Het
hertogdom Parma en Piacenza
(kortweg:
Parma
) was van 1545 tot 1859 een onafhankelijke staat op het
Italiaans schiereiland
; behalve tussen 1801 en 1814 toen het hertogdom was ingelijfd bij Frankrijk.
Paus Paulus III
verenigde
Parma
en
Piacenza
in 1545 en schonk dit gebied als pauselijk leen aan zijn zoon
Pierluigi Farnese
. Na diens dood in 1547 bezetten de troepen van
keizer Karel V
Piacenza. Paulus III schoof Pierluigi's opvolger
Ottavio
(die was gehuwd met de landvoogdes der Nederlanden
Margaretha van Parma
) opzij en deze kreeg pas onder
paus Julius III
zeggenschap over zijn hertogdommen. Zijn zoon en opvolger, de als landvoogd der Nederlanden welbekende
Alexander Farnese
, speelde als hertog van Parma nauwelijks een rol.
De
Farneses
regeerden over Parma tot 1731 toen het geslacht met
Antonio Francesco
in mannelijke lijn uitstierf. Het dubbelhertogdom kwam nu toe aan
Karel I
, zoon van
Filips V van Spanje
en
Elisabetta Farnese
, erfdochter van Parma.
Tijdens de
Poolse Successieoorlog
veroverde de hertog in 1734 het koninkrijk Napels, maar zijn eigen hertogdom werd in 1735 veroverd door Oostenrijk. In een
Voorvrede te Wenen
in 1735 werd vastgelegd dat hij Napels mocht houden in ruil voor Parma.
Tijdens de
Oostenrijkse Successieoorlog
(1740-1748) stond
Maria Theresia
een deel van het hertogdom in het
Verdrag van Worms
(1743) af aan het huis Savoye. Dit was echter geen blijvende zaak, want in de
Vrede van Aken
van 1748 werd het gehele hertogdom samen met het
hertogdom Guastalla
aan
Filips
, jongste zoon van koning Filips V van Spanje uit het
huis Bourbon
en stamvader van het
huis Bourbon-Parma
afgestaan.
Filips' zoon
Ferdinand
werd in 1796 door de Fransen verdreven, ten gevolge van het
Verdrag van Parijs (november 1796)
, en in 1801 werd het dubbelhertogdom bij
Frankrijk
ingelijfd met het
Verdrag van Aranjuez (1801)
. De Bourbon-Parma's werden schadeloosgesteld met het uit het
groothertogdom Toscane
geschapen
koninkrijk Etrurie
.
Napoleon
wees in 1808 een hertog van Parma (
Jean-Jacques-Regis de Cambaceres
) en Piacenza (
Charles-Francois Lebrun
) aan. Deze hadden echter geen werkelijke macht over het hertogdom.
Na de val van Napoleon wees het
Congres van Wenen
Parma en Piacenza toe aan Napoleons voormalige echtgenote
Marie Louise van Oostenrijk
met dien verstande dat indien zij kinderloos zou sterven het huis Bourbon-Parma weer aan de macht zou komen. In 1831 konden revolutionairen kortstondig de
Verenigde Italiaanse Provincies
uitroepen. In 1844 werden de afspraken bijgesteld in het
Verdrag van Florence
.
Marie Louise van Oostenrijk had tweemaal een
morganatisch huwelijk
gesloten. Toen ze stierf konden haar kinderen daardoor geen aanspraak maken op het hertogdom, en in 1847 nam Ferdinands kleinzoon
Karel II
de regering over, waarbij het voormalige
hertogdom Guastalla
aan het
hertogdom Modena
werd afgestaan. Karel voerde een tiranniek bewind en zag zich in het
revolutiejaar 1848
gedwongen de liberalen de macht te geven en zich bij het
koninkrijk Sardinie
aan te sluiten. De Oostenrijkers herstelden zijn macht, maar in 1849 vluchtte hij opnieuw en deed troonsafstand ten gunste van zijn zoon
Karel III
. Deze regeerde in de geest van zijn vader en werd in 1854 op straat doodgestoken. Zijn nog minderjarige zoon
Robert I
werd in 1859 verjaagd. Oostenrijk kon hem na de nederlaag tegen Sardinie en het Frankrijk van
Napoleon III
niet meer helpen. Het volk sprak zich op
8 augustus
met overweldigende meerderheid uit voor aansluiting bij Sardinie. Parma nam in december samen met Toscane en het
hertogdom Modena en Reggio
deel aan de
Verenigde Provincies van Centraal-Italie
, werd in maart 1860 geannexeerd door Sardinie, en ging in 1861 op in het verenigde koninkrijk
Italie
.
Het huis Bourbon-Parma claimt en voert tot op de dag van vandaag de nergens erkende titel "hertog van Parma en Piacenza" (of kortweg "hertog van Parma").
Carlos Hugo van Bourbon-Parma
, voormalige echtgenoot van
prinses Irene der Nederlanden
, was de voorlaatste drager van deze titel. Sinds zijn overlijden in 2010 voert zijn zoon
Carlos
de titel hertog van Parma en Piacenza.
Samenstelling van het dubbel-hertogdom voor 1797
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
Daarnaast regeerden de hertogen het hertogdom Guastella.
[1]
Bronnen, noten en/of referenties
|