
Een bijzondere categorie dienstplichtige vaandrigs waren de zogenoemde ROAGs (Reserve Officier Academisch Gevormd). Deze dienstplichtigen met een al voltooide HBO- of universitaire opleiding werden na een verkorte militaire opleiding van zes weken in de rang van vaandrig ingezet op functies (bij het ministerie van Defensie, hogere staven, KMA, TNO etc.) min of meer in lijn met hun studie.
Een andere bijzondere groep waren de dienstplichtige vaandrigs die bestemd waren voor de functie van inlichtingenofficier. Een groot deel van hun opleidingstijd werd gebruikt om de Russische taal te leren.
Bij de Koninklijke Marine was de praktijk anders, er bestond en bestaat daar geen rang direct vergelijkbaar met vaandrig. Ook het bovengeduide "afbreukrisico" werd blijkbaar zo niet gevoeld. Bij de KM werden de kandidaten voor dienstplichtig officier tijdens de eerste oefening na het voltooien van de initiele opleiding meteen tot officier benoemd (LTZ3).
Bij de
artillerie
,
cavalerie
en
marechaussee
wordt de vaandrig
kornet
genoemd. Bij de
Koninklijke Marine
is er geen direct overeenkomstige rang.
Luitenant ter zee der 3e klasse OF-1
, komt het dichtste in de buurt maar deze is al wel beedigd tot officier en is equivalent met 2e luitenant. Officieren in opleiding worden bij de Marine
adelborst
genoemd, overeenkomstig met cadet.
Nu dienstplichtigen niet meer worden opgeroepen voor de eerste oefening, komt de term vaandrig voornamelijk voor als
cadet-vaandrig
. Dit is een rang die wordt gebruikt op de
Koninklijke Militaire Academie
te
Breda
, de officiersopleiding van de Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee. Cadet-vaandrig is daarmee de eerste officiersrang, maar houdt in dat de cadet nog in opleiding is. De eerste rang boven vaandrig is
tweede luitenant
.
De term vaandrig wordt daarnaast gebruikt als hoogste eindrang voor militair werkstudenten van Defensity College die geplaatst zijn bij de Koninklijke Landmacht en Koninklijke Luchtmacht. Dit zijn universitaire studenten die naast hun civiele studie in dienst zijn als reservist bij Defensie. Het militaire vormingstraject hanteert dezelfde rangenstructuur als de Koninklijke Militaire Academie, maar de militair werkstudenten zijn aspirant reserve officieren en geen cadetten. Het equivalent van de eindrang vaandrig voor militair werkstudenten van de Koninklijke Marechaussee is
kornet
. Voor militair werkstudenten van de Koninklijke Marine is geen vergelijkbare rang en deze reservisten worden benoemd tot
Luitenant ter zee der 3e klasse
.
Rangonderscheidingstekens bij de Nederlandse Krijgsmacht
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
Koninklijke Landmacht
|
Koninklijke Luchtmacht
|
Koninklijke Marine
|
Koninklijke Marechaussee
|
Vaandrig/Kornet
Vaandrig
Kornet (Cavalerie/Artillerie)
|
|
Vaandrig
|
|
Luitenant ter zee der 3e klasse
Mijnheer/Mevrouw
(bij het Korps Mariniers:
Tweede-Luitenant
)
|
|
Kornet
|
|
Binnen
scouting
wordt vaandrig nog wel gebruikt als een leidinggevende bij de
verkenners
, de teamleider wordt wel
hopman
genoemd.