Johan van Saksen
bijgenaamd
de Standvastige
(
Meißen
,
13 juni
1468
?
Schweinitz
,
16 augustus
1532
) was van 1525 tot 1532
keurvorst
van
Saksen
.
Johan was de vijfde van zeven kinderen van keurvorst
Ernst van Saksen
en
Elisabeth van Beieren
, dochter van hertog
Albrecht III van Beieren
. Vanaf 1486 was hij de officiele erfgenaam van zijn broer, de kinderloze keurvorst
Frederik III van Saksen
, en na de dood van Frederik III in 1525 erfde Johan de titel van keurvorst. Hij droeg zijn bijnaam
de Standvastige
omdat hij de politiek van zijn broer resoluut voortzette.
In navolging van Frederik III stimuleerde Johan de ontwikkeling van de
Reformatie
. In 1527 werd het
lutheranisme
geinstalleerd als de officiele staatskerk in het keurvorstendom Saksen, met de keurvorst als aartsbisschop. Ook was hij een leider van de
Schmalkaldisch Verbond
van Protestantse Staten die in 1530 werd opgericht om de Reformatie te beschermen. Johan stond even positief tegenover de Reformatie als zijn broer Frederik III en zijn standvastigheid en zijn moed om uit te komen voor zijn geloofsovertuiging maakten hem erg beroemd bij zijn tijdgenoten. Ook baseerde hij zijn politieke beslissingen op zijn christelijk geloof en beschouwde hij ze steeds als zeer rechtvaardig. Bij politieke zaken voelde hij echter vaak twijfel. In zijn samenwerking met landgraaf
Filips I van Hessen
, met wie Johan een zeer nauwe band had omdat ze dezelfde geloofsovertuiging hadden, was Filips de drijvende kracht die pleitte voor een agressievere buitenlandse politiek. Johan zelf maakte zich dan weer zorgen over de vraag of hij zich als protestant tegenover de keizer moest verdedigen.
Als beschermheer van
Maarten Luther
onderhield Johan een vrij nauwe, bijna vriendschappelijke band met de leidende theoloog van de protestanten. Luther liet zich vaak positief uit over Johan. Zo prees hij Johan voor zijn houding tijdens de
Rijksdag van Augsburg
. Als overtuigde aanhanger van het protestantse geloof zou hij zelfs protestantse theologen tegengehouden hebben om zich toegeeflijk op te stellen tegenover de keizer van het
Heilige Roomse Rijk
. In 1527 werd de Evangelische-Lutherse Kerk in Saksen gesticht, waarvan de bisschop de keurvorst van Saksen was. In 1529 was hij een van de vorstelijke vertegenwoordigers van de protestantse minderheid bij de
Rijksdag van Spiers
.
Voor zijn troonsbestijging als keurvorst van Saksen was Johan bijna veertig jaar lang hertog van
Kursachsen
, maar werd in deze functie vaak overschaduwd door zijn broer Frederik III, die als familiehoofd en keurvorst van Saksen vaak beslissende keuzes maakte in de politiek van Kursachsen.
In 1532 stierf Johan in de stad Schweinitz. Na zijn dood werd hij net als zijn broer Frederik III bijgezet in de
Slotkerk
van
Wittenberg
. Zijn oudste zoon
Johan Frederik I
volgde hem op als keurvorst. Omdat hij een belangrijke rol speelde in de Duitse Reformatie, wordt hij door de Duitse Evangelische Kerk herdacht. Zijn gedenkdag is op 16 augustus, zijn sterfdatum.
Op 1 maart 1500 huwde Johan in
Torgau
met
Sophia van Mecklenburg
(1481-1503), dochter van hertog
Magnus II van Mecklenburg
. Ze kregen een zoon:
Na de dood van Sophia hertrouwde Johan op 13 november 1513 in Torgau met
Margaretha van Anhalt-Kothen
(1494-1521), dochter van vorst
Waldemar VI van Anhalt
. Ze kregen vier kinderen:
- Maria (1515-1583), huwde in 1536 met hertog
Filips I van Pommeren
- Margaretha (1518-1545), huwde in 1536 met Hans Buser, freiherr van
Liestal
- Johan (1519)
- Johan Ernst
(1521-1553), hertog van Saksen-Coburg
Bronnen, noten en/of referenties
|