Mikis Theodorakis
(
Grieks
: Μ?κη? Θεοδωρ?κη?) (
Chios
,
29 juli
1925
?
Athene
,
2 september
2021
[1]
) was een
Grieks
componist
,
dirigent
en
politicus
.
Tijdens de
Tweede Wereldoorlog
was hij actief in het Griekse verzet, en werd gevangengenomen en gemarteld. Hij was ook actief tijdens de
Griekse Burgeroorlog
van 1944 tot 1949.
In 1967 na een
staatsgreep
kwamen militairen aan de macht in Griekenland en vestigden het bewind dat bekend zou worden als het Griekse
kolonelsregime
. Theodorakis ging ondergronds, en stichtte het "patriottisch front". Met decreet Nr. 13 werd het verboden om de muziek van Theodorakis te spelen en te beluisteren. Hij werd gearresteerd en daarna verbannen. Later werd hij geinterneerd in een concentratiekamp te
Oropos
. Dankzij een internationale campagne waarin onder anderen
Dmitri Sjostakovitsj
,
Leonard Bernstein
,
Arthur Miller
en
Harry Belafonte
actief waren, werd hij in 1970 vrijgelaten, maar uit Griekenland verbannen.
Tijdens zijn verbanning was hij een onvermoeid voorvechter van de strijd tegen het kolonelsregime, hij gaf honderden concerten en werd zo een boegbeeld van het verzet.
Na de val van het kolonelsregime in 1974 kwam hij terug naar Griekenland. Naast zijn muzikale werk ging hij in de politiek. Hij was meermalen lid van het
Griekse parlement
en was van 1990 tot 1992 minister in de regering van
Konstantinos Mitsotakis
. Verder was Theodorakis een bekend sympathisant van de
Communistische Partij van Griekenland
(KKE).
Theodorakis in Amsterdam (1978)
Theodorakis in 2004
Theodorakis componeerde al zeer vroeg, zijn vroegste werk stamt van voor de tijd dat hij een instrument kon spelen, hij vormde een koor en gaf zijn eerste concert in zijn zeventiende levensjaar. Hij studeerde eerst muziek aan het conservatorium van Athene en daarna dat van Parijs. Hij studeerde
muziekanalyse
onder
Olivier Messiaen
en
directie
onder Eugene Bigot. Zijn werk werd vanaf het begin enorm gewaardeerd.
Met zijn terugkeer naar de Griekse muziek, begon een renaissance in de Griekse muziek. Nog steeds geldt de samenwerking met
Maria Farantouri
als het beste wat de Griekse muziek te bieden heeft. Theodorakis heeft veel muziek geschreven, symfonische muziek, opera, ballet, liederen, cantates en oratoria en filmmuziek. In de laatste categorie componeerde hij het nummer
La danse de Zorba
voor de film
Zorba de Griek
. Het werd een van de grootste
Top 40-hits
aller tijden.
In 2007 ontving hij de Lifetime Achievement Award voor zijn volledige oeuvre in het
World Soundtrack Awards
-gala op het
Internationaal Filmfestival van Vlaanderen-Gent
.
Vanaf 1980 hield Theodorakis zich hoofdzakelijk met klassieke muziek ? onder andere 5 opera's, requiem, 5 symfonieen ? bezig, maar het componeren van liedcycli gaf hij niet helemaal op. Zo componeerde hij in 2006 de liederencyclus "Odysseia", die in 2007 in een vertolking van
Maria Farantouri
bij het Griekse label Legend verscheen.
Voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen in China componeerde hij een rapsodie voor trompet en orkest, na al eerder een rapsodie voor cello en orkest en een voor gitaar en orkest gecomponeerd te hebben.
Hij overleed in september 2021 op 96-jarige leeftijd.
[2]
- 1984-85: Kostas Karyotakis (The Metamorphosis of Dionysos)
- 1988-90: Medea
- 1992-93: Elektra
- 1995-96: Antigone
- 1999-01: Lysistrata
Theodorakis met Liesbeth List (1972)
Tijdens een bezoek aan
Nederland
in 1966 bezocht Theodorakis, meegenomen door
Nico Scheepmaker
, in Scheveningen een voorstelling van het cabaret
Shaffy Chantant
[3]
, waar hij kennismaakte met
Liesbeth List
, hetgeen resulteerde in een samenwerking. Op de elpee
Liesbeth List zingt Theodorakis
, die in 1967
[4]
uitkwam, zong Liesbeth List composities van Theodorakis met teksten uit de "
Mauthausen
Cyclus" van de Griekse
Holocaust
-overlevende
Iakovos Kambanellis
in een (omstreden) bewerking van
Lennaert Nijgh
, en teksten van de Ierse nationalist
Brendan Behan
over de
Ierse Onafhankelijkheidsoorlog
in vertaling van
Cees Nooteboom
. Een uit 1968 daterende radio-opname van de Ballade van Mauthausen met
Liesbeth List
en het Trio
Louis van Dijk
en hoboist
Han de Vries
, met door
Ton Lutz
gesproken verbindende teksten dook in 2011 op in de cd-box
Han de Vries - The Radio Recordings
die bij gelegenheid van de 70ste verjaardag van De Vries werd gepresenteerd.
Vertalingen in het Nederlands (boeken en muziek)
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
- Mikis Theodorakis:
Verzetsdagboek
. Vert. door Henny Scheepmaker. Amsterdam, De Bezige Bij, 1974.
ISBN 90-234-1501-9
- Mikis Theodorakis:
Zang van gevangenschap en bevrijding
. Vert. uit het Grieks door Frans van Hasselt. Bevat: Ballade van Mauthausen, Romiosini, Oproep aan de wereld. Hilversum, KRO, 1967. Geen ISBN
- Mikis Theodorakis:
Mauthausen
. [Samengest. door Hero Hokwerda]. Amsterdam, Het Griekse Eiland, 1986. Geen ISBN
- Liesbeth List zingt Theodorakis
. LP, Philips 844 039 PY, 1967. (CD-uitgave 1988, Philips 834 912-2)
Bronnen, noten en/of referenties
|