Mauser
is een historisch Duits merk van
wapens
en
motorfietsen
.
De Mauser-Werke werden in 1872 door de gebroeders Wilhelm en Peter-Paul Mauser gesticht op het terrein van een voormalig Augustijnenklooster in
Oberndorf am Neckar
,
groothertogdom Baden
. Peter-Paul ontwikkelde het repeteergeweer Mod.71/84 dat door al de legers van het
Duitse Keizerrijk
als standaardwapen werd aangenomen. De koning van
Wurttemberg
heeft hem er zelfs voor in de adelstand verheven en heette hij vanaf 1912: Paul
von
Mauser. In het jaar waarin de Eerste Wereldoorlog uitbrak stierf hij. In die oorlog waren Mauser-geweren veelvuldig op de slagvelden aanwezig. Niet alleen Duitse, ook
Belgische
en
Turkse
troepen waren ermee bewapend. Ook de
Boeren
in
Zuid-Afrika
hadden in hun conflict met de
Britten
, anderhalf decennium eerder, goede ervaringen opgedaan met de Mausers. Amerika verwierf de licentierechten voor het Mausersysteem, dat de basis vormde voor het geweer Springfield M.1903. De Duitse
cavalerie
was in de
Eerste Wereldoorlog
uitgerust met een Mauserkarabijn (aangeduid als 98a). Een oorlog later was de, vanaf 1935 gemoderniseerde karabijn, genoemd
Mauser Karabiner 98k
, het wapen dat voor elke Duitse soldaat
Soldatenbraut
zou zijn.
Door het
Verdrag van Versailles
van
1919
werd de productie van wapens in de
Republiek van Weimar
sterk aan banden gelegd. De Mauser-Werke gingen over op het vervaardigen van andere artikelen en zo kwam het in
1922
onder andere tot de oprichting van de 'Mauser-Werke AG Abteilung Fahrzeugbau, Oberndorf/Neckar'. De
motorfietsen
van Mauser waren als "Mauser-Einspurauto" bekend. De machine was in
1920
-
1921
ontwikkeld door de Duitse constructeur Gustav Winkler, die zelf geen productiemogelijkheden had.
Wapenfabriek
Mauser had die wel.
De Einspurauto's hadden een carrosserie, een deur en aan beide zijden steunwielen. Ze werden aangedreven door watergekoelde 510- en 576cc eencilinders. Deze bijzondere constructie werd uiteraard niet veel verkocht en in
1926
zag Mauser er geen been meer in. Winkler bouwde de machines nog enkele jaren zelf.
De Mauser-Werke groeiden na de
Machtubernahme
door de
nazi's
in 1933 uit tot een industriecomplex waar 10.000 arbeiders werkten. Overigens zou in het laatste jaar van de
Tweede Wereldoorlog
meer dan de helft hiervan niet uit Duitsland afkomstig zijn. Er is sprake van 5700
Fremdarbeiter
die in het kader van de
Arbeitseinsatz
in Oberndorf tewerkgesteld zouden zijn geweest. Naast Oberndorf omvatte het concern nog nevenvestigingen in
Berlijn
-Wittenau en in
Karlsruhe
.
Er werd door Mauser in de Tweede Wereldoorlog een verscheidenheid aan oorlogstuig geproduceerd, waaronder de vertrouwde karabijnen en het verouderde
broomhandle
-
pistool
Mauser C96
(automatisch). Modernere wapens rolden in Oberndorf ook van de band, zoals het 20 mm-geschut dat als (Vierling-)
Flak
werd ingezet, onder andere bij de fabriek zelf, maar dat tevens -elders- in
pantserwagens
kon worden ingebouwd. Mauser produceerde daarnaast de vliegtuig
mitrailleurs
MG81 en MG151. Naast de Kar 98k rolde er nog het modernere geweer Selbstlader Mod.41 van de band.
Vlammenwerpers
behoorden eveneens tot het arsenaal, net als het
antitankwapen
Panzerbuchse 41. Daarbij vervaardigde men ook nog precisie-meetapparatuur en rekenmachines.
De vestiging in Berlijn-Wittenau aan de Eichborndamm en het nabijgelegen
Auslanderlager
in de Triftstraße bij Borsigwalde vielen op
22 april
1945 in handen van het
Rode Leger
. De fabriek werd vrijwel onmiddellijk door de
Sovjets
leeggehaald. Dit lot trof ook de noodvestigingen in
Zwonitz
in het
Ertsgebergte
en in Hostomitz bij Teplitz-Schonau in het
Sudetenland
(nu
Teplice
in
Tsjechie
). Hier waren in het laatste oorlogsjaar vanuit Karlsruhe en Berlijn installaties van Mauser naartoe gebracht om de wapenproductie buiten bereik van de oprukkende geallieerden veilig te stellen. In Oberndorf kwamen de Mauser-Werke, na de bevrijding op
20 april
1945
door
Marokkaanse
troepen van
generaal de Lattre de Tassigny
, onder Frans beheer. Het complex had tijdens de oorlog opvallend weinig schade geleden door geallieerde bombardementen - dat vooral te verklaren valt uit de beschutte ligging in het
Neckartal
. De fabriek werd echter door de
Fransen
ontmanteld en in
1946
en
1947
gedeeltelijk opgeblazen.
Heden ten dage worden er overigens weer wapens geproduceerd in Oberndorf am Neckar, echter niet alleen bij de in
1956
heropgerichte Mauser-Werke maar ook bij de firma
Heckler & Koch
. Deze laatste produceert ook moderne
infanteriewapens
, iets waar de firma Mauser niet meer aan toe gekomen is. Wel heeft zij een naam hoog te houden op het gebied van
jachtwapens
. Militaire productie vindt bij Mauser nog wel plaats op het gebied van boordwapens voor
gevechtsvliegtuigen
, zoals de
Eurofighter
en de
Saab Gripen
. De Mauser-Werke vormen sinds
2004
onderdeel van
Rheinmetall Waffe Munition GmbH
maar blijven als merknaam voortbestaan.
Bronnen, noten en/of referenties
- A. van den Gruijthuijzen, "
Mauser
. De geschiedenis van Valkenswaardse arbeiders, tewerkgesteld in Oberndorf am Neckar" in:
Merckenswaert 4
(Valkenswaard 1995).
|