Star Trek
is oorspronkelijk een door
Gene Roddenberry
bedachte
Amerikaanse
sciencefiction
-televisieserie die vanaf 1966 tot en met 1969 werd uitgezonden. Uiteindelijk groeide het Star Trekuniversum uit tot een succesvolle
mediafranchise
met ondertussen acht televisieseries, drie animatieseries, dertien
speelfilms
, tientallen computerspellen en honderden boeken, stripboeken, technische handleidingen en encyclopedieen. Verder bestond er tussen 1998 en 2008 in
Las Vegas
een Star Trekattractiepark, genaamd
Star Trek: The Experience
en worden er over de hele wereld regelmatig Star Trekconventions georganiseerd: grote bijeenkomsten voor
fans
(de '
trekkies
' of 'trekkers'), waar vaak acteurs uit de series te gast zijn.
Roddenberry bedacht een
utopische
toekomstwereld, waarin een verenigde
Aarde
de meeste moderne wereldproblemen heeft opgelost: vervuiling, honger, armoede en conflicten tussen mensen onderling behoren grotendeels tot het verleden. Door uitvindingen als synthetische replicators en
sneller-dan-het-lichttechnologie
heeft de mensheid, met hulp van buitenaardse volken, in het
Melkwegstelsel
kolonien gesticht. De mensheid heeft samen met enkele buitenaardse volken een overkoepelende organisatie van werelden opgericht: de
Verenigde Federatie van Planeten
. De verhalen in de diverse Star Trekmedia volgen vooral de officieren en burgers in dienst van
Starfleet
, de militaire onderzoeksinstelling van de Federatie die met haar ruimtevloot vooral diplomatieke en onderzoeksmissies uitvoert en tevens de
krijgsmacht
vormt.
De avonturen in de verschillende televisieseries en films spelen zich hoofdzakelijk af tussen de 21ste en de 24ste eeuw, enkele
tijdreizen
,
flashbacks
en
flashforwards
uitgezonderd. Men is bekend met een aanzienlijk deel van de
Melkweg
, die is verdeeld in vier
kwadranten
. Als de Melkweg wordt voorgesteld als een klok, dan is zes uur de positie van het
zonnestelsel
. De kwadranten worden gedefinieerd door een lijn te trekken door de positie van de ster in Sector 001 (onze
zon
) en het centrum van het melkwegstelsel. Loodrecht op deze lijn wordt een tweede lijn getrokken door het centrum van het melkwegstelsel. In het Alfa-kwadrant bevinden zich grote delen van de
Federatie
en het
Cardassiaanse Rijk
, in het Beta-kwadrant bevinden zich onder andere het
Klingonrijk
en het
Romulaanse Rijk
, het Gamma-kwadrant, dat via het
Bajoraanse
wormgat
met het Alfa-kwadrant is verbonden, wordt geregeerd door de
Dominion
en het Delta-kwadrant, waarin de
Voyager
jarenlang rondzwierf, herbergt onder andere de
Kazon
,
Ocampa
en
Hirogen
. Ook de
Borg
komen uit het Delta-kwadrant.
De oorspronkelijke serie
,
The Next Generation
,
Enterprise
en
Discovery
spelen zich voornamelijk in het Alfa-kwadrant af.
Deep Space Nine
meestal ook, maar via het wormgat wordt ook het Gamma-kwadrant bezocht.
Voyager
speelt zich vrijwel alleen in het Delta-kwadrant af. Alle series zijn geschreven vanuit een ideologisch toekomstbeeld van de wereld. De bemanningen van de verschillende ruimteschepen en -stations bestaan uit leden van vele verschillende
soorten
met als gezamenlijk doel de vreedzame verkenning van de Melkweg, het ontdekken van nieuwe beschavingen en het aanknopen van nieuwe relaties. Naarmate de series verder in de toekomst spelen zijn die volkeren exotischer, maar de essentie, dat alle wezens gelijk zijn en kunnen samenwerken als ze dat willen, blijft. Dit is de boodschap die Roddenberry wilde meegeven aan de Verenigde Staten in een tijd waarin de
Koude Oorlog
een grimmige realiteit was, en waarin
Martin Luther King
probeerde duidelijk te maken dat afschaffing van de
slavernij
niet genoeg was. Vrijwel alle afleveringen van alle series gaan uiteindelijk over een herkenbaar centraal menselijk conflict dat door goede wil en verstandig handelen wordt opgelost, liever dan het uit te vechten.
In het algemeen kan men stellen dat Star Trek een weerspiegeling is van het destijds bestaande
wereldbeeld
in de Verenigde Staten. In de eerste serie uit de jaren 1960 werd de
Sovjet-Unie
weerspiegeld in de
Klingons
en de
Volksrepubliek China
in de
Romulanen
. In de latere series werd meer de nadruk op internationale samenwerking gelegd en verdwenen de Amerikaans-nationalistische invloeden naar de achtergrond. In de latere series verschenen steeds vaker personages uit de internationale gemeenschap, in plaats van grotendeels Amerikanen.
Hoewel de toon vroeger vrij subtiel was, is de laatste jaren de Star Trek-community liberaal democratisch te noemen. In de nieuwe afleveringen wordt sterk aangestuurd op inclusiviteit, diversiteit en multiculturalisme. In deze toekomst zijn de verschillen tussen aliens en mensen en mensen onderling volledig geaccepteerd en wordt vredig samengewerkt naar een gemeenschappelijk doel. De fans en acteurs buitelen vaak over elkaar heen op
Twitter
om zich zo links mogelijk en soms zelfs activistisch te uiten. Men hoeft zich er dan ook niet over te verwonderen dat het vaak een
pro-democratische
toon is in de Star Trek-verhalen.
Een belangrijk kenmerk van het Star Trek-universum is dat vrijwel alle technologie die erin voorkomt doordacht is. Weliswaar komen er nogal wat ideeen voor in de series die op dit moment onmogelijk zijn, maar waar dat zo is, is er meestal een verklaring binnen de wereld die aangeeft dat eraan gedacht is dat hedendaagse principes daarvoor omzeild moeten worden. Zo heeft Star Trek bijvoorbeeld
warptechnologie
, waardoor de ruimte vervormd wordt om de beperkingen van de
relativiteitstheorie
te omzeilen. En de
deeltjestransporteurs
maken gebruik van een Heisenberg Compensator, om
Werner Heisenbergs
onzekerheidsrelatie
te compenseren. Op die manier wordt een beeld geschapen van een wereld die weliswaar anders is dan de onze, maar waar niet rechtstreeks tegen de principes uit onze wereld ingegaan wordt.
Zonder een sneller-dan-licht-technologie is het bijna niet mogelijk om planeten buiten het
zonnestelsel
te bezoeken, daarom wordt in de sciencefictionmedia op grote schaal gebruikgemaakt van sneller-dan-licht-apparatuur. In Star Trek heet deze technologie de
warp
-aandrijving. Het principe waarop deze aandrijving werkt is het samentrekken (
to warp
, vervormen) van de
ruimte
voor het ruimteschip, waarmee een (relatieve) snelheid boven de
lichtsnelheid
wordt bereikt. Een andere belangrijke uitvinding in de serie is de
replicator
, die dezelfde technologie als de reeds genoemde transporteurs gebruikt. Een replicator herschikt
subatomaire deeltjes
en vormt hiermee
moleculen
, waarmee objecten worden opgebouwd. Dit kunnen zowel voedsel als gebruiksartikelen zijn, maar geen levende organismen of
antimaterie
. Hierdoor hoeven sterrenschepen geen voorraden mee te nemen: alles kan gereproduceerd worden uit het geheugen van de replicators.
De meeste buitenaardsen die men ontmoet lijken
idiomatisch
Engels
te spreken, dit dankzij de geimplanteerde
universele vertalers
(Engels:
"Universal Translator"
) die de meeste talen onmiddellijk omzetten in Engels. Transport tussen het ruimteschip en een planeet is probleemloos door over te stralen (
"beamen"
) en communicatoren maken iedereen overal (binnen een bepaalde afstand) bereikbaar. De techniek staat het verhaal niet in de weg, maar functioneert volkomen transparant, tenminste zolang de weigerende techniek niet zelf deel van het verhaal is.
Verschillende technologieen die in Star Trek worden gebruikt, zijn inmiddels realiteit geworden. Het bekendste voorbeeld is de communicator, het draadloze communicatiesysteem in de eerste
Star Trek
-serie. De
clamshell
-mobiele telefoon, ook wel
flip phone
genoemd, lijkt wel heel erg op de communicator uit de jaren 1960. Ook
touchscreen
werd al gebruikt in Star Trek, lang voordat het werd uitgevonden. In Star Trek: The Next Generation werd touchscreen gecombineerd met een fictieve grafische gebruikersomgeving en spraakherkenning, wat op dat moment nog niet bestond. Deze fictieve software werd
LCARS
genoemd en was ook in latere series en films te zien. De
hypospray
, een apparaat waarmee naaldloze injecties kunnen worden toegediend, werd later ook in realiteit uitgevonden.
[1]
De door
Geordi La Forge
in
Star Trek: The Next Generation
gedragen
VISOR
, een
bionisch
oog, bestaat tegenwoordig ook.
[2]
Holodecks
, driedimensionale virtual reality-ruimtes, beginnen tevens de kop op te steken. Driedimensionale televisie wordt reeds verkocht.
Ondanks de "wetenschappelijke" verklaringen voor de meeste onderdelen van de techniek, worden sommige problemen tamelijk geruisloos omzeild. In vrijwel elke aflevering zijn geluiden van explosies, het afvuren van
fasers
of het opstarten van de warpmotoren te horen, terwijl in de ruimte een vrijwel compleet
vacuum
heerst, waardoor er geen
geluidsgolven
mogelijk zijn. Dit komt overigens in vrijwel alle sciencefictionfilms en -series voor. In sommige gevallen kan dit worden verklaard doordat de toehoorder het geluid van binnen in het schip hoort, maar meestal is er geen wetenschappelijke verklaring voor te geven. Wel een filmtechnische: geluiden maken de voorstelling aantrekkelijker. Een ander probleem waar weinig aandacht aan wordt besteed is de kunstmatige
zwaartekracht
aan boord van de ruimteschepen. Zwaartekracht aan boord van een ruimteschip kan alleen door versnelling of rotatie worden opgewekt, maar bij Star Trek, en vele andere films en series, is er binnen in de schepen bijna altijd zwaartekracht. In de series wordt dit bewerkstelligd met een
artificial gravity generator
en later door middel van
gravity plating
. De techniek erachter wordt niet verklaard.
Star Trek werd voor het eerst uitgezonden in 1966. Sindsdien zijn er zes series gemaakt door
Gene Roddenberry
en zijn opvolgers. Sommige daarvan waren een groot succes, andere wat minder.
De oorspronkelijke serie
- Dit is de door Gene Roddenberry geschreven serie, met de naam
Star Trek
. Het is het verhaal van het ruimteschip
USS Enterprise NCC-1701
(kortweg: Enterprise), dat driehonderd jaar in de toekomst, vanaf het jaar 2265, op een vijfjarige missie is om het
heelal
te verkennen. Op aanbeveling van
Lucille Ball
werd bij haar productiebedrijf Desilu een pilotaflevering van Star Trek geproduceerd die aan CBS werd aangeboden. Desilu bleef tot 1967 medeproducent. De oorspronkelijke proefaflevering voor de serie werd niet acceptabel geacht, maar uitzonderlijk genoeg werd Roddenberry toegestaan een tweede proefaflevering te maken, waarop de serie toch geaccepteerd werd. De serie sprak oorspronkelijk maar een kleine groep kijkers aan en stond naar verluidt jaarlijks op de nominatie om geschrapt te worden. Toen bleek dat deze kleine groep kijkers behoorde tot een erg selecte doelgroep (hoger opgeleiden), werd de serie interessant voor adverteerders. Uiteindelijk werden er met moeite drie seizoenen gedraaid, met in totaal 80 afleveringen die allemaal werden uitgezonden in de seizoenen 1966-1969, met uitzondering van de oorspronkelijke proefaflevering. Nadat de serie was stopgezet werden de uitzendrechten voor de herhalingen verkocht aan verschillende kleinere televisiestations. Deze herhalingen "in syndication" werden almaar beter bekeken, waardoor de serie in de jaren 70 steeds populairder werd.
[3]
The Original Series wordt vaak afgekort als TOS.
In 1977 zou een vervolg op de originele televisieserie worden gemaakt getiteld
Star Trek: Phase II
. De bedoeling was dat het een serie zou worden over hetzelfde schip en dezelfde bemanning als de oorspronkelijke serie. In elk geval
William Shatner
en
DeForest Kelley
zouden in de serie weer terugkeren als
James T. Kirk
en
Leonard McCoy
.
Leonard Nimoy
had echter het aanbod aan de serie mee te werken afgeslagen vanwege onenigheid over de rechten op zijn personage,
Spock
, en het feit dat hij reeds een rol had in het toneelstuk
Equus
.
De serie ging wel in voorproductie, maar werd uiteindelijk nooit gemaakt. De geplande
pilotaflevering
van de serie werd uiteindelijk verwerkt tot het script voor de film
Star Trek: The Motion Picture
. De scripts voor twee andere afleveringen, "The Child" en "Devil's Due", werden later herschreven voor
Star Trek: The Next Generation
.
De naam Star Trek: Phase II is uiteindelijk gegeven aan een
fanserie
.
De animatieserie
- Na het stoppen van de oorspronkelijke serie bleek die in de herhaling steeds populairder te worden. Dit was in 1973 een van de redenen voor het maken van een tekenfilmserie, waarbij de stemmen van de vaste personages gedaan werden door de acteurs die ze in de oorspronkelijke serie ook gespeeld hadden. De serie ging verder waar het verhaal van de oorspronkelijke serie ophield. Dat wil zeggen dat de laatste twee jaar van de missie ingevuld werden. De serie heette net als het origineel
Star Trek
en wordt ter onderscheid meestal
de animatieserie
genoemd. In twee seizoenen werden er 22 afleveringen van gemaakt. Deze werden uitgezonden in het seizoen 1973-1974 en het najaar van 1974.
Hoewel de tekenfilmserie niet door iedereen als deel van Star Trek gezien wordt zijn er, afgezien van de stemmen, verbanden. Zo werkten er voor een deel dezelfde scenarioschrijvers aan mee. Sommige scenario's waren zelfs oorspronkelijk geschreven voor de originele serie. In een bepaald opzicht ging de tekenfilm zelfs verder dan het origineel. Er kwamen buitenaardse wezens in voor die meer van mensen afweken dan make-up kon bewerkstelligen, en er kwamen schepen in voor die niet gebouwd hadden kunnen worden. Dit aspect voorspelde de toekomst, waarin de
Star Trek
-series steeds meer gebruik gingen maken van
computeranimaties
om dat te laten zien wat niet maakbaar is. The Animated Series wordt vaak afgekort als TAS.
De animatieserie speelde zich af op hetzelfde schip als de oorspronkelijke serie, de U.S.S. Enterprise NCC-1701, en ook de hoofdrolspelers waren grotendeels hetzelfde.
De volgende generatie
- Vanwege de blijvende populariteit van Star Trek waren er eind jaren 70 van de 20e eeuw plannen om een nieuwe serie over de Enterprise te maken. Pas in 1987 kwam er daadwerkelijk een nieuwe
Star Trek
-serie, getiteld "The Next Generation". Wel is een aantal oude scripts dat ooit voor Phase II was geschreven uiteindelijk na bewerking voor The Next Generation gebruikt.
Deze nieuwe serie speelde zich honderd jaar later af dan de originele serie, in het jaar 2364, rond een nieuwe Enterprise (
USS Enterprise NCC-1701-D
) met een nieuwe bemanning. Hoewel het eerste seizoen van The Next Generation kritiek kreeg, onder andere omdat de afleveringen te zoet zouden zijn, was dit eerste seizoen goed genoeg om de serie te verlengen. Met nieuw materiaal, en met beduidend meer middelen dan de oorspronkelijke serie uit de jaren 60, werd The Next Generation uiteindelijk een enorm succes. Er werden in de periode 1987-1994 in 7 seizoenen 178 afleveringen van uitgezonden. In 1991 overleed Gene Roddenberry. The Next Generation wordt vaak afgekort als TNG.
Verafgelegen Ruimte Negen
- Zoals de oorspronkelijke serie een missieduur van vijf jaar had, zo was het ook duidelijk dat de succesvolle serie
The Next Generation
niet altijd maar door kon blijven draaien. Daarom werd een volgende serie opgezet, met een ander thema. In plaats van een ruimteschip dat bij planeten langsging werd het centrale thema een ruimtestation ver in de ruimte, op een plaats waar veel ruimteschepen langskwamen. Dit ruimtestation heette
Deep Space Nine
, ook
DS9
(nine) genoemd.
Het nadeel van die statische thuisbasis was dat de mogelijkheid van ontdekking van andere werelden er grotendeels door ontbrak. Dit werd gecompenseerd door een duidelijkere verhaallijn dan in de eerdere series. Dat werd bereikt door de serie overlappend met The Next Generation te starten, zodat die wereld als uitgangspunt kon dienen, en doordat het station in een gebied lag waar eerder een conflict geweest was en dat uiteindelijk opnieuw onderweg bleek naar een oorlog. Toch was dit op den duur kennelijk onvoldoende, want in de latere seizoenen werd er een ruimteschip (
USS Defiant NX-74205
) aan het station toegevoegd.
In de periode 1993-1999 zijn zeven seizoenen met in totaal 176 afleveringen uitgezonden. Hoewel sommige liefhebbers van de eerdere
Star Trek
-serie en -films neerkijken op het 'soapachtige' karakter van
DS9
, blijkt de serie over het algemeen goed te scoren en zelfs populairder te zijn dan Voyager.
[4]
Reiziger
- Een half jaar nadat
The Next Generation
eindigde, halverwege het televisieseizoen, begon naast Deep Space Nine toch ook weer een serie gebaseerd op een ruimteschip, de
U.S.S. Voyager
NCC-74656 (kortweg: Voyager). Dit schip raakt op haar eerste missie door toedoen van het wezen
Caretaker
(verzorger) verzeild in het Delta-
kwadrant
, 70.000
lichtjaar
van de Aarde. Voyager kent een sterke rode draad, namelijk de lange thuisreis van het ruimteschip Voyager, en de zoektocht naar mogelijkheden deze reis te verkorten. Naast afleveringen rond deze rode draad zijn er ook vele zelfstandige afleveringen gemaakt.
Voyager werd gecreeerd om
UPN
, een nieuw televisienetwerk van
Paramount
, te helpen lanceren. Paramount had al eerder de plannen om een eigen netwerk te beginnen. In 1977 wilden ze dit doen met de geplande serie
Star Trek: Phase II
, maar die kwam niet van de grond. Belangrijke elementen voor het achtergrondverhaal van Voyager, zoals de ontwikkeling van de
Maquis
, werden verwerkt in verschillende afleveringen van
Star Trek: The Next Generation
en
Star Trek: Deep Space Nine
. In de periode 1995-2001 liep Voyager voor zeven seizoenen en voor 172 afleveringen. Voyager wordt vaak afgekort als VOY.
Na afloop van de serie Voyager werd een idee dat al enige tijd circuleerde uitgevoerd: met de middelen zoals die voor de laatste series beschikbaar waren, zou het mogelijk zijn om een veel betere versie van de oorspronkelijke serie te maken, zij het dat je niet precies dezelfde verhalen opnieuw zou willen vertellen. Dit is nu vormgegeven in een serie die weliswaar over een schip de "Enterprise" gaat, maar over een eerdere Enterprise (de
USS Enterprise NX-01
), van 2151. Deze tijd, meer dan honderd jaar gesitueerd voor de oorspronkelijke serie, is de tijd waarin de mensheid begint aan het onderzoeken van de ruimte met ruimteschepen die sneller dan het licht kunnen vliegen, nu zij schepen ontwikkeld heeft die 'Warp 5' halen. Het is het begin van
Starfleet
, en in deze tijd worden de technieken en protocollen ontwikkeld die in de latere series algemeen bekend zijn. In het eerste jaar was dat ook meteen de zwakke plek van de serie, omdat de personages nog veel moesten leren, maar de kijkers veel minder. In de volgende seizoenen kreeg de serie echter duidelijk meer vaart. De serie begon in 2001 en heeft in totaal vier seizoenen en 98 afleveringen gedraaid. Per 2005 werd, vanwege de tegenvallende kijkcijfers, besloten de serie aan het einde van het vierde seizoen te stoppen. Enterprise wordt vaak afgekort als ENT.
Op 2 november 2015 maakte
Hollywood Reporter
een aankondiging van de nieuwe televisieserie Discovery die in januari 2017 in premiere moest gaan.
[5]
In september 2016 werd bekendgemaakt dat de premiere werd uitgesteld tot mei 2017. Uiteindelijk was pas op 24 september 2017 de eerste aflevering te zien op
CBS All Access
, terwijl de serie een dag later wereldwijd werd gelanceerd op
Netflix
. De afkorting van de serie is DIS.
In 2020 begon de achtste Star Trek-serie, genaamd Picard. Het eerste seizoen bestaat uit tien afleveringen. De serie speelt zich af 20 jaar na de laatste verschijning van
Jean-Luc Picard
(
Patrick Stewart
) in de film
Star Trek: Nemesis
uit 2002. Net als
Star Trek: Discovery
is de nieuwe serie elke donderdag te zien op
CBS All Access
. Voor kijkers buiten Canada en de Verenigde Staten die geen VPN gebruiken is de serie te volgen op
Amazon Prime Video
.
- Lower Decks - een animatieserie die zich afspeelt rondom vier
cadetten
.
- Strange New Worlds - een vervolg op de serie Enterprise
- Prodigy - een 3D-animatieserie rondom een groep alien teenagers op een verlaten ruimteschip.
Sinds 1979 zijn er dertien Star Trek-films uitgebracht.
- Star Trek - The Motion Picture
De Film
- Deze film uit 1979 speelt ruim twee jaar na de vijfjarige missie, in het jaar 2271. Kirk is inmiddels gepromoveerd tot admiraal, zijn bemanning is inmiddels over andere schepen verspreid of heeft Starfleet verlaten. Zelfs zijn schip is het oude niet meer, na ingrijpende revisie. Maar als een wolkachtige entiteit het bekende heelal binnenkomt en alles op haar pad vernietigt, neemt Kirk het bevel over de Enterprise weer op zich, en verzamelt zijn oude bemanning om zich heen om de dreiging het hoofd te bieden.
- Star Trek II - The Wrath of Khan
De Wraak van Khan
- In 1982 kwam deze tweede
Star Trek
-film uit. Het is nu 2285. Spock heeft het commando over de Enterprise en leidt daar cadetten op. Admiraal Kirk komt aan boord om hun laatste trainingsmissie bij te wonen. Intussen legt het ruimteschip
USS Reliant NCC-1864
, met Chekov aan boord, onbedoeld contact met
Khan Noonien Singh
, die de Reliant kaapt en een plan ten uitvoer begint te brengen om wraak te nemen op Kirk.
Het personage Khan en zijn geschiedenis met de bemanning van de Enterprise stammen uit de aflevering '
Space Seed
', uit het eerste seizoen van de Originele Serie.
- Star Trek III - The Search For Spock
De zoektocht naar Spock
- Deze film uit 1984 sluit aan bij de vorige. Spock heeft aan het eind van de vorige film zijn leven geofferd om de Enterprise en haar bemanning te redden. Als blijkt dat er toch nog hoop is om Spock te doen herleven, maar dat de bureaucratie er alleen op uit is om de Enterprise te slopen, stelen Kirk en zijn bemanning het schip, en offeren hun carrieres en uiteindelijk zelfs het schip op voor Spock.
- Star Trek IV - The Voyage Home
De reis naar huis
- Deze film uit 1986 speelt deels werkelijk in dat jaar, en deels in 2286. Kort na de gebeurtenissen uit de vorige film treedt een ramp op die alleen kan worden afgewend door de aanwezigheid van intussen uitgestorven
bultrugwalvissen
op aarde. Kirk probeert terug te reizen in de tijd om zo het probleem op te lossen. Een deel van de actie in deze film was destijds "hedendaags". Dat, en het feit dat de film zonder veel Star Trekkennis gevolgd kon worden, maakten waarschijnlijk dat deze film een groot succes was bij het grote publiek.
- Star Trek V - The Final Frontier
De laatste grens
- In deze film die uitkwam in 1989 en speelt in 2287 probeert Sybok, de halfbroer van Spock, het centrum van het heelal te bereiken, waar hij hoopt de planeet Eden, de "woonplaats" van God te vinden. Hij weet zijn situatie precies zo te manipuleren dat de Enterprise met zijn halfbroer hem voor dat doel in handen valt.
- Star Trek VI - The Undiscovered Country
Het onbekende land
- Dit is de laatste film uit de verhaallijn van de personages uit de oorspronkelijke serie, uit 1991. In het jaar 2293 is er eindelijk kans op vrede tussen de
Federatie
en de Klingons nadat de Klingon-maan Praxis is ontploft. De Kanselier van het Klingon keizerrijk heeft om onderhandelingen verzocht. Kirk wordt opgedragen de kanselier naar de aarde te begeleiden. Al voert hij zijn missie uit, Kirk protesteert omdat hij gewend is de Klingons als de vijand te zien. Maar in beide kampen zijn er tegenstanders van de vrede die meer doen dan alleen protesteren.
- Generations
Generaties
- De doorgeslagen wetenschapper
Tolian Soran
doet er alles voor om weer in de Nexus te belanden. In deze Nexus, een door het heelal reizend lint van energie, bestaat geen tijd en men waant zich er in de zevende hemel. Om in de Nexus te geraken wil Soran de koers van de Nexus wijzigen door de ster van het Veridiaanse zonnestelsel op te blazen. De kapitein van de Enterprise in het jaar 2371, Jean-Luc Picard, belandt ook in de Nexus, maar weet daar de hulp in te roepen van een illustere voorganger, James T. Kirk. Gezamenlijk keren ze terug uit de Nexus en proberen ze het zonnestelsel voor vernietiging te behoeden.
Deze film uit 1994 is geregisseerd door
David Carson
en is de laatste waarin enkele van de personages uit de originele serie voorkomen.
- First Contact
Eerste contact
- In het jaar 2373 zetten de
Borg
opnieuw een aanval in tegen de Aarde. Maar ditmaal proberen ze de mensheid te veroveren in het verleden: ze reizen naar het jaar 2063 om te voorkomen dat raketgeleerde
Zefram Cochrane
ontdekt hoe je sneller dan het licht kan reizen. Diens proefvlucht in de Phoenix-raket initieert het eerste contact met de Vulcanen, een buitenaards volk. De Enterprise volgt de Borg om inmenging te verhinderen. Maar terwijl de technici Cochrane ondersteunen bij de proefvlucht, komen de Borg aan boord van de Enterprise en zorgen daar voor een bittere strijd tussen Picard, Data en de leider van de Borg, de
Borgkoningin
.
Deze film uit 1996 werd geregisseerd door mede-hoofdrolspeler Jonathan Frakes en maakt opnieuw gebruik van het thema tijdreizen. Dit kwam al eerder aan bod in Star Trek 4: The Voyage Home, waarin de Enterprise naar de tijd van de kijker, het jaar 1986 kwam.
- Insurrection
Rebellie
- De androide Data raakt in 2375 op een undercovermissie beschadigd en rebelleert tegen de Federatie. Picard zoekt Data op, om achter de motieven van de anders zo integere Data te komen. Tijdens het onderzoek komt een grootschalig complot naar boven, gesmeed door de So'Na en Starfleet, om het Ba'Ku-volk te verdrijven en zo de weg vrij te maken voor het binnenhalen van een bijzondere natuurlijke bron: metafasische straling die een verjongende invloed heeft op alle levende wezens. Picard en zijn bemanning besluiten ten strijde te trekken tegen de So'Na en het eigen opperbevel.
Net als in de film is ook in de werkelijkheid de tijd twee jaar later ten opzichte van de vorige film, 1998. Geregisseerd door mede-hoofdrolspeler Jonathan Frakes.
- Nemesis
Deze film uit 2002, geregisseerd door Stuart Baird, speelt in het jaar 2379, waarin er een machtsgreep in het
Romulaanse Rijk
plaatsvindt. De Enterprise is onderweg naar
Betazed
waar Riker en Troi een traditionele huwelijksceremonie zullen ondergaan. Onderweg wordt de Enterprise met Picard naar
Romulus
gestuurd omdat de nieuwe praetor wil praten over vrede. De praetor, Shinzon, blijkt echter geen
Romulaan
te zijn, maar een imperfecte
kloon
van Picard. En vrede staat niet op zijn programma.
- Star Trek
Op 7 mei 2009 vond in Sydney de wereldpremiere plaats van de elfde film, eenvoudig getiteld
Star Trek
nadat een select groepje inwoners van het plaatsje
Vulcan
in
Alberta
een dag eerder een speciale voorvertoning te zien kregen.
[6]
De film werd geregisseerd en geproduceerd door
J.J. Abrams
. De gebeurtenissen spelen zich af kort voor de originele televisieserie
Star Trek
uit de jaren 60. In de film zien we hoe de crew rond James T. Kirk elkaar ontmoet. Van de originele acteurs speelt
Leonard Nimoy
(Spock) een bijrol. Het verhaal speelt in een, voor de fans, parallelle tijdlijn, waarin onder meer Spocks thuisplaneet Vulcan is vernietigd. Aan het eind van de film is de tijdlijn niet hersteld. Dit maakt dat de 'toekomst' voor nieuwe films en/of series volledig open ligt.
- Into Darkness
Star Trek: Into Darkness
is de twaalfde film uit de Star Trek-franchise. Het is een sequel op de film
Star Trek
uit 2009. De film werd geregisseerd door J. J. Abrams naar een scenario van Alex Kurtzman, Roberto Orci en Damon Lindelof. De film werd in de Verenigde Staten uitgebracht op 17 mei 2013. In Belgie en Nederland kwam de film respectievelijk op 5 en 6 juni 2013 in de zalen.
- Beyond
Star Trek: Beyond
is de dertiende film uit de Star Trek-franchise. Het is een sequel op de film
Star Trek: Into Darkness
uit 2013. De film werd geregisseerd door Justin Lin en ging op 7 juli 2016 in premiere in
Sydney
, Australie.
[7]
Een volledige tijdlijn van alle series, films en belangrijke gebeurtenissen binnen de Star Trek-franchise tussen
1930
en
2410
(+ 2600, 2900, 3100 en 4200)
- Boeken
Naast de series en de films zijn er romans over dezelfde wereld. Dit begon al met boekversies van de oorspronkelijke serie, door
James Blish
. Ook is er een serie foto-stripboeken verschenen met in elk boekje een complete aflevering in foto's. Verder zijn er boekversies van de films, en verhalen die als een extra afleveringen van de serie fungeren, maar ook zijn er verhalen over andere personages in de wereld van Star Trek. Verder zijn er boeken met "technische" gegevens over alle apparaten, ruimteschepen en planeten die in de wereld voorkomen. Ook is er een aantal stripverhalen uitgekomen over Star Trek, en een encyclopedie.
- Spellen
Zoals voor veel goed-uitgewerkte werelden bestaat er ook voor Star Trek een
rollenspel
. Er bestaan zelfs organisaties die volledig in het Nederlands de wereld van Star Trek naspelen met behulp van fora en/of e-mail en hun eigen gemaakte personages.
In 2012 kwam het gezelschapsspel Star Trek Catan
[8]
op de markt. Dit was een speciale versie van het spel
Catan
, dat oorspronkelijk in 1995 is uitgebracht. In
Nederland
en
Belgie
gebeurt dit door
999 Games
. De spelregels zijn vrijwel gelijk aan die van het originele spel. Het is de bedoeling om ruimtestations te bouwen en zo grondstoffen te produceren en je netwerk uit te breiden. Ook is er de mogelijkheid om grondstoffen, zoals dilithium en tritanium, met de andere spelers ruilen. Met deze grondstoffen kunnen nieuwe ruimteschepen en ruimtestations worden gebouwd. Hiernaast zaait een Klingonschip onrust. Elke speler moet in de rol van een personage kruipen, die een speciale eigenschap bezit. Er is de keuze tussen
Kirk
,
Spock
,
McCoy
,
Sulu
,
Scott
,
Uhura
,
Chekov
,
Chapel
,
Rand
of
Sarek
. Wordt de eigenschap tijdens het spel gebruikt, dan moet de karakterkaart tegen een nieuwe worden geruild of dan moet de kaart worden omgedraaid. In beide gevallen krijgt men zo een nieuwe eigenschap.
Er is ook een DVD-bordspel uit 2000 (een van de eerste dvd-bordspellen) waarbij een
Klingon
een ruimteschip kaapt dat wordt gerepareerd. De spelers zijn gehuurde krachten die zich op het schip bevinden terwijl deze kaper (genaamd Kavok) het schip kaapte. Die wil ermee naar huis vliegen nadat hij is ontsnapt is uit een gevangenis.
Daarnaast bestaat er een groot aantal computerspellen. Het eerste Star Trekcomputerspel (zie
Star Trektekstspel
) dateert uit de
jaren 70
. Dit spel had een tekstinterface, waarmee de speler de Enterprise kon verplaatsen en op Klingons kon schieten. Latere computerspellen zijn veel "realistischer". Ook zijn er inmiddels avonturenspellen in de wereld van Star Trek, zoals Star Trek: Elite Force 1 & 2. Verder bestaat er ook een
MMORPG
rondom Star Trek, genaamd
Star Trek Online
.
- Fanfictie
Naast bovenstaande werken die met toestemming van de rechthebbenden geschreven zijn, is er een zeer groot aantal verhalen geschreven door fans. Soms zijn dit verhalen die losse eindjes van de series afwerken. Veelal zijn het verhalen of zelfs scripts voor afleveringen van de series. Soms zijn het complete boeken die elders in de wereld spelen. En er zijn zelfs een paar schrijvers die hele series van 175 afleveringen schrijven, onafhankelijk van de bestaande series. Enkele populaire werken zijn te vinden op de
website
Quizlet.nl
.
Extinction
[9]
en
You think you're save, but you are not
[10]
zijn op deze website de tweede en derde meest gelezen Star Trek-fanficties, met meer dan 300 en meer dan 700
hits
. De populairste fan-fictie is een verhaal waarbij
Hermelien Griffel
, uit de Harry Potter-wereld, door een toeval in het verhaal
Star Trek: Into Darkness
terechtkomt. Dit verhaal heeft meer dan 900 hits.
[11]
- Klingons
Een geval apart is het
Klingon Taalinstituut
. Door de leden van dit instituut wordt de taal van de
Klingons
ontwikkeld. De
Klingontaal
heeft heden ten dage meer sprekers dan verschillende natuurlijke talen.
[12]
Er zijn ongeveer 50 boeken in Klingon uitgebracht, waaronder
Hamlet
, de Bijbel en het
Gilgamesj
-epos.
Star Trek kent vele soorten en volken. De meeste hiervan zijn mensachtig, met kleine of grote uiterlijke verschillen, die zich meestal voordoen als ribbels op de neus of op het voorhoofd. In de TNG-aflevering "The Chase" wordt verklaard waarom de meeste soorten een
humanoide
vorm hebben: miljarden jaren geleden onderzochten leden van een oeroud volk al de Melkweg, waar ze ontdekten dat ze alleen waren. Ze besloten
DNA
-fragmenten te "zaaien" op tientallen planeten die misschien ooit leven zouden voortbrengen, waardoor zij in toekomstige volken zouden voortleven. Inderdaad bloeiden verschillende beschavingen op, waarvan de belangrijkste hieronder vermeld staan.
- Mensen
De
mensheid
heeft in Star Trek eindelijk contact gelegd met buitenaarde beschavingen. Het eerste contact werd gelegd door
Zefram Cochrane
met de
Vulcans
op 5 april 2063, toen hij zijn eerste vlucht met een ruimtevaartuig (de
Phoenix
) met
warp
-aandrijving maakte. Sindsdien is, ondanks sommige terugslagen, een hechte gemeenschap ontstaan, die de basis vormde voor de
Verenigde Federatie van Planeten
.
- Vulcans
De
Vulcans
is een volk van zeer intelligente mensachtigen, die
logica
als de basis voor iedere beslissing zien. Emoties worden onderdrukt door een strenge geestelijke discipline. Het verlies van deze discipline leidt vaak tot hevige en ongecontroleerde uitbarstingen. Uiterlijk verschillen Vulcans slechts van mensen door hun puntige oren en omhooggekrulde wenkbrauwen. De Vulcans zijn bondgenoten van de mensheid. Vulcans worden gemiddeld veel ouder dan mensen.
- Romulanen
Romulans
zijn verwant aan
Vulcans
, maar hebben nooit geleerd hun emoties onder controle te brengen. Als gevolg daarvan zijn Romulans zeer oorlogszuchtig en opportunistisch. Soms zijn ze tegenstander van de Verenigde Federatie van Planeten, maar in andere gevallen vormen ze ook een tijdelijke alliantie met hun tegenstanders om een groter gevaar tegen te gaan. Meestal echter volgen de Romulanen een
isolationistische
politiek. De hoofdplaneet van het
Romulaanse Rijk
is de planeet
Romulus
in het
Beta-kwadrant
.
- Klingons
Klingons
zijn oorlogszuchtige mensachtigen. Het Klingonrijk was ten tijde van
James Kirk
de aartsvijand van de Verenigde Federatie van Planeten maar later werden ze bondgenoten. Klingons stellen eer boven alles en willen die eer het liefste op het slagveld behalen. Klingons zijn geevolueerd uit
schaaldieren
: hun grote geribbelde voorhoofden zijn een evolutionair overblijfsel uit de tijd dat ze nog een uitgebreid
exoskelet
hadden. De mannen dragen meestal snor en baard. De hoofdplaneet van het Klingonrijk is
Qo'nos (Kronos)
in het
Beta-kwadrant
.
- Cardassianen
De
Cardassianen
zijn een mensachtige soort. Ze zijn over het algemeen oorlogszuchtig, sluw en perfectionistisch en hebben een lange geschiedenis van conflicten en oorlogen. Uiterlijke kenmerken van de Cardassianen zijn een bruin-grijzige huid en brede gerimpelde nek. Verder hebben ze rimpels op het voorhoofd, armen en benen. Ze zijn geevolueerd uit reptielen en houden erg van warmte en donkere ruimtes. De hoofdplaneet van de Cardassiaanse Unie is de planeet
Cardassia Prime
in het
Alfa-kwadrant
.
- Ferengi
De
Ferengi
zijn een soort van kleine mensachtigen met enorm grote oren en spitse tanden. De Ferengi-samenleving is gebaseerd op de principes van handel en vooral winst. Deze visie is doorgedreven tot in hun wetboek, de 'Rules of Acquisition' (Verwervingsregels). Hun samenleving is patriarchaal; vrouwen worden geacht geen kleren te dragen. De hoofdplaneet van de Ferengi-alliantie is
Ferenginar
.
- Borg
De
Borg
zijn een mensachtige soort, aangepast met mechanische implantaten. Zij
assimileren
andere soorten die technologie of kennis hebben die de Borg niet hebben om op die manier die technologie of kennis te vergaren. Deze assimilatie gebeurt vrijwel nooit vrijwillig. De Borg vormen een collectief; individuen bestaan niet in hun organisatiestructuur. Door deze organisatie zijn zij in staat om zich bijzonder snel aan te passen aan een veranderende omgeving. De Borg zijn afkomstig uit het verre
Delta-kwadrant
.
Ten tijde van de oorspronkelijke serie was er maar een kleine schare fans, maar degenen die de serie waardeerden, de
Trekkies
, waren er helemaal wild van. Toen gold dat je ofwel een Trekkie was, ofwel Star Trek afschuwelijk vond. Star Trekfans zorgden er in 1976 met een schrijfcampagne voor dat de eerste
spaceshuttle
de naam
Enterprise
kreeg, de naam van het ruimteschip uit de oorspronkelijke
Star Trek
-serie.
[13]
Intussen zijn er miljoenen fans wereldwijd. Er worden conventies georganiseerd waar de fans samenkomen en hun kennis van en liefde voor Star Trek uiten. Maar niet al deze fans zijn even fanatiek. Naast de Trekkies onderscheidt men nu ook
Trekkers
, die weliswaar belangstelling hebben voor Star Trek, maar er niet hun leven van maken. Van het onderscheid tussen Trekkers en
Trekkies
wordt wel gezegd:
Een Trekker noemt zijn hond "Spock"; een Trekkie noemt zijn zoon "Kirk".
In 2002 en 2004 zijn twee documentaires over fans op dvd uitgebracht: Trekkies en Trekkies2. Een groep Finse fans heeft meerdere
parodieen
gemaakt onder de naam
Star Wreck
, waaronder
Star Wreck: In the Pirkinning
en in Duitsland verscheen een aantal
Raumschiff Highlander
-films. Ook elders in de wereld zijn er series die door fans gemaakt worden. In Nederland heeft men bijvoorbeeld
Star Trek: Dark Armada
. Deze serie is in Nederland de verst gevorderde serie in ontwikkeling. Ook is er een parodieliedje gemaakt,
Star Trekkin'
geheten.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
(
en
)
Biojector 2000-naaldloos injectiesysteem.
- ↑
(
en
)
New Scientist - 'Bionic eye' may help reverse blindness.
- ↑
(
nl
)
The Federation - 40 Jaar Star Trek
- ↑
(
en
)
Op de populair Engelstalige internetsite The Internet Movie Database (
IMDb
) krijgt
Star Trek TNG
gemiddeld een 8,8,
Star Trek VOY
een 7,3 en
Star Trek DS9
een 8,0. (Geraadpleegd op 4 oktober 2007)
- ↑
(
en
)
New 'Star Trek' TV Series a Go at CBS All Access
, Hollywood Reporter, 2 november 2015
- ↑
Vulcans beaming after Star Trek preview in Calgary
-
CBC
- ↑
(
en
)
Beyond Cast Attends Australia Premiere, 8 juli 2016
- ↑
Star Trek Catan - bordspel
, 999 Games
- ↑
Extinction | Star Trek
, quizlet.nl, 5 juli 2015
- ↑
You think your'e save, but you are not - Star Trek.
, quizlet.nl, 17 okt 2014
- ↑
Harry Potter / Star Trek Crossover
, quizlet.nl, 24 aug 2016
- ↑
(
en
)
Ethnologue:
meer dan de helft van de natuurlijke talen heeft minder dan 10.000 sprekers. (Het aantal Klingonsprekers wordt geschat tussen de 1000 en 10.000.)
- ↑
(
en
)
Nasa Space Shuttle Enterprise OV-101
|