Literatuurwetenschap of
letterkunde
is de systematische studie van
literatuur
, waarbij alle aspecten van de literatuur en de plaats van literatuur in de maatschappij op een wetenschappelijke wijze worden bestudeerd. Hierbij komen zaken als aard en functie van de literatuur, genres, analyse van literaire teksten en literatuurkritiek aan bod.
Hoewel
literatuurwetenschap
vaak gebruikt wordt als synoniem voor
algemene literatuurwetenschap
, is literatuurwetenschap de algemene verzamelnaam, ongeacht het bijzondere aandachtsgebied van de studie, terwijl de algemene literatuurwetenschap nadrukkelijk comparatistisch en internationaal georienteerd is.
De literatuurwetenschap kent drie onderdelen: theoretische, vergelijkende en empirische literatuurwetenschap.
In de
theoretische literatuurwetenschap
wordt bestudeerd hoe literaire teksten passen in ideeen en opvattingen over
literatuur
, zowel in heden als verleden. De vraag wat een tekst tot literatuur maakt, staat centraal. De
literaire canon
wordt bestudeerd. Er kunnen dan ook definities worden gegeven, bijvoorbeeld van wat een gedicht is. Ook wordt de literatuur beschouwd in een ruimer perspectief, zoals cultuur, sociale achtergronden en taal. In de
toegepaste
(empirische) literatuurwetenschap, die nog een onderdeel is van de theoretische literatuurwetenschap, wordt de verhouding tussen literatuur en lezer(s) bestudeerd.
In de
vergelijkende literatuurwetenschap
ligt de klemtoon op verbanden tussen literatuur, literaire stromingen en geschiedenis.
In de
empirische literatuurwetenschap
worden verschijnselen in de literatuur en bij lezers empirisch onderzocht. Een voorbeeld hiervan is een onderzoek naar lezersgedrag.
In het Angelsaksische taalgebied wordt soms geen onderscheid gemaakt tussen
literary theory
en
literary criticism
(zie bijvoorbeeld de
Johns Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism
. In het Nederlandse taaleigen is er wel een duidelijke afbakening tussen
literatuurtheorie
(wetenschappelijk, theoretisch) en
literatuurkritiek
(praktisch; het bespreken van boeken).
In Nederland en Vlaanderen is de opleiding literatuurwetenschap aan de meeste grote
universiteiten
te volgen. Literatuurwetenschap komt als vak voor in nagenoeg alle universitaire taalopleidingen, evenals bij film- en theaterwetenschappen.
- Boeken
- Luxemburg, Bal, Weststeijn
(1992) "Inleiding in de Literatuurwetenschap"
- Luxemburg, Bal, Weststeijn
(1987) "Over literatuur"
- (
en
)
Wellek and Warren
(1948) "Theory of Literature, Nederlandse vertaling 1978
- F.C. Maatje
(1970) "Literatuurwetenschap"
- Van Dijk
(1970) "Moderne literatuurtheorie"
- Fokkema en Elrud Ibsch
(1992) "Literatuurwetenschap & cultuuroverdracht"
- Van Gorp
(1999) "Literatuurwetenschap - tekstinterpretatie - cultuurstudie"
- van het Reve
(1979) "
Literatuurwetenschap: Het raadsel der onleesbaarheid
"
- Tijdschriften
- "Spectator", tijdschrift voor Neerlandistiek
- "Forum der Letteren", tijdschrift voor taal- en letterkunde
- Luxemburg
, Jan van, Mieke
Bal
en Willem G.
Weststeijn
,
Inleiding in de literatuurwetenschap
, Muiderberg, Coutinho, 1981; 7de herz. dr., 1992.
- Pichois
, Claude en A.M.
Rousseau
,
Vergelijkende literatuurwetenschap
, Utrecht, Het Spectrum (reeks: Aula-pockets, nr. 479), 1972.