Pier Paolo Pasolini
, ook bekend onder zijn initialen
PPP
, (
Bologna
,
5 maart
1922
?
Lido di Ostia
,
2 november
1975
) was een
Italiaans
marxistische
filmregisseur
,
dichter
, en
schrijver
.
Pier Paolo Pasolini werd geboren op 5 maart 1922 in
Bologna
. Tijdens de eerste jaren van zijn leven verhuist het gezin verschillende malen omdat Pasolini's vader, Carlo Alberto Pasolini, als militair naar verschillende kazernes werd gestuurd.
In 1939 ging hij studeren aan de
universiteit van Bologna
. Hij publiceerde zijn eerste gedichtenbundel (
Poesia a Casarsa
) in 1941. Tijdens de toen aan de gang zijnde
Tweede Wereldoorlog
werd hij in het leger opgenomen en raakte hij later in
Duitse
krijgsgevangenschap
waaruit hij echter wist te ontvluchten. Na de oorlog werd hij lid van de
Italiaanse Communistische Partij
.
Na zijn studies in Bologna kwam hij begin jaren vijftig definitief in
Rome
terecht, samen met zijn moeder. Zijn vader, een officier in het
fascistische
leger, was op dat moment al overleden. Zijn jongere broer was als
partizaan
tijdens de oorlog gesneuveld. Moeder en zoon konden aanvankelijk de eindjes moeilijk aan elkaar knopen. Ze woonden in een verpauperde buitenwijk van
Rome
, onderwerp van zijn spraakmakende
novelle
Ragazzi di vita
(1955), en later van de film
Accattone
. Voor zijn novelle kreeg hij behalve
literaire
lof ook kritiek vanwege het obscene karakter van het betreffende werk.
Nadat hij eind jaren vijftig al enige schreden had gezet op het gebied van de film,
debuteerde
hij 1961 met zijn eerste eigen, hierboven reeds vermelde film
Accattone
.
Pasolini kreeg het eerst bekendheid met zijn opmerkelijke film
Il Vangelo secondo Matteo (Het evangelie volgens Matteus)
(1964) die zelfs vanuit de
Kerk
werd geprezen. Vanuit zijn sociale bewogenheid groeide zijn kritiek op de gangbare
christelijke
opvattingen.
Zijn films schiepen verwarring en waren omstreden, niet het minst vanwege bepaalde obsceniteiten. De bekendste uit zijn laatste jaren waren:
Op 2 november 1975, de
Dag van de Doden
in het rooms-katholieke geloof, werd Pasolini vermoord aangetroffen op een
strand in Ostia
, bij Rome. De moord was gruwelijk, zijn hart was uit elkaar gespat, zijn gezicht verscheurd en hij was diverse malen met een auto overreden. De echte omstandigheden van de moord zijn onbekend, maar een zeventienjarige schandknaap,
Giuseppe Pelosi
, werd ervoor veroordeeld. Het is wel mogelijk dat het om een
politieke
moord gaat. Op 7 mei 2005 verklaarde Pelosi, die zijn straf inmiddels had uitgezeten, in een interview voor het eerst dat er anderen medeverantwoordelijk waren en trok hij zijn bekentenis in; hij noemde echter geen namen. Naar aanleiding hiervan heropende de politie de zaak, maar de rechtbank besliste dat er onvoldoende nieuwe feiten waren om het onderzoek voort te zetten. In 2009 werd bekend dat de zaak nogmaals heropend zou worden,
[1]
[2]
wat in 2010 ook daadwerkelijk gebeurde. In maart 2015 sloot de rechtbank het dossier echter opnieuw, omdat er in haar ogen wederom geen nieuwe belastende feiten aan het licht waren gekomen. Weliswaar waren er
DNA
-sporen van ten minste vijf mannen op Pasolini's kleding gevonden, maar die konden niet naar specifieke personen worden herleid en evenmin was met zekerheid vast te stellen op welke tijdstippen die sporen waren nagelaten.
[3]
In 2014 maakte de Amerikaanse regisseur Abel Ferrara een biografische film over Pasolini met
Willem Dafoe
in de hoofdrol. Giuseppe Pelosi overleed 20 juli 2017 in een ziekenhuis in Rome aan longkanker.
In het Nederlands vertaalde poezie van Pasolini
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
- In de vorm van een roos. Gedichten
, keuze, vertaling en nawoord Karel van Eerd, Meulenhoff, Amsterdam, 1987 (bloemlezing uit de bundels
Poesia in forma di rosa
(1964) en
Trasumanar e organizzar
(1971)).
- De as van Gramsci. Gedichten
, keuze, vertaling en nawoord Karel van Eerd, Meulenhoff, Amsterdam, 1989 (bloemlezing uit de bundels
Le Ceneri di Gramsci
(1957) en
La religione del mio tempo
(1961)).
De as van Gramsci
, vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door
Luc Devoldere
, met foto's van Malou Swinnen, Uitgeverij
P
, Leuven, 2012 (bevat enkel het titelgedicht van
Le Ceneri di Gramsci
).
- Vaarwel en beste wensen. Poezie en polemieken
, vertaald, samengesteld en ingeleid door Piet Joostens, Uitgeverij Polis, Antwerpen, 2016 (bloemlezing uit de bundels
La meglio gioventu
(1954),
Le Ceneri di Gramsci
,
La religione del mio tempo
,
Poesia in forma di rosa
,
Trasumanar e organizzar
en
La nuova gioventu
(1975); aangevuld met vertalingen van de voornaamste maatschappijkritische artikelen uit
Scritti corsari
en
Lettere luterane
en een vertaling van het laatste interview van Pasolini, afgenomen aan de vooravond van zijn dood.
- De nachtegaal van de Katholieke Kerk
, keuze en vertaling van Yolanda Bloemen en nawoord van Floris Meens, Huis Clos, Rimburg, 2017 (bloemlezing uit
L' Usignolo della Chiesa Cattolica
(1958)).
In het Nederlands vertaalde romans van Pasolini
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
- Una vita violenta
(1959) ?
Een fel bewogen leven
, vert. Jenny Witstijn, De Boekerij, Baarn, 1960; tweede vertaling als
Meedogenloos bestaan
, vert. Graziella Rais, Meulenhoff, Amsterdam, 1992.
- Teorema
(1968) ?
Theorema
, vert.
Yvonne Scholten
, Bruna, Utrecht; tweede vertaling door Graziella Rais, Meulenhoff, Amsterdam, 1988.
- Atti impuri & Amado mio
(postuum, 1982) ?
Daden van onkuisheid & Amado mio
, vert. Marguerite Seton en
Thomas Graftdijk
, De Arbeiderspers, Amsterdam, 1984.
- Ragazzi di vita
(1955) ?
Jongens uit het leven
, vert. Henny Vlot, Meulenhoff, Amsterdam, 1992.
- Petrolio
(postuum, 2005) ?
Olie
, vert. Henny Vlot, Meulenhoff, Amsterdam, 1995.
- Een nacht op de tram
(novelle), vert. Henny Vlot, Meulenhoff, Amsterdam, 1995.
- Il sogno di una cosa
(1962) ?
Van een ding dromen
, vert. Jan Pieter van der Sterre, Sea Urchin Editions, Rotterdam, 2006.
Overige Nederlands vertaalde werken van Pasolini
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
- "Cinema", in empirismo eretico
?
De ketterse ervaring
, vert.
Wilfred Oranje
, Het Wereldvenster, Bussum, 1981.
- Affabulazione
?
De koningsmoord & Orgie
, vert. Dolf Verspoor, Meulenhoff, Amsterdam, 1986.
- L'odore dell 'India
?
De geur van India
, vert. Patty Krone en Yond Boeke, Het Wereldvenster, Houten, 1991.
Van
Teorema
verscheen in 1992 een Franstalige verstripping door
Edmond Baudoin
.
Bronnen, noten en/of referenties
- NOS Teletekst, pagina 404,
Moordzaak Pasolini mogelijk heropend
|