Het
koninkrijk Cyprus
was een
kruisvaarderskoninkrijk
op het eiland
Cyprus
in de late middeleeuwen. Het eiland werd eerst veroverd door
Isaak Komnenos van Cyprus
, die zich afscheurde van het
Byzantijnse Rijk
. In
1191
werd het eiland veroverd door
Richard Leeuwenhart
, die op weg was voor de
Derde Kruistocht
. Hij liet het een tijd aan de Orde van de
Tempeliers
, die er een aantal nederzettingen stichtten. In 1192 verkocht Richard het echter aan
Guy van Lusignan
vanwege het verlies van zijn koningschap over het
koninkrijk Jeruzalem
. Guy heerste twee jaar over het eiland, zonder ooit tot koning gekroond te zijn en overleed in 1194. In
1195
werd diens opvolger en broer
Amalrik van Lusignan
wel tot koning gekroond door
keizer Hendrik VI
, het
huis Lusignan
is een feit op het eiland.
Hierdoor ontstond er een koninkrijk Cyprus, Amalrik verbeterde in twee jaar tijd de handel en in
1197
trouwde hij met
Isabella van Jeruzalem
, waardoor hij ook koning van Jeruzalem werd. Zijn eerste echtgenote Eschiva van Ibelin wass dan al overleden, maar het nageslacht van de
Ibelin
-familie zou de gehele regeerperiode van het koninkrijk altijd enige macht bezitten. Amalrik overleed in
1205
, waarna zijn zoon uit zijn eerste huwelijk, Hugo, hem opvolgde als
Hugo I van Cyprus
. De welvaart van het eiland verliep goed, mede dankzij de Italiaanse handelssteden
Genua
en
Venetie
. Hugo I overleed al op 24-jarige leeftijd, na het bezoek van een huwelijksceremonie in
Tripoli
(1218). Hij werd opgevolgd door
Hendrik I van Cyprus
, die nog een zuigeling was, zijn moeder
Alice van Champagne
werd regentes. Hendriks regeerperiode kenmerkte zich door de rust in het gebied, er is immers een vredesverdrag getekend met de moslimwereld waardoor conflicten uitbleven. Wel had Hendrik problemen met het verwekken van een troonopvolger, uiteindelijk lukte dit bij zijn derde vrouw
Plaisance van Antiochie
, uit wie de toekomstige vorst
Hugo II van Cyprus
werd geboren. De kleine Hugo maakte kans om ook het koningschap van Jeruzalem te verkrijgen, en werd op 12-jarige leeftijd naar
Akko
verscheept om zich daar voor te bereiden op het koningschap, maar overleed kinderloos kort daarna in 1267.
De hoge hofraad benoemde
Hugo van Antiochie
, de zoon van
Isabella van Lusignan
, de zus van Hendrik I, dochter van Hugo I. Hugo III van Cyprus werd ook koning van Jeruzalem als Hugo I; hij moest daarbij
Karel van Anjou
tolereren, die ook Jeruzalem opeiste. Hugo III trok zich terug op Cyprus en roerde zich niet meer in het conflict, hij overleed in 1284 en werd opgevolgd door
Jan I van Cyprus
. Deze had een voorliefde voor kerkelijke zaken en overleed nog geen jaar later, na vergiftigd te zijn. Zijn jongere broers werden verdacht van mogelijke betrokkenheid; Jan werd begraven in de Sint-Demitrius te
Nicosia
.
Zijn opvolger was
Hendrik II van Cyprus
, een strijdvaardige monarch, die aan
epilepsie
leed. Hendrik II liet zich kronen in Nicosia als koning van Cyprus en een korte tijd later in Akko, als koning van Jeruzalem. Hij liet de soldaten van Karel van Anjou, die pas gestorven was, de stad uitzetten. Hendrik kon maar op weinig steun rekenen uit Europa. Het
Beleg van Akko (1291)
betekende het einde van het fysieke
Koninkrijk Jeruzalem
. Alle soldaten en bezittingen bevonden zich nu in Cyprus. Moeilijke tijden braken aan en Hendrik II werd een tijd afgezet door zijn jongere broer
Amalrik van Tyrus
. Mede met de steun van de
Hospitaalridders
nam Hendrik zijn koningschap weer op in 1310, daarna vertrokken de Hospitaalridders naar
Rodos
. Tijdens het
Concilie van Vienne
werd de orde van de
Tempeliers
opgeheven. De overgebleven ridders werden het land uitgezet en hun bezittingen verbeurt verklaard (1313). Hendrik overleed in 1324.
Zijn opvolger werd zijn neef
Hugo IV van Cyprus
, deze was vooral verwikkeld in familieaffaires, zo sloot hij zijn twee oudste zonen op, na hun terugkeer uit Europa omdat ze er nooit toestemming hadden gevraagd. Hij werd opgevolgd door
Peter I van Cyprus
, deze was ambitieus, hij wilde een nieuwe kruistocht beginnen en wist de
Kruisvaart van Alexandrie
te realiseren, maar deze mislukte. Wel kreeg Peter het koningschap van Armenie, dat toen nog maar bestond uit de stad
Korikos
. Peter I werd in
1369
in zijn slaap vermoord door drie ridders. Hij werd opgevolgd door
Peter II van Cyprus
, onder zijn bewind kregen de Genuese en Venetiaanse handelaren meer macht. Peter II overleed zonder nageslacht, waarna zijn oom
Jacobus I van Cyprus
de macht overnam. Deze had een enorme afkeer van de Genuese overheersing op het eiland wat resulteerde in de
Slag bij Kyrenia
. Na jarenlang vastgezeten te hebben, volgde zijn zoon
Janus van Cyprus
hem op. Net als zijn vader wilde hij een einde maken aan de Genuese heerschappij over het eiland en kreeg ook te maken met
mammelukse
indringers, wat resulteerde in de
Slag bij Chirokitia
.
Jan II van Cyprus
volgde zijn vader op als koning, zijn bewind werd gekenmerkt door de Griekse invloeden, dit kwam mede door zijn huwelijk met een Byzantijnse/Griekse prinses. Uit het huwelijk kwamen alleen maar dochters, van wie zijn dochter
Charlotte
oorspronkelijk zijn erfgename zou worden. Jan II had ook een bastaardzoon Jacobus II, die na zijn vaders dood de titel van koning opeiste. Dit lukte hem met een Egyptisch huurleger, waarna hij koning van het eiland werd.
Jacobus II van Cyprus
sloot een Venetiaans huwelijk met
Catharina Cornaro
, maar hun zoon
Jacobus III
overleed jong. Daardoor valt het eiland vanaf
1489
onder
Venetiaans
bewind en in
1571
wordt het ingenomen door het
Ottomaanse Rijk
.
Vazalstaten zijn niet weergegeven.