Saliniteit
(
Latijn
:
salinitas
, van
sal
, zout) is het zoutgehalte van het
water
in een
meer
,
zee
,
oceaan
of in een
bodem
.
Zouten bevinden zich in water in de vorm van geladen deeltjes,
ionen
. De verschillende soorten
opgeloste
ionen in het water bepalen samen de saliniteit. In oceaanwater is de verhouding van deze soorten ionen overal ter wereld zo goed als gelijk. Kleine verschillen in saliniteit worden in de
oceanografie
gebruikt om verschillende watermassa's en
zeestromingen
te bepalen. Zeewater met een hogere saliniteit heeft een hogere dichtheid.
[1]
Hierdoor kunnen stromingen ontstaan bij veranderingen in saliniteit.
Er zijn verschillende manieren waarop de saliniteit kan worden aangegeven, vaak gebeurt dit met de
eenheid
g
/
kg
(gram zout per kilogram water) of in (
massa
)
procenten
(m%) of
-promilles
(m‰). 10 gram zout per kilogram water komt overeen met 1 m% of 10 m‰. Ook wordt wel de
practical salinity unit
(psu)
gebruikt. In de oceanografie wordt de saliniteit meestal in massapromilles weergegeven.
Zoet water
heeft een saliniteit van minder dan 0,1 m%, de gemiddelde saliniteit van oceaanwater ligt rond de 3,5 m%. Een
fysiologische zoutoplossing
heeft een saliniteit van 0,9 m%.
Aanduidingen voor de saliniteit van water (in m‰)
Zoet
|
Brak
|
Licht
zilt
|
Matig zilt
|
Zeer zilt
|
Zout
|
Pekel
|
< 0,5
|
0,5?1
|
1?3
|
3?10
|
10?30
|
30?50
|
> 50
|
Meestal wordt het zoutgehalte bepaald door de elektrische
conductiviteit
van het water te meten met een
salinometer
. Een andere manier is simpelweg een
liter
water te
verdampen
en de
uitgekristalliseerde
zouten te wegen. Er zitten echter veel haken en ogen aan het meten van saliniteit. Zo wordt de saliniteit bepaald door een groot aantal verschillende
elementen
en ook verandert het
volume
van water bij hogere of lagere temperatuur.
In oudere literatuur wordt de saliniteit soms gemeten, relatief ten opzichte van een
standaard
die Kopenhagen-water wordt genoemd.
[2]
In 1978 werd de
practical salinity unit
(psu) ingevoerd, waarbij de standaard een oplossing van
kaliumchloride
is.
[3]
[4]
Omdat de saliniteit in dat geval een verhouding is, is ze dimensieloos. Een saliniteit van 35 is dus niet per se gelijk aan 35 gram zout per liter water.
[5]
Saliniteit
|
Indeling van thalassisch water
|
70?300
|
hyperhalien
|
40?70
|
metahalien
|
30?40
|
mixoeuhalien
|
18?30
|
polyhalien
|
5?18
|
mesohalien
|
0,5?5
|
oligohalien
|
De indeling van thalassisch water op saliniteit
[6]
volgens het
Venice system
.
[7]
|
Zeewater
is het water in de oceanen, dit wordt wel
euhalien water
genoemd. De saliniteit van euhalien water is 30?35.
Brak water
heeft een saliniteit tussen 0,5 en 29 en
metahalien water
heeft een saliniteit van 36?40. Al deze soorten water worden ook wel
thalassisch
genoemd (van
Grieks
:
thalassos
= oceaan). Als de saliniteit constant blijft door de tijd heen wordt van het water gezegd dat het
homoiohalien
is. Als de saliniteit in de loop der tijd door biologische activiteit (als gevolg van seizoenen) kan veranderen wordt het water
poikilohalien
genoemd.
[8]
Poikohalien water (dat ook thalassisch kan zijn) kan in saliniteit varieren tussen 0,5 tot groter dan 300.
Water met een zeer hoge saliniteit wordt
pekel
genoemd.
De saliniteit heeft een grote invloed op de
ecologie
en bepaalt welke
soorten
er in het water kunnen leven. De saliniteit van
rivieren
, meren,
lagunes
,
estuaria
,
binnenzeeen
of van het
grondwater
bepaalt welke planten in of langs het water kunnen groeien. Soorten die aangepast zijn aan zout water (saliene omstandigheden) wordt een
halofyt
of zoutplant genoemd. Organismen die in extreem zoute omstandigheden leven worden
halofiel
(een type
extremofiel
) genoemd. Een organisme dat in water met varierende saliniteit kan overleven is
euryhalien
.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
(
en
)
Seawater density & salinity
, UCLA Marine Science Center
- ↑
Lewis, E.L. (1980).
The Practical Salinity Scale 1978 and its antecedents
.
IEEE J. Ocean. Eng.
, OE-5(1): 3-8.
- ↑
Unesco (1981a). The Practical Salinity Scale 1978 and the International Equation of State of Seawater 1980.
Tech. Pap. Mar. Sci.
, 36: 25 pp.
- ↑
Unesco (1981b).
Background papers and supporting data on the Practical Salinity Scale 1978
.
Tech. Pap. Mar. Sci.
, 37: 144 pp.
- ↑
Unesco (1985).
The International System of Units (SI) in Oceanography
.
Tech. Pap. Mar. Sci.
, 45: 124 pp.
- ↑
(
en
)
Por, F.D.
; 1972:
Hydrobiological notes on the high-salinity waters of the Sinai Peninsula
, Marine Biolology 14(2), p. 111?119.
- ↑
(
en
)
1959:
Venice system. The final resolution of the symposium on the classification of brackish waters
,
Archo Oceanogr. Limnol.
11 (suppl.), p. 243?248.
- ↑
Dahl, E. (1956). Ecological salinity boundaries in poikilohaline waters.
Oikos
, 7(I): 1?21.
|