Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Loenen
(
Nedersaksisch
:
Loen'n
) is een dorp en voormalige gemeente aan de rand van de
Veluwe
, deel uitmakend van de gemeente
Apeldoorn
, in de Nederlandse provincie
Gelderland
. Het dorp wordt vaak aangeduid als
Loenen op de Veluwe
, ter onderscheiding van
Loenen aan de Vecht
in de provincie
Utrecht
.
[2]
Loenen is ontstaan uit twee buurtschappen, die oudtijds bekend waren onder de namen
Lona
(eerder
Luona
) en
Sulvenda
(eerder
Sulvalda
), de tegenwoordige wijk Zilven). Deze plaatsen worden vermeld in een schenkingsakte uit
838
, waarin graaf
Rodgar
het
vruchtgebruik
van beide aan de kerk van Sint Maarten te
Utrecht
schenkt. Onder Loenen valt ook de buurtschap
Veldhuizen
.
[3]
Aan de Dalenk te Loenen werd in 2013 tijdens een archeologische opgraving gezocht naar sporen van boerenerven met schuurtjes en afvalkuilen uit de
Vroege Middeleeuwen
. Aldaar gevonden ijzerslakken duidden op ijzerproductie en de aanwezigheid van ijzerovens.
[4]
Aan de Hameinde werden in 2017 vondsten uit verschillende perioden aangetroffen, waarvan de oudste teruggaat tot 5000 voor Christus, maar ook sporen van hutkommen, die mogelijk met de middeleeuwse ijzerindustrie verband houden.
[5]
In het noordoosten van Loenen ligt het
kasteel Ter Horst
, dat in 1557 op de restanten van een middeleeuwse voorganger werd gebouwd voor de burgemeester van
Arnhem
,
Wijnand van Hackfort
. Aan diens familiewapen ontleent Loenen de Franse lelies in zijn eigen wapen. In 1653 werd Loenen een zelfstandig
kerkdorp
(kerspel). Later werd Loenen gevoegd bij Ambt Apeldoorn.
In 1811, een jaar na de inlijving van de Noordelijke Nederlanden bij het Franse Keizerrijk werd het ambt Apeldoorn verdeeld in drie mairies (gemeentes), en werden Apeldoorn, Loenen, evenals het naburige
Beekbergen
, als zelfstandige
gemeente
ingesteld. Hiermee werd de oude kerspelindeling van 1653 hersteld. Deze situatie bleef zelfs enige tijd na het einde van de
Franse tijd
in 1813 bestaan. In 1818 wordt een nieuwe bestuurlijke indeling van kracht. De drie mairies werden toen weer samengevoegd tot een gemeente, Apeldoorn.
[6]
In de korte tijd dat Loenen een zelfstandige gemeente was zijn er twee burgemeesters geweest.
[7]
Van 2 juli 1887 tot 1 augustus 1950 beschikte Loenen in de buurtschap Veldhuizen over
Station Loenen
, een spoorwegstation aan de
spoorlijn Dieren - Apeldoorn
. Tegenwoordig is er een halte van de toeristische
Veluwsche Stoomtrein Maatschappij
. Direct hiernaast ligt het voormalige militair
mobilisatiecomplex
(MOB) Veldhuizen, dat sinds 2018 als kleinschalig industriegebied in gebruik is.
Bronnen, noten en/of referenties
|