Ja zuster, nee zuster
is een Nederlandse muzikale komische televisieserie geschreven door
Annie M.G. Schmidt
, met muziek van
Harry Bannink
. De serie is van 3 september 1966 tot 7 september 1968 uitgezonden door de
VARA
, in 2 seizoenen van tien afleveringen. De serie was oorspronkelijk gemaakt voor de jeugd, maar was ook bij volwassenen zeer populair.
Elke aflevering bevatte twee of drie liedjes. De liedjes uit de serie kwamen uit op single,
langspeelplaat
en op de toen nog vrij nieuwe
muziekcassette
, en leverden al snel een
Gouden Plaat
op. De serie was vrijwel meteen al mateloos populair. Op zaterdag 7 september 1968, de dag dat de laatste aflevering werd uitgezonden, schreef de
Leidse Courant
: 'Dit is het onherroepelijke einde van de ongetwijfeld meest succesvolle serie uit het vaderlandse teeveebestel.'
De opnamen werden gemaakt op
Ampexbanden
die later vrijwel allemaal werden hergebruikt, omdat deze banden zeer kostbaar waren. Daardoor zijn alle afleveringen verloren gegaan. Volgens verschillende bronnen is het materiaal al vrij snel gewist, vermoedelijk al in 1969 of 1970. De buitenopnamen werden op film geschoten en deze zogenaamde
filminlassen
zijn wel bewaard gebleven. Dat bewaard gebleven materiaal (vijftien liedjes) is later op video uitgebracht als onderdeel van een box met cd's waarop afleveringen van
Ja zuster, nee zuster
(door een amateur opgenomen op geluidsband) in hoorspelvorm zijn gegoten. Later verschenen de liedjes als bonus op de dvd-uitgave van de speelfilm.
Hetty Blok, Piet Hendriks en Leen Jongewaard verschenen een half jaar later nog een keer in hun 'Ja zuster, nee zuster'-kledij op de televisie. Dat was tijdens een marathonuitzending voor de Stichting Bisschop Bekkers ("emmeractie") op 9 mei 1969, gepresenteerd door
Mies Bouwman
.
[1]
Delen uit de reeks zijn in 1968 ook in Belgie uitgezonden. In het
VRT
-archief zijn de volledige afleveringen echter evenmin bewaard. Wel zijn daar in 2012 zes korte fragmentjes ontdekt, die opgenomen waren in het autopromotieprogramma
Ziet u er wat in?
. Dit waren allemaal clips uit de liedjes. De VRT heeft deze fragmenten overgedragen aan het
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
.
[2]
In 2021 vond een televisiehistoricus nog drie extra clips, die eerder over het hoofd waren gezien, namelijk van
Bello
,
Stroei-voei
, en
Harry
.
[3]
Ter gelegenheid van 70 jaar televisie in Nederland werden deze vertoond op een speciale middagvoorstelling.
[4]
De serie handelt over de lotgevallen van de bewoners van
Rusthuis Klivia
in de Primulastraat, die het regelmatig aan de stok krijgen met de boze buurman Boordevol. In het rusthuis zelf, waar zuster Klivia de scepter zwaait, wonen de ingenieur, de pruikenmaakster Jet, de jongens Bobby en Bertus, en later ook Gerrit de inbreker. De ingenieur voert buiten het zicht van de kijker proeven uit in de kelder, die altijd mislukken. Regelmatig komt er een grote knal uit de kelder, waarna de ingenieur omringd door rookpluimen uit de kelder komt. Boordevol, die eigenaar is van het pand, ergert zich groen en geel aan het "rusthuis vol herrie" en probeert Klivia en haar gevolg op alle mogelijke manieren het huis uit te krijgen. Soms schakelt hij hiervoor zelfs de rechter in. Gelukkig voor de kijker slaagt zijn opzet nimmer en blijft Rusthuis Klivia gewoon open.
- Vaste acteurs
- Gastrollen
In iedere aflevering waren een of meer gastrollen die veelal door toenmalige
bekende Nederlanders
werden ingevuld:
In de oorspronkelijke serie kwamen de volgende 58 liedjes voor:
- Aan de trapeze (Circusliedje)
- Altijd ben ik bereid
- Bello (niet zo trekken)
- Buiten waait de Noordenwind
- De beer
- De jongens van de reisvereniging
- De kat van ome Willem
- De ouwe Jacob
- De twips
- Duifies, duifies
- Elektrieke deken
- Er was een stoere zeeman
- Geld, alles kan je kopen voor geld
- Gerrit de liftboy
|
- Goud uit stro
- Groot zijn
- Hallo, zei de muis
- Harry (wat heb je met je haar gedaan?)
- Hendrik Haan
- Hou je gedeisd
- He, he word wakker
- Iedereen is weleens bang
- Ik ben de molenaar
- Ik heb 't bewijs
- Ik krijg 't weer
- Ik verander
- Ik wil het niet
- In een kille, koude paardestal
- In een rijtuigie
|
- Ingenieur op klompen
- Ja Zuster, Nee Zuster (Niet met de deuren slaan)
- Jij hebt gelogen, Gerrit
- Knibbel, ons konijn
- Laat ze breien
- Ladumaar meneer
- Lodewijk, waar zit je
- Lorre is ziek
- Met u onder een paraplu
- Met Wim Sonneveld in bad
- Mini & Maxi
- M'n opa
- Muis in de supermart
- Naar Zwitserland
- Op de step
|
- Poes, poes, poes
- Popocatepetl
- Samen met een vrijer
- Schipbreukeling
- Souvenir uit Nederland
- Stop doe 't niet
- Stroei-voei
- Tippetip-bat-bat
- Twee beschermengeltjes van Opa
- Waar moeten we naartoe
- Wij hebben een plan
- Wij zijn bang voor de bullebak
- Wil u een stekkie (van de fuchsia?)
- Wosjni Nowgarad (van Wisjni naar Wosjni)
|
De liedjes zijn verschenen op vier
Decca
-langspeelplaten:
De geschiedenis van een rusthuis vol herrie
,
Nieuwe liedjes uit JZNZ
,
Een rusthuis vol liedjes uit JZNZ
en
Niet met de deuren slaan
. Nadien zijn zowel op
lp
als (later) op
cd
vele compilaties uitgebracht. Van de liedjes werden ook talloze singles en
ep's
uitgebracht, die in een enkel geval ook de hitparade haalden. Er zijn ook enkele
muziekcassettes
verschenen met ieder vier stukken erop. In 1999 zijn de vier originele langspeelplaten heruitgebracht op cd door het label Nikkelen Nelis, met de originele hoesontwerpen, waarbij wel het Decca-logo is weggeretoucheerd.
De serie won in 1967 de
Gouden Televizier-Ring
.
-
Hetty Blok als Zuster Klivia
-
Leen Jongewaard en Hetty Blok
-
Piet Hendriks en Dick Swidde
-
Dick Swidde, Hetty Blok en Leen Jongewaard
-
De vaste acteurs, hier in aflevering 6
-
Decor
-
Decor met trap
-
Slaapkamerdecor
Single
met eventuele hitnotering(en) in de
Nederlandse Top 40
|
Datum van
verschijnen
|
Datum van
binnenkomst
|
Hoogste
positie
|
Aantal
weken
|
Opmerkingen
|
Duifies, duifies
|
1966
|
|
-
|
-
|
Hetty Blok
&
Leen Jongewaard
|
M'n opa
|
1967
|
18 maart 1967
|
15
|
13
|
Hetty Blok & Leen Jongewaard
|
Schipbreukeling
|
1967
|
|
-
|
-
|
Leen Jongewaard
|
De ouwe Jacob
|
1967
|
2 december 1967
|
16
|
7
|
Leen Jongewaard
|
Wil u een stekkie?
|
1967
|
11 november 1967
|
tip
|
-
|
Hetty Blok & Leen Jongewaard
|
De elektrieke deken
|
1967
|
|
-
|
-
|
Hetty Blok, Leen Jongewaard & de Jonkies
|
Popocatepetl
|
1967
|
|
-
|
-
|
Albert Mol
, Hetty Blok, Leen Jongewaard,
Carla Lipp
&
Piet Hendriks
|
Stroei-voei
|
1967
|
|
-
|
-
|
Hans Boskamp
|
De kat van Ome Willem
|
1968
|
2 maart 1968
|
2
|
10
|
Wim Sonneveld
met Hetty Blok, Leen Jongewaard & de Jonkies
|
In een rijtuigie
|
1968
|
23 maart 1968
|
12
|
6
|
Wim Sonneveld & Leen Jongewaard
|
Mini en Maxi
|
1967
|
8 juni 1968
|
tip
|
-
|
Hetty Blok & Carla Lipp
|
Van
Ja zuster, nee zuster
verschenen in de jaren zestig onder andere een
Ministeckdoos
, ansichtkaarten, drie verschillende soorten legpuzzels (
Facet Puzzle
), de twee boeken
Ja zuster, nee zuster
(De Arbeiderspers, 1967) en
Ja zuster, nee zuster, tweede boek
(De Arbeiderspers, 1969) en drie sleutelhangers (Klivia, Gerrit en opa). De sleutelhangers werden bij het reinigingsmiddel Andy verstrekt zonder toestemming van de acteurs, waarop Hetty Blok en Leen Jongewaard hiertegen vergeefs een rechtszaak aanspanden. In 2008 verscheen een postzegel met afbeelding van Hetty Blok en Leen Jongewaard als onderdeel van de themaserie 'De jaren 60'.
Eind 1999 ging het toneelstuk
Ja zuster, nee zuster
in premiere, en in oktober
2002
de
gelijknamige film
.
In 1999 verscheen een koffertje met een reconstructie van de serie in boekvorm. Een deel van de scripts was al eens in verhaalvorm opgeschreven door Annie M.G.Schmidt zelf, de andere scripts werden speciaal voor het boek bewerkt. Harry Bannink had speciaal voor die uitgifte alle liedjes uit de serie als piano-zang-arrangement uitgeschreven, en ook een aantal liedjes als karaoke-versies op een cd gezet. Ook bevatte het koffertje twee cd's met daarop alle originele liedjes en een danspassenkaart voor de twips. Daarnaast zijn beide boeken ook los verkrijgbaar en verscheen er een 4 cd-box met alle liedjes.
In datzelfde jaar speelde het
Ro Theater
onder regie van
Pieter Kramer
een toneelversie van
Ja zuster, nee zuster
, met in de hoofdrollen
Loes Luca
als zuster Klivia en
Dick van den Toorn
als Gerrit.
Van een aantal afleveringen zijn wel (amateur)geluidsopnamen bewaard gebleven. Op basis daarvan werd besloten een luisterboek samen te stellen.
Hetty Blok
sprak als Zuster Klivia de verbindende teksten. Uit de geluidsopnamen waren de liedjes verwijderd. De tune bleef wel behouden.
Het
Museum van de Twintigste Eeuw
in Hoorn wijdde tussen november 2002 en maart 2003 een expositie aan
Ja zuster, nee zuster
: "Niet met de deuren slaan". Topstuk was een reconstructie van het decor van de huiskamer van Rusthuis Klivia uit de televisieserie, aangevuld met originele objecten uit het NOB-archief. Verder waren er talloze attributen (zoals het echte zusterpak van Hetty Blok), foto's, beeldfragmenten en
merchandising
te zien. Ook stonden overal geluidszuilen waar naar liedjes en dialogen uit de serie kon worden geluisterd. Hetty Blok opende de tentoonstelling en liet zich voor die gelegenheid fotograferen in haar eigen "rusthuis", overigens niet in het zusterpak. Het zusterpak is nu te bezichtigen in het
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
. Een van de twee bijzettafeltjes waarop de clivia's in het originele decor stonden, werd door United Decor verkocht bij een veiling (28 september 2005, Veilinghuis Van Beusekom). Tijdens de kijkdagen was te zien dat het tafeltje flink beschadigd was geraakt.
- Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink:
Ja zuster, nee zuster
. Bevat: leesboek (samengesteld door Frits Visser), liedboek, 2 cd's met alle liedjes, meezing-cd, Danspassenkaart van De Twips. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar, 1999.
ISBN 9038869347
in doos,
ISBN 9038869320
(leesboek) geb.,
ISBN 9038869339
(liedboek) geb.
Bronnen, noten en/of referenties
|