Martin Charles Scorsese
(
Queens
(
New York
),
17 november
1942
) is een
Amerikaans
filmregisseur
van
Siciliaanse
komaf. Hij is tevens actief als
filmproducent
,
documentairemaker
en
scenarioschrijver
en treedt soms op als
acteur
.
Scorsese studeerde aan de filmschool van de
New York University
(
BA
in
Engels
in 1964 en
MA
in
film
in 1966), waarbij hij korte films maakte, waaronder een beroemde,
The Big Shave
. Hij maakte zijn eerste avondvullende film,
Who's That Knocking At My Door?
met zijn mede-student
Harvey Keitel
. Sindsdien raakte hij bevriend met de zogenoemde "movie brats" van de jaren zeventig:
Francis Ford Coppola
,
Steven Spielberg
,
George Lucas
en
Brian De Palma
. Door De Palma raakte hij bevriend met
Robert De Niro
, met wie hij in vele projecten samenwerkte. Scorsese was in deze periode ook een van de
editors
van de film
Woodstock
.
In 1972 regisseerde Scorsese
Boxcar Bertha
voor de bekende
B-film
-producer
Roger Corman
, die ook
Francis Ford Coppola
,
James Cameron
en
John Sayles
hun start gaf.
Boxcar Bertha
leerde Scorsese hoe hij snel en goedkoop films kon maken, als voorbereiding voor
Mean Streets
, zijn eerste film met De Niro. Dankzij de invloedrijke filmcriticus
Pauline Kael
werd deze film de doorbraak voor Scorsese en De Niro. Actrice
Ellen Burstyn
koos Scorsese om haar te regisseren in
Alice Doesn't Live Here Anymore
(1974), waarvoor ze een
Academy Award voor Beste Actrice
won. Teruggekeerd naar
Little Italy
in
New York
om zijn eigen etnische wortels te onderzoeken, maakte Scorsese de documentaire
Italianamerican
over zijn ouders Charles en Catherine Scorsese.
Twee jaar later, in 1976, verbaasde Scorsese de filmwereld met
Taxi Driver
. De film, met als sterren De Niro en
Jodie Foster
, is een van de meest gewelddadige en grimmige filmverbeeldingen van het leven in New York. Het was ook het begin van een serie samenwerkingen met
Paul Schrader
. Vijf jaar later, in 1981, werd president
Ronald Reagan
bijna vermoord door een jongeman die de schuld gaf aan zijn obsessie voor De Niro's karakter in deze film.
Taxi Driver
werd viermaal
genomineerd
voor de
Academy Award
, waaronder voor Beste Film. Dat spoorde Scorsese aan door te gaan met zijn eerste groot-budget-project:
New York, New York
. Dit muzikaal eerbetoon aan zijn geboortestad was een grote flop, en de tegenvallende ontvangst maakte Scorsese depressief. In deze tijd was hij ook een groot gebruiker van cocaine. Niettemin wist Scorsese een van de meest gewaardeerde films over
rockmuziek
te maken,
The Last Waltz
(1978), een documentaire over het afscheidsconcert van
The Band
. De film leidde tot een jarenlange samenwerking met ex-Bandlid
Robbie Robertson
, die voor veel films van Scorsese de
soundtrack
verzorgd heeft. Ook in 1978 verscheen een andere door Scorsese geregisseerde documentaire,
American Boy
. In 2005 volgde een documentaire over
Bob Dylan
:
No Direction Home
. In 2008 werd het concert van de Rolling Stones in New York vastgelegd met als titel:
Shine a Light
.
Een periode van wilde feestjes volgde, die Scorsese's zwakke gezondheid schaadde. Ervan overtuigd dat hij hierna nooit meer een film zou maken, stortte hij al zijn energie in het maken van
Raging Bull
, uitgebracht in 1980. Deze film, wereldwijd beschouwd als een meesterwerk, werd gekozen tot beste film van de jaren 80 door het prestigieuze Britse tijdschrift
Sight and Sound
. De film ontving acht Oscarnominaties, waaronder die van Beste Film, Beste Acteur (Robert De Niro), en voor de eerste keer voor Scorsese voor Beste Regisseur. De Niro won maar Scorsese verloor in het voordeel van
Robert Redford
. In ieder geval zorgde deze film ervoor dat Scorsese in de filmwereld bleef.
Scorsese maakte halverwege de jaren 80 drie als "minder" beschouwde films:
The King of Comedy
,
After Hours
en
The Color of Money
. In de laatste film waren de hoofdrollen weggelegd voor
Paul Newman
en
Tom Cruise
, met een Oscar voor Newman, en het gaf Scorsese de financiele mogelijkheid om een lang gekoesterde wens te vervullen:
The Last Temptation of Christ
.
Scorsese filmde
The Last Temptation of Christ
met een laag budget, wetende dat de film controversieel zou zijn en waarschijnlijk geen kaskraker zou worden. Hij had echter niet de woede voorzien die deze film veroorzaakte, met wereldwijde protesten tegen (en enkele voor) de film. Scorsese ontving voor deze film zijn tweede Oscarnominatie voor Beste Regisseur, maar de prijs ging deze keer naar
Barry Levinson
. De steun van belangrijke politieke figuren zorgde ervoor dat Scorsese geen paria werd in Hollywood. Dat gaf hem de moed om
Goodfellas
te filmen, die zijn meest geziene film zou worden (en waarschijnlijk ook zijn grootste kaskraker). Hierna ging Scorsese aan de slag met de film
Cape Fear
. Deze bracht bijna 200 miljoen dollar op, destijds een recordbedrag voor een door Scorsese geregisseerde film.
[1]
Later zou Scorsese de eveneens zeer succesvolle film
Casino
maken.
In 2006 bracht
The Departed
bijna 300 miljoen dollar op
[2]
en in 2013 bracht
The Wolf of Wall Street
bijna het dubbele op.
[3]
In 2019 verscheen de film
The Irishman
, waarin Scorsese wederom samenwerkte met De Niro, Pesci, Pacino en Keitel.
Martin Scorsese heeft met veel acteurs en actrices gewerkt. Een klein aantal daarvan komen in meerdere films terug. Zo zijn onder andere
Robert De Niro
,
Leonardo DiCaprio
,
Harvey Keitel
en
Joe Pesci
in meerdere films van Scorsese te zien.
Scorsese won - nadat hij al zeven keer eerder was genomineerd - op 25 februari 2007 een Oscar (
Academy Award voor Beste Regisseur
) voor het regisseren van
The Departed
. Daarnaast won hij meer dan tachtig andere
filmprijzen
, waaronder een
Gouden Palm
voor
Taxi Driver
, drie
BAFTA Awards
voor
Goodfellas
en
Golden Globes
voor zowel
Gangs of New York
als
The Departed
. In 2009 werd hij onderscheiden met de
Cecil B. DeMille Award
voor zijn bijdrage aan de filmwereld.
Scorsese is vijf keer getrouwd, met
Laraine Brennan
,
Julia Cameron
,
Isabella Rossellini
en
Barbara De Fina
. Zijn huidige vrouw is
Helen Morris
.
Scorsese heeft drie kinderen van drie verschillende vrouwen: Catherine 'Cathy' (
1965
) met zijn eerste vrouw Laraine Brennan, Domenica (
1976
) met zijn tweede vrouw Julia Cameron en Francesca (
1999
) met zijn huidige vrouw Helen Morris.
Bekende bijnamen van Scorsese zijn Marty en Iza. Scorsese is klein van gestalte, 1,63m, en heeft
astma
.
- Korte films
- Documentaires
- Televisieseries
Dvd's met hitnoteringen in de Vlaamse Ultratop muziek-dvd top 10/20
|
Datum van
verschijnen
|
Datum van
binnenkomst
|
Hoogste
positie
|
Aantal
weken
|
Opmerkingen
|
The blues, A musical journey
|
2004
|
9 oktober 2004
|
7
|
1
|
|
- Het eerste succes, het 6 minuten durende
The Big Shave
, is in 1967 gefilmd met Belgische steun. Scorsese vroeg aan Jacques Ledoux (curator van het Koninklijk Belgisch Filmarchief) een 16-mm-film van de sponsor
Agfa-Gevaert
(Agfachrome) om zijn scenario te verfilmen.
[4]
- Scorsese won zijn eerste bekroning op het Filmfestival van Knokke. De L'Age d'Or-prijs voor
The big Shave
.
[5]
- Martin Scorsese schreef mee aan het scenario van de Nederlandse film
Bezeten - Het gat in de muur
(1969) van
Pim de la Parra
.
Bronnen, noten en/of referenties
|