Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een
kapitein
, ook wel het eraan ontleende
kabiten
genoemd, is op de
granman
na de hoogste bestuurlijke functie in een
dorpsgemeente
onder de verschillende
Surinaamse
en
Frans-Guyanese
Marronvolkeren
en onder een deel van de
inheemse Surinamers
. De kapitein is de hoogste gezagdrager van een
lo
(een bundeling van matrilineair gebonden groepen binnen een Marron etnische gemeenschap) en van een dorp met de status van
kondee
, of hoogste gezagdrager van een marronleefgemeenschap buiten het traditionele woongebied. De kapitein vertegenwoordigt zijn lo en dorp, of zijn leefgemeenschap buiten het traditionele woongebied, in het bestuur of traditionele gezag van zijn
gaan-lo
of
nasi
(een etnische gemeenschap binnen de Marronsamenleving) waarvan het hoofd de granman is.
De kapitein heeft een aantal
basja's
tot zijn beschikking als assistenten. Het traditionele gezag van de gaan-lo ziet er als volgt uit:
- Een granman
- Een aantal kapiteins. De gaan-lo kan ten minste een van deze kapiteins aanwijzen als
edekabiten
, die in voorkomende gevallen de werkzaamheden van een aantal kapiteins van dezelfde gaan-lo in een bepaalde regio coordineert.
- Een aantal
basja'a
, en de
- bendi-a se-man
, een afvaardiging van het volk bij beraadslagingen, als adviesraad. De samenstelling van de bedi-a se man kan steeds wisselend zijn.
In
Nederland
hebben drie Marrongemeenschappen kapiteins en basja's, als vertegenwoordigers van het traditionele gezag van hun respectievelijke Marrongemeenschap in Suriname.
De
Aucaners
zijn de eerste Marrongemeenschap die in Nederland een traditionele gezag (een raad van kapiteins en basja's) instelde. In 2000 installeerde granman
Gazon Matodja
, de eerste kapitein,
Andre Pakosie
, en een aantal
basja's
in Nederland, verenigd in de
Raad van Kabiten en Basiya van de Okanisi in Nederland
.
In 2006 installeerden de
Paramaccaanse
Marrons
hun raad van kapiteins en basja's in Nederland.
In 2007 installeerde granman
Belfon Aboikoni
van de
Saramaccaanse
marrons kapiteins en basja'sin Nederland. De kapiteins en basja's zijn verenigd in het
Collectief van Saramakaanse Gezagdragers in Nederland
.
- Pakosie, Andre R.M.; Gazon Matodja, Surinaams stamhoofd aan het einde van een tijdperk, 1999
- Pakosie, Andre R.M.; De Marrons van Suriname. In: Siboga, Jaargang 15, nr. 1, 2005.
- Pakosie, Andre R.M.; Een analyse van het conflict om het gaanmanschap bij de Saamaka. In: Siboga, Jaargang 15, nr. 1, 2005.