Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Wapen van een katholieke primaat
Een
primaat
(Latijn:
primus
= behorende tot de eersten) is iemand die in
kerkelijk
opzicht op de eerste plaats komt.
1. In de
Rooms-Katholieke Kerk
is de bisschop van Rome (de
paus
) de primaat van de gehele Kerk.
2. Een rooms-katholieke primaat is een
metropoliet
die aan het hoofd staat van meerdere
kerkprovincies
in hetzelfde land. De titel primaat is aan de zetel gebonden.
In landen waar meerdere kerkprovincies zijn, is daarom slechts een van de
aartsbisschop
-metropolieten de primaat. Zo is de
aartsbisschop van Toledo
de primaat van
Spanje
en de
aartsbisschop van Gniezno
primaat van
Polen
. Het
koninkrijk Napels
kende sinds de Middeleeuwen een primaat: de
aartsbisschop van Salerno
nabij Napels. Van oudsher waren er in Frankrijk nochtans drie aartsbisschoppen die primaat waren. De drie primaatschappen komen opvallend overeen met de drie Romeinse gebieden van
Gallie
die
Julius Caesar
beschreef in zijn boek
De Bello Gallico
:
Gallia
zelf,
Belgica
en
Aquitania
.
Er waren in Frankrijk verschillende disputen over zulke primaatschappen
[1]
, bijvoorbeeld door de
aartsbisschoppen van Bordeaux
(primaat van Aquitanie) of dezen van
Rouen
(primaat van Normandie). De
aartsbisschoppen van Auch
noemden zich eeuwenlang primaat van
Novempopulania
en van
Navarra
.
Sommige primaten bezaten ambtshalve bevoegdheden van de paus. Zo'n primaat werd
legatus natus
genoemd.
Landen met slechts een kerkprovincie (
Nederland
bijvoorbeeld) hebben geen primaat. Uitzondering op die regel is
Belgie
waar de
aartsbisschop van Mechelen
wel de titel primaat heeft als "blote eretitel".
[2]
3. In de
Anglicaanse kerk
is de primaat de belangrijkste bisschop van een kerkprovincie, de "chief bishop". Uitzondering zijn de kerkprovincies Engeland en Ierland die elk 2 primaten hebben. Voor Engeland zijn dit de aartsbisschoppen van
Canterbury
en
York
; voor Ierland dezen van Armagh en Dublin. Zij spreken onderling af wie zich primaat van "all England" of "all Ireland" mag noemen
[3]
.
Bronnen, noten en/of referenties
|