Orthodoxie
(
Grieks
: ?ρθ??,
orthos
, recht en δ?ξα,
doxa
, mening, glorie) is letterlijk juiste aanbidding of juiste leer. Een
synoniem
is rechtzinnigheid.
Het woord orthodoxie kan toegepast worden op elke naam van een bepaalde
religie
of
ideologie
. In zo'n geval betekent het dat een orthodox persoon of groep vasthoudt aan de traditie van de betreffende stroming, in tegenstelling tot
vrijzinnigen
.
Van
Gautama Boeddha
was bekend dat hij louter gehechtheid aan geschriften of dogmatische principes aan de kaak stelde, zoals werd genoemd in de Kalama Sutta. Bovendien volgt de Theravada-school van het boeddhisme strikte naleving van de P?li Canon (tripi?aka) en de commentaren zoals de Visuddhimagga. Vandaar dat de Theravada-school werd beschouwd als de meest orthodoxe van alle boeddhistische scholen, omdat deze bekendstaat als zeer conservatief, vooral binnen de discipline en praktijk van de Vinaya.
In de
geschiedenis van het christendom
is de periode van orthodoxie te dateren van het
Concilie van Nicea
(325) ? het eerste van de
Zeven oudste oecumenische concilies
tot en met het
Tweede Concilie van Nicea
in 787
[1]
? tot aan het
Oosters Schisma
(1054), de definitieve breuk tussen het
westers christendom
, gedomineerd door de kerk van
Rome
, bekend geworden onder de naam
Rooms-Katholieke Kerk
, en het
oosters christendom
, gedomineerd door de kerk van
Constantinopel
, bekend geworden onder de naam
Oosters-Orthodoxe Kerk
.
[2]
De christelijke stroming die de dominante stroming zou zijn binnen het
vroege christendom
(vanaf de periode van
Jezus
tot Nicea, circa 30 tot 325) wordt door
nieuwtestamenticus
Bart D. Ehrman
proto-orthodox christendom
genoemd.
Na het
Oosters Schisma
van 1054 bleven zowel de westerse
katholieke kerk
als de
Oosters-Orthodoxe Kerk
zichzelf als uniek orthodox en katholiek beschouwen. Na verloop van tijd identificeerde de westerse kerk zich geleidelijk met het label katholiek en mensen in West-Europa associeerden het label orthodox geleidelijk met de oosterse kerk. Dit was in het licht van het feit dat zowel katholiek als orthodox al in respectievelijk de 2e en 4e eeuw in gebruik waren als kerkelijke bijvoeglijke naamwoorden.
Veel eerder scheidden de vroegste orientaals-orthodoxe kerken en het chalcedonische christendom zich in tweeen na het
Concilie van Chalcedon
(AD 451) vanwege verschillende christologische verschillen. Sindsdien handhaven orientaals-orthodoxe kerken de orthodoxe benaming als een symbool van hun
theologische tradities
.
Het
orthodox jodendom
is een stroming binnen het
jodendom
die gekenmerkt wordt door de aanhankelijkheid aan de
Thora
zoals deze in de
Talmoed
wordt geinterpreteerd. Er zijn betrokkenen die de benaming traditioneel jodendom aangenamer vinden. De minderheid van de Joden is orthodox.
In de geloofsgemeenschap wordt aangedrongen op strikte naleving van de joodse wet (
halacha
) in al zijn facetten. Begin twintigste eeuw was orthodoxie nog de dominante vorm van het jodendom, maar honderd jaar later behoorde minder dan een vijfde van de joden tot orthodox-joodse congregaties. Het aandeel orthodoxen onder de joden neemt toe doordat het percentage huwelijken waarbij joden met niet-joden trouwen en hun kinderen niet joods zijn of niet-joods opgroeien, onder orthodoxe joden vele malen lager is dan onder niet-orthodoxen.
Het orthodox jodendom wordt gekenmerkt door de absolute acceptatie van de Thora als ultieme waarheid. Een kenmerk dat het orthodox jodendom van andere geloven en ook van de liberale stromingen van het jodendom onderscheidt, is het feit dat het orthodoxe jodendom een grote geschreven traditie heeft. Er zijn duizenden boeken die het geloof bepalen.
De orthodox-joodse wereld is geen eenheid, maar bestaat uit vele tientallen bewegingen, die ieder een eigen wereld kennen en soms in fel conflict met elkaar raken. De rechtervleugel is daarbij de
charedische
ofwel ultraorthodoxe wereld, terwijl de linkervleugel het modern-orthodox jodendom is. Ook binnen het charedisch en modern-orthodox jodendom kan deze terminologie gebruikt worden: zo zijn linkervleugel-
charedim
heel anders dan rechtervleugel-modern-orthodoxen.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993?2002) s.v. 'orthodoxe kerken'. Microsoft Corporation/Het Spectrum
- ↑
Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993?2002) s.v. 'oosterse kerken. §1. Ontstaan der verscheidenheid'
|