Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een
metroniem
(van Oudgrieks
μ?τηρ
, moeder),
metronymicum
of
moedersnaam
is een
familienaam
die afgeleid is van de voornaam van de (stam)moeder. Het is een vorm van een
afstammingsnaam
.
Enkele metroniemen zijn:
- Aafjes, Aagtjens
van Aafje
[1]
- Beelen
of
Belen
, op basis van Isabel, Isabelle of Mabelia
- Bijl, Byl, Byl(l)e, Beils, Beyl(s), Byls, Bijls
- verkorte vorm van de voornaam Belia/ Bilia uit
Sibylla
of
Amabil(i)a
- Cleiren
van Clara
[1]
- Hillegonds
kind van Hillegonde. Deze achternaam is in Nederland waarschijnlijk verdwenen, maar komt in de VS nog wel voor.
[2]
- Jut of Jutte
, naar
Judith
.
- Keunen
, Coenen
van Cunera of Cunegond(e)
- Marien
, van Maria
[3]
- Neeske(n)s
van
Agnes
- Siborg(h)s, Sieborgs, Ci(e)borgs, Sibourg, Cibour, Cibos
- van de voornaam Sib(e)rig of Siebrig uit de Germaanse voornaam Sigi(s)-burg
- Toria
, van Victoria
[3]
- Truyens
[1]
van Gertruida
- Verellen
, van der Ellen
Een metroniem ontstaat net als een
patroniem
als men verschil wil maken tussen twee personen met dezelfde voornaam. Dan wordt achter de voornaam een aanduiding geplaatst. Een voorbeeld uit het
Middelnederlands
is de aanduiding
riquaerd lisen zuene,
dat
Rijkward, de zoon van Lise
betekent.
[4]
De uitgang -n achter Lise is de
genitief
. Metroniemen eindigen dan ook vaak op -en of -n, maar ook wel op -in
[5]
, zoals Lentin. Soortgelijke partroniemen eindigen op sen, zoals Jansen.
Daarnaast komen achternamen voor met de vorm
Van Lysebetten.
[6]
Dit duidt aan dat de persoon "Van Liesbeth" is. Ook namen als
Verbelen
of
Verleyen
kunnen duiden op een metroniem.
[7]
Ver
is een verkorting van vrouw of vrouwe.
[6]
Echter niet alle namen die met "ver" beginnen zijn metroniemen.
Toen iedereen in Nederland in de
Franse tijd
een achternaam moest aannemen werd vaak gekozen voor een patroniem, soms ook voor een metroniem.
De
namen in IJsland
zijn meestal gebaseerd op het
patroniem
, pasgeborenen krijgen een naam die is afgeleid van de naam van hun vader. Als de vader het kind bij de geboorte echter niet wil erkennen, krijgt het kind een metroniem. Het is daar echter ook mogelijk om voor een metroniem te kiezen.
[8]
In 2020 stuitte een initiatief van de
Afghaanse
vrouwenrechten-activiste
Laleh Osmany
om in Afghanistan een dergelijk namenstelsel of althans (ook) de vermelding van de naam van de moeder op identiteitsdocumenten mogelijk te maken en dat door president
Ashraf Ghani
werd gehonoreerd, op veel protest uit
conservatieve
en
fundamentalistische
hoek.
[9]
[10]
Bronnen, noten en/of referenties