Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
|
|
Het gebouw van het IISG aan de
Cruquiusweg
te Amsterdam (2016)
|
Andere naam
|
IISG
|
Opgericht
|
25 november 1935
|
Locatie
|
Cruquiusweg 31,
Amsterdam
|
Type
|
Algemeen
|
Personen
|
Directeur
|
Leo Lucassen
|
Overig
|
Toegang
|
publiek
|
Lid van
|
KNAW
|
|
De bibliotheek van het IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis), 2014
|
https://socialhistory.org/nl
|
|
Het
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
(IISG) is een
onderzoeksinstituut
in
Amsterdam
dat collecties over werk en arbeidsverhoudingen verzameld de wereldwijde
sociale geschiedenis
onderzoekt.
Het IISG werd in 1935 opgericht door professor
Nicolaas Posthumus
, die twee decennia eerder de oprichter van het
Nederlandsch Economisch-Historisch Archief
(NEHA) was en tien jaar later de stichter werd van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
. De aanleiding in 1935 was de gewenste redding van de archieven van de
Sozialdemokratische Partei Deutschlands
, waaronder ook het Marx-Engelsarchief. Daarvoor moest een veilig onderdak worden gevonden vanwege de politieke toestand in nazi-Duitsland.
[1]
Daarbij kwam niet veel later het archief van de Spaanse
trotskisten
.
Sinds 1979 is het een instituut van de
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
(KNAW). Sinds 1989 is het tezamen met het NEHA en (tot medio 2017)
[2]
met het
Persmuseum
gehuisvest in het voormalige cacaopakhuis Koning Willem I aan de
Cruquiusweg
te Amsterdam.
Toen het IISG zijn behuizing in Amsterdam-Oost betrok, verhuisde het NEHA eveneens (vanuit Den Haag) en gingen beide instituten nauw samenwerken. In 2005 werden de uitvoerende taken van het NEHA ondergebracht bij het IISG. Sindsdien brengt het IISG aan het NEHA jaarlijks een rapportage uit over de uitvoering van de taken op het gebied van de economische geschiedenis.
Het IISG verzamelt archieven en data om onderzoekers te faciliteren. De (politiek gevoelige) collecties zijn eigendom van ? of in bruikleen afgestaan aan ? de Stichting IISG. Het instituut herbergt diverse collecties, onder andere archieven van
Karl Marx
en
Friedrich Engels
,
[3]
en uiteenlopende collecties als die van
Provo
, de
VVDM
, de
FNV
, de
PvdA
en
SDAP
, het
Algemeen Handelsblad
,
Arthur Lehning
,
Anton Constandse
,
Karl Kautsky
,
Lev Trotski
,
Emma Goldman
, de
Rote Armee Fraktion
en
Hans Janmaat
.
In opdracht van de beide instituten gezamenlijk geeft
Amsterdam University Press
viermaal per jaar het
Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis
uit. Het eigen Engelstalige wetenschappelijke tijdschrift van het IISG
International Review of Social History
wordt uitgegeven door
Cambridge University Press
en verschijnt driemaal per jaar, met een supplement.
Het gebouw dateert uit 1962/1963 toen hier naar een ontwerp van
architecten
Cornelis Wegener Sleeswijk
en S.J.S. Wichers een nieuwe douaneloods werd neergezet. Het gebouw kende toen een begane grond met een hoogte van zeven meter met daarop nog vier verdiepingen van vier meter hoog. Het was circa 80 meter breed en 30 meter diep. Het gebouw zelf wordt gedragen door een zwaar uitgevoerd skelet met zuilen met een doorsnee van 90 tot 180 cm. De gevel was opgetrokken van dunnen betonnen elementen; het dak werd gedragen door een relatief lichte staalconstructie. Het gebouw kreeg de naam Pakhuis Koning Willem I, omdat hij verantwoordelijk was voor de invoer van de (toenmalige) douanewetgeving.
[4]
In 1988 begonnen de werkzaamheden om het pakhuis om te bouwen naar een “pakhuis vol sociale geschiedenis” (Het Parool, 10 mei 1988). Onder begeleiding van atelier PRO (die hier in de buurt ook verantwoordelijk was voor de
Entrepotbrug
,
Watertoren Entrepot-West
en
brug 1940
) werd herbestemming een feit. Hiermee werd het gebouw van de sloop gered, want de
gemeente Amsterdam
wist niet goed wat ze met het verlaten pand aanmoest. Atelier PRO had net ervaring met archief gebouwen opgedaan bij de bouw van het Algemeen Rijksarchief in
Den Haag
. Het gebouw kon behouden worden, mede omdat de zware constructie het zware papieren archief kon dragen. De grootste verandering vond plaats aan de achterzijde, daar waar een overdekt laadperron aan het water was gemaakt. Door de hoogte van de begane grond kon een extra tussenvloer aan de stevige kolommen gehangen worden. Bovendien kwam er een vide in S-vorm, die doet denken aan de vorm van de Entrepotbrug.
[5]
[6]
De renovatie leverde atelier PRO de
Betonprijs
1989 op.
-
-
-
-
Posthumus tijdens een persconferentie in november 1936 over gestolen documenten van
Lev Trotski
Bronnen, noten en/of referenties
|