Miguel de Cervantes Saavedra
(
Alcala de Henares
,
29 september
1547
?
Madrid
,
22 april
1616
) is een van de belangrijkste roman- en toneelschrijvers uit de
Spaanse literatuur
. Hij schreef een twintigtal toneelwerken, maar is vooral bekend geworden door zijn boek
Don Quichote van La Mancha
(
El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha
).
Cervantes werd geboren in
Alcala de Henares
, een universiteitsstad dicht bij
Madrid
.
Er bestaat geen officiele geboorteakte; de vermoedelijke geboortedatum 29 september is gebaseerd op zijn voornaam, die zou overeenkomen met de katholieke feestdag van
Sint-Michiel
. Zijn doopcertificaat is gedateerd op 9 oktober 1547. Hij was de vierde van de zeven kinderen van Rodrigo de Cervantes en Leonor de Cortinas.
[1]
De familie woonde nabij de kerk in een bescheiden huisje op het adres 2 Calle de la Imagen. Vader Rodrigo kon geen arts worden wegens zijn doofheid, en aanvaardde noodgedwongen het veel lagere statuut van barbier-chirurg voor de volksmensen van Alcala.
[1]
Hij combineerde dus, zoals in die tijd gebruikelijk, de kappersstiel met het uitvoeren van kleine chirurgische ingrepen. Cervantes behoorde dus tot wat we de middenklasse kunnen noemen. Over zijn vroege jeugd is weinig bekend. Zijn familie lijkt nogal wat rondgereisd te hebben in Spanje en woonde onder meer in
Sevilla
, waar Miguel mogelijk de
jezuietenschool
volgde. In 1566 vestigde het gezin zich in Madrid. Hoewel ze nabij de universiteit woonden volgde Cervantes nooit een universitaire opleiding. Het eerste spoor dat van zijn schrijversactiviteiten bekend is dateert uit 1569. Het komt uit een literaire compilatie van de directeur van de humanistische academie in Madrid, Lopez de Hoyos. Hierin beschrijft deze Cervantes als 'onze jonge en dierbare leerling' en sluit ook enkele van Cervantes' gedichten in die de jongen opdroeg aan de nagedachtenis van de pas overleden koningin,
Elisabeth van Valois
(1546-1568).
Hoewel hij
katholiek
was, maakte zijn deels joodse afkomst dat hij het niet makkelijk had in het Spanje van de strenge
contrareformatie
. In 1569 verliet hij Spanje en trok hij in dienst van
Giulio Acquaviva
, die in 1570 kardinaal werd naar Italie. Daar publiceerde Cervantes enkele
elegieen
. In dienst van de Spaanse
tercios
trok hij door Italie en vocht hij tegen de
Ottomanen
in de
Slag bij Lepanto
, die plaatsvond op 7 oktober 1571.
[2]
In het gevecht verwondde hij zijn linkerhand die voorgoed verlamd bleef. Vanaf toen werd hij
el manco de Lepanto
(de gebrekkige van Lepanto) genoemd. Na zes maanden hospitaal in
Messina
was hij voldoende hersteld om weer in actieve dienst te gaan. Tijdens een verlof werd de galei die hem in 1575 naar
Barcelona
bracht gekaapt door
Barbarijse zeerovers
uit
Algiers
. Cervantes verbleef er vijf jaar als slaaf in gevangenschap en deed vier vruchteloze ontsnappingspogingen. Hij raakte bevriend met zijn lotgenoot
Antonio de Sosa
, wiens
Topografia e historia general de Argel
een belangrijke bron is van hun wedervaren.
In 1580 werd Cervantes vrijgelaten nadat er losgeld was betaald door zijn ouders en de
Trinitariers
. Terug in Spanje huwde hij in 1584 met Catalina de Salazar y Palacios en publiceerde hij in 1585
La Galatea
. Hij was verder enige tijd actief als handelaar en belastingambtenaar.
In 1597 begon hij, terwijl hij in Sevilla gevangen zat wegens onbetaalde schulden, met het schrijven van het boek
Don Quichot
. In 1605 publiceerde hij het eerste deel:
El Ingenioso Hidalgo Don Quixote de la Mancha
, in hedendaagse spelling 'Quijote' en in het Nederlands
De vernuftige edelman Don Quichot(te) van La Mancha
. Het boek was al meteen na verschijnen een groot succes, omdat het de eerste roman was waarin de draak werd gestoken met het klassieke
epos
. De hoofdpersoon in
Don Quichot
is een oude maar idealistische dwaas die, geholpen door zijn knecht
Sancho Panza
, ten strijde trekt tegen allerlei (vermeend) onrecht.
In 1613 publiceerde Cervantes
Novelas ejemplares
(Voorbeeldige
novellen
), een collectie van 12 korte verhalen. Het tweede deel van
Don Quichot
verscheen pas 10 jaar later, in 1615. Ook in 1615 kwam
Ocho Comedias y Ocho Entremeses Nuevos Nunca Representias
uit.
De roman
Don Quichot
was weliswaar succesvol, maar Cervantes verloor de daardoor verworven inkomsten weer waardoor hij in 1616 in Madrid in armoede stierf. Na zijn dood werd zijn roman
Los trabajos de Persiles y Sigismunda
uitgegeven. Cervantes beschouwde dit werk als wat de kroon op zijn oeuvre moest worden.
De invloed van Cervantes op het Spaans en het Frans was zo groot dat de Spaanse taal in beide landen als
la lengua/la langue de Cervantes
wordt beschouwd.
De Spaanse euromunten van 10, 20 en 50 cent tonen zijn beeltenis.
Vier eeuwen lang was onbekend waar Cervantes begraven was. Begin 2015 zijn de stoffelijke resten gevonden onder het Convento de las Trinitarias Descalzas-klooster (Klooster van de Ongeschoeide
Trinitariers
) in het centrum van Madrid. Op 11 juni 2015 is hij herbegraven in de Sint Ildefonsokerk van dit klooster.
[3]
Hoewel Cervantes niet de eerste Europese auteur van fictief proza was, geldt hij vanuit Westers standpunt toch als de uitvinder van de
roman
als literaire vorm. Tot aan Don Quichot was de Europese literaire theorie grotendeels gebaseerd op de indeling door
Aristoteles
in
historie,
d.w.z. alle vormen van
non-fictie
, en
poezie.
Cervantes creeerde het begrip
fictie
zoals we dat vandaag vanzelfsprekend hanteren, met (in de woorden van de 19de eeuwse dichter
Samuel Taylor Coleridge
) de "bewuste opheffing van het ongeloof van de lezer" (
willing suspension of disbelief
) die zich in het verhaal en de personages inleeft. Toen het
Noors Nobelinstituut
honderd vooraanstaande auteurs van fictie vroeg naar het belangrijkste literaire werk uit de geschiedenis, noemden meer dan de helft onder hen Don Quichot; geen enkel werk van een andere auteur kwam zelfs maar in de buurt van die score.
[4]
- Het boek werd in 1657 in het Nederlands vertaald door Lambertus van den Bos onder de titel
Den verstandigen vroomen ridder, Don Quichot de la Mancha
. Met 12 gravures gestoken door
Salomon Savery
, was dit de eerste geillustreerde uitgave van het boek. De vertaling van Van den Bos was razend populair en beleefde zevenmaal een herdruk. Tweemaal werd er een lofdicht gemaakt om de vertaling te eren.
- Een collectie van twaalf
kortverhalen
waarvan de titel een schijnbare contradictie inhoudt:
ejemplares
betekent moraliserend, als voorbeeld voor de lezer; terwijl de
novela
als verhaalvorm stond voor entertainment van twijfelachtig allooi. In werkelijkheid baseerde Cervantes zich hier niet op bestaande literaire conventies, maar experimenteerde hij met een verscheidenheid aan originele ideeen en vormen. In een autobiografisch gedicht uit dezelfde periode schreef hij: "Ik opende met mijn
novelas
het pad waarlangs de Castiliaanse taal op natuurlijke wijze een stuk verbeelding kan tonen."
[5]
[6]
- Een postuum verschenen pastorale
liefdesroman
met een complexe verhaalstructuur. Cervantes zelf beschouwde deze roman, en niet Don Quichot, als zijn grootste literaire prestatie. Aanvankelijk was het boek een commercieel succes, maar in latere eeuwen werd het verguisd als conventioneel qua vorm en conservatief qua ideologie (uiteraard steeds in vergelijking met Don Quichot). Het gaat over de omzwervingen van prins Persiles en zijn geliefde Sigismunda, de verloofde van zijn broer, die naar Rome reizen om een christelijke zegening te krijgen voor hun politiek onmogelijke liefde.
[7]
- Bruno Frank
-
Cervantes
(1934)
- Stephen Marlowe
-
Death and Life of Miguel de Cervantes
(1991)
- Donald McCrory
-
No Ordinary Man. The Life and Times of Miguel de Cervantes
(2002)
- Peter van der Molen
-
De Schepper van Don Quichote: De Wereld van Miquel(sic
[8]
) de Cervantes
(2015)
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
a
b
(
en
)
Parker, Barbara Keevil
,
Parker, Duane Frank
(2003).
Miguel de Cervantes
. Chelsea House, "Hoofdstuk 2. Road from Alcala to Rome: Youth",
12
-27.
ISBN 0-7910-7252-5
.
- ↑
Italie was toen grotendeels Spaans grondgebied
- ↑
http://nos.nl/artikel/2040866-cervantes-herbegraven-in-madrid.html
- ↑
(
en
)
Egginton, William
(2016).
The Man Who Invented Fiction: How Cervantes Ushered In the Modern World
. Bloomsbury, New York, "Introduction: Within and Without",
5
-18.
ISBN 978-1-62040-175-0
.
- ↑
(
en
)
Forcione, Alban K.
(2005). "Madness and Mystery: The Exemplarity of Cervantes's Novelas ejemplares".
Miguel de Cervantes
. Red. Bloom, Harold. Philadelphia: Chelsea House Publishers. pp. 37-62.
ISBN 0-7910-8138-9
.
- ↑
(
en
)
Egginton, William
(2016).
The Man Who Invented Fiction: How Cervantes Ushered In the Modern World
. Bloomsbury, New York, "Hoofdstuk 1. Poetry and History",
19
-39.
ISBN 978-1-62040-175-0
.
- ↑
(
en
)
Gaylord, Mary Malcolm
(2002). "Cervantes' other fiction".
The Cambridge Companion to Cervantes
. Red. Cascardi, Anthony J.. Cambridge (VK): Cambridge University Press. pp. 100-130.
ISBN 0 521 66321 0
.
- ↑
https://www.bol.com/nl/nl/p/de-schepper-van-don-quichote/9200000046451321/
|