Sabah
is de op een na grootste staat van
Maleisie
en is ook bekend onder de naam
Negeri di bawah bayu
wat betekent
Het land onder de wind.
Voordat het deel ging uitmaken van
Maleisie
, was het onder de naam
Noord-Borneo
een Britse kroonkolonie. Sabah is een van de twee Maleisische staten op het
eiland
Borneo
. Gelegen op het noordoostelijke deel van het eiland, grenst het in het westen aan de andere Maleisische staat
Sarawak
. Het zuidelijk deel van het eiland,
Kalimantan
, behoort toe aan
Indonesie
.
Vanuit de Filipijnen bestaan er van oudsher aanspraken op het gebied, dat eerder deel uitmaakte van het
sultanaat Sulu
. Ook Indonesie maakte tijdens de zogenaamde
Konfrontasi
aanspraken op het gebied.
In
1881
werd Sabah overgenomen door de
British North Borneo Company
en in 1888 werd het een
protectoraat
van het
Britse rijk
. In
1946
kwam er een eind aan de overheersing van de Company en werd het de Britse
kroonkolonie
Noord-Borneo
.
[1]
[2]
[3]
[4]
Op
31 augustus
1963
kreeg Sabah
zelfbestuur
, voordat het op
16 september
1963
, samen met
Singapore
en Sarawak deel ging uitmaken van de Maleisie. In 1963 kreeg de staat de naam
Sabah
.
[5]
Begin februari 2013 werd Sabah binnengevallen door zo'n 200 militanten, waaronder leden van het islamitische
MILF
, die het gebied opeisten in naam van de
sultan van Sulu
. Het Maleisische leger startte daarna een offensief om de bezetters terug te laten keren naar de Filipijnen.
Sabah bestaat uit vijf administratieve deelgebieden ("divisions"), die weer zijn onderverdeeld in 24
districten
.
Sabah telde in 2000 2.449.389 inwoners, bestaande uit 32 etniciteiten. De grootste niet-inheemse groep zijn de
Chinezen
, die 20 procent van de bevolking uitmaken. De grootste inheemse bevolkingsgroep is de
Kadazan-Dusun
(25%); gevolgd door
Bajau
(15%) en
Murut
(3%).
Maleisisch
is de officiele taal, die door alle groepen wordt gesproken, hoewel het in Sabah gesproken Maleis qua uitspraak meer lijkt op het
Indonesisch
. Verder wordt er ook veel
Engels
en Chinees (
Mandarijn
,
Hakka
en
Kantonees
) gesproken.
Sabah is vrij bergachtig, met bergen varierend in hoogte van 1000 tot 3000 meter. Met
Mount Kinabalu
als hoogste
berg
van Maleisie met 4095 meter en de op een na hoogste van
Zuidoost-Azie
. Het berg- en heuvellandschap wordt doorkruist door rivier valleien en is in het binnenland bedekt met
regenwoud
. Aan de kust heeft het regenwoud plaatsgemaakt voor
palmolieplantages
. Meer dan driekwart van de bevolking woont aan de kust.
Kota Kinabalu
, voormalig
Jesselton
is de hoofdstad van Sabah.
Andere steden zijn onder andere
Kudat
,
Lahad Datu
,
Semporna
,
Sepilok
,
Tawau
en
Sandakan
.
Toerisme, voornamelijk
ecotoerisme
, draagt voor een groot deel bij aan de lokale economie. Ook kunnen er
jungletochten
worden gemaakt. Populaire bestemmingen zijn:
In Sabah zijn verschillende Nationale Parken, zoals:
Bij Sabah behoren de volgende eilanden:
Balambangan Island ?
Banggi Island
? Gaya Island ? Jambongan Island ? Kapalai Island ? Lankayan Island ? Layang Layang Island ? Libaran Island ? Ligitan Island ? Mabul Island ? Malawali Island ? Sebatik Island ? Selingan Island ?
Sipadan
? Tabawan Island ? Tiga Island ? Timbun Mata Island
Sabah staat niet bekend om zijn filmindustrie, echter zijn er wel diverse films en televisieseries opgenomen, waaronder
Expeditie Robinson
en
Bat*21
.
Sabahs eerste film van eigen bodem was
Orang Kita
met
Abu Bakar Ellah
.
Van oudsher leunt de economie van Sabah vooral op de
houtindustrie
, waarbij tropisch
hardhout
wordt geexporteerd naar andere landen. Echter met de toenemende uitputting van natuurlijke bossen en op het resterende
regenwoud
te beschermen, worden de
palmolieplantages
steeds belangrijker. Andere belangrijke landbouwproducten zijn
rubber
en
cacao
.
Toerisme
is op dit moment de op een na belangrijkste inkomstenbron.
In 1970, was Sabah een van de rijkste staten van Maleisie, alleen
Selangor
(Waarbij
Kuala Lumpur
toen nog behoorde) had een hoger BNP.
[6]
Op dit moment is Sabah, ondanks zijn
natuurlijke hulpbronnen
, een van de armste staten van Maleisie. Sabah had in
2000
een
werkloosheidspercentage
van 5,6% - het hoogste in van alle staten en bijna twee keer zo hoog als het landelijk gemiddelde van 3,1%. 16% van de bevolking leeft onder de
armoedegrens
. De armoede komt onder andere door de ongelijke verdeling van rijkdommen tussen de staat en de federale overheid en het grote aantal illegale
immigranten
uit (voornamelijk)
Indonesie
en de
Filipijnen
.
Op dit moment probeert de staat de economie uit het slop te krijgen door een financiele injectie van RM 16,9 miljard (Ninth Malaysia Plan). Deze injectie zal worden gebruikt voor de verbetering van de achterliggende gebieden, de
infrastructuur
. De overheid richt zich op de drie grootste inkomstenbronnen: landbouw, productie en toerisme.
Jaar
|
Partij
|
Chief Minister
|
1963-1964
|
United National Kadazan Org (UNKO)
|
Datuk Donald Stephens
|
1965-1967
|
Sabah Chinese Association (SCA)
|
Datuk Peter Lo Sui Yin
|
1967-1975
|
USNO
|
Tun Datu Haji Mustapha Datu Harun
|
1975-1976
|
USNO
|
Tun Datuk Hj. Mohd. Said Bin Keruak
|
1976 (44 days)
|
Berjaya
|
Tun Datuk Haji Mohd Fuad Stephens
|
1976-1985
|
Berjaya
|
Datuk Amar Harris Bin Mohd Salleh
|
1985-1994
|
Parti Bersatu Sabah
(PBS)
|
Datuk Seri
Joseph Pairin Kitingan
|
1994-1995
|
Barisan Nasional
(BN)
|
Tun Datuk Seri Panglima Haji Sakaran Bin Dandai
|
1995-1996
|
Barisan Nasional
(BN)
|
Datuk Mohd Salleh Tun Mohd Said
|
1996-1998
|
Sabah Progressive Party
(SAPP)
|
Datuk Yong Teck Lee
|
1998
|
Parti Demokratik Sabah
(PDS)
|
Tan Sri Datuk Seri Panglima Bernard Dompok
|
1999
|
Barisan Nasional
(BN)
|
Datuk Seri Panglima Osu Bin HJ. Sukam
|
2001
|
Barisan Nasional
(BN)
|
Tan Sri Datuk Chong Kah Kiat
|
2003
|
Barisan Nasional
(BN)
|
Datuk Seri Hj. Musa Bin Hj. Aman
|
2018
|
Parti Warisan Sabah
(Warisan)
|
Datuk Seri Panglima Mohd Shafie bin Apdal
|
2020
|
Gabungan Rakyat Sabah
(GRS)
|
Datuk Seri Panglima Haji Hajiji bin Noor
|
Twee nieuwsbronnen zijn de kranten de Daily Express en de New Sabah Times. Sabahs eerste krant was de
New Sabah Times
. De krant is opgericht door
Donald Stephens
, die later werd benoemd als eerste
Chief Minister
van Sabah.