Franz Corneli
|
|
|
Algemeen
|
Volledige naam
|
Jean Joseph Francois Marie Hubert Corneli (doopnaam)
|
Geboren
|
Rimburg
,
14 juli
1800
|
Overleden
|
Kerkrade
,
23 november
1855
|
Partij
|
Separatist
|
Functies
|
1827-1833
|
lid Provinciale Staten van Limburg
|
1830-1836
|
burgemeester van Kerkrade
|
1837-1839
|
lid Kamer van Vertegenwoordigers van Belgie
|
1840-1849
|
lid
Tweede Kamer der Staten-Generaal
|
1850-1855
|
lid Provinciale Staten van Limburg
|
1850-1855
|
lid Gedeputeerde Staten van Limburg
|
|
Jean Joseph Francois Marie Hubert Corneli
, ook
Franz Corneli
[noot 2]
(
Rimburg
(
Lb.
),
14 juli
[noot 3]
1800
?
Kerkrade
,
23 november
1855
) was een
Nederlands
politicus
en
Belgisch
volksvertegenwoordiger
.
Zonder ooit te verhuizen uit de streek waar hij geboren werd, oostelijk Zuid-Limburg, tegenwoordig aangeduid als
Parkstad
, had hij achtereenvolgens de Franse, de Nederlandse, de Belgische en ten slotte weer de Nederlandse nationaliteit.
Tijdens zijn hele bestuurlijke leven gebruikte hij bij voorkeur de Franse taal in zijn correspondentie.
Daarbij is het aannemelijk dat hij in zijn dagelijks taalgebruik waarschijnlijk het
Oost-Limburgs-Ripuarisch
, dan wel Duits, sprak.
Franz Corneli was een telg uit een geslacht van landeigenaren in oostelijk
Zuid-Limburg
. Hij was een zoon van Henri Joseph Corneli,
drossaard
in het land van Heyden (
Horbach, Aken
),
[1]
en Marie Anne van Werden, vrouwe van Rimburg. Hij werd midden in de
Franse Tijd
geboren in Rimburg, destijds gelegen in het departement
Nedermaas
, en was dus een geboren Fransman.
Corneli studeerde rechten aan de
Universiteit van Luik
waar hij in 1825 promoveerde op de dissertatie "De Politieke moord naar het huidige recht".
[2]
Zijn promotor was Prof. dr. P.J. Destriveaux. Waarschijnlijk door de inzichten en opvattingen van
Pierre Destriveaux
kwam Franz Corneli in aanraking met de ideeen van de Verlichting.
[3]
Op jonge leeftijd werd Franz Corneli gekozen als lid van de
Provinciale Staten
van
Limburg
(1827-1836).
Tijdens deze periode komt hij in
Maastricht
in contact met gelijkgestemden die niets zien in de geknutselde staatskundige
Verenigd Koninkrijk Nederland.
In 1829 wordt in Maastricht, in navolging van veel andere Vlaamse steden, de 'Association Constitutionelle' opgericht. Franz Corneli is een van de bestuursleden.
Na de
Belgische Revolutie
werd hij op 7 december 1830 door het
Voorlopig Bewind
in
Brussel
bevestigd als lid van de
Provincieraad
en
bestendig afgevaardigde
van heel
Limburg
(behalve
Maastricht
) in het
Koninkrijk Belgie
. Hij was in deze periode tevens
burgemeester van Kerkrade
(1830-1836) en
Rimburg
(1836-1837).
Van 1837 tot 1839 had Corneli zitting in de Belgische
Kamer van volksvertegenwoordigers
voor het arrondissement Maastricht, hoewel de stad Maastricht zelf in deze periode een anti-revolutionair bolwerk vormde, dat dankzij het daar aanwezige garnizoen behouden bleef voor het
Koninkrijk der Nederlanden
. Corneli hield deze functie tot 16 juli 1839, toen het
Verdrag der XXIV Artikelen
definitief en wederzijds werd goedgekeurd en Limburg werd opgesplitst in een Nederlands en een Belgisch deel.
Op 6 oktober 1840 werd hij als een van de drie vertegenwoordigers voor het
Hertogdom Limburg (1839-1866)
door
Koning Willem I
benoemd als lid van de
Tweede Kamer
van de
Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden
.
In deze jaren ontpopte hij zich als voorstander van staatkundige hervormingen en zette zich onder andere in voor afscheiding van
Nederlands Limburg
en "hereniging" met Belgie. In het
revolutiejaar 1848
verzette hij zich hevig tegen het plan van baron
van Scherpenzeel Heusch
om Nederlands Limburg af te staan aan de
Duitse Bond
.
Van 1850 tot aan zijn dood in 1855 was hij opnieuw lid van provinciale en gedeputeerde staten van Limburg, nu echter alleen van Nederlands Limburg. Corneli was ridder in de
Orde van de Nederlandse Leeuw
.
Franz Corneli was sinds 1830 gehuwd met barones Caroline
de Rosen
(1810-1889). Het echtpaar had vijf kinderen. Corneli overleed in 1855 op het landgoed Nieuw Erenstein, in de directe buurt van
kasteel Erenstein
in Kerkrade.
[4]
Zijn grafsteen bevindt zich nog altijd aan de voet van de toren van de
Sint-Lambertuskerk
in Kerkrade.
Geraadpleegde literatuur, noten en verwijzingen
- De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van
www.parlement.com
. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.
- 'Corneli' in
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek
(NNBW), p. 163
- (
fr
)
De Paepe, Jean-Luc & Christiane Raindorf-Gerard (red.)
(1996):
Le Parlement belge, 1831-1894. Donnees biographiques
. Academie royale de Belgique, Brussel
- Heijenrath, Lei
(2014):
Franz Corneli (1800-1855), parlementarier, en het streven naar staatkundige zelfstandigheid voor Limburg
. Stichting Historische Kring "Het Land van Herle" / Historisch Goud - Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis, Heerlen.
ISBN 9789082241617
- ↑
CI - GIT Franz Corneli de Neu Ernstein.
Docteur en droits chevalier de l'ordre du lion Neerlandais
Ne a Rimbourg le 16 juin 1800
Marie a Beek te 13 aout 1839
Caroline baronne de Rosen
- ancien -
Membre des etats provinciaux
Bourgmestre de Kerkrade
Membre de etats deputes
Membre de la chambre des represantants Belges
Menbre de la seconde chambre des etats generaux en Hollande
- et en dernier lieu -
Membre des etats deputes du Duche de Limbourg
Decede le2 novembre 1855
R.I.P.
- ↑
Corneli gebruikte zelf de Duitse variant van zijn naam, hoewel zijn officiele (doop)naam de Franse versie is.
- ↑
De exacte geboortedatum is niet met zekerheid bekend. In de bronnen worden 14, 15 en 16 juli genoemd. Zijn grafsteen vermeldt 16 juni.