Harappa
(
Sanskriet
??????,
ha?app?
) is een stad in de
Punjab
, in het noordoosten van
Pakistan
, gelegen aan de vroegere loop van de rivier de
Ravi
, zo'n 35 km ten zuidwesten van
Sahiwal
. Het is de eerst blootgelegde site die de antieke
Indusbeschaving
aan het licht bracht.
De moderne stad werd gebouwd naast de overblijfselen van een versterkte stad uit de
oudheid
die een onderdeel was van de Indusbeschaving. De stad heeft een bloeitijd gekend tussen 3300
[1]
en 1600 v.Chr. Er waren naar schatting rond de 40.000 inwoners, wat voor die tijd veel was.
De ontdekking gebeurde door Sir
Alexander Cunningham
die in de jaren 1872 tot 1873 de eerste opgravingen uitvoerde. De ware betekenis van Harappa drong pas door na 1920. Dit was dankzij de veel uitgebreidere opgravingen die vanaf 1920 door
Rai Bahadur Daya Ram Sahni
en andere archeologen werden doorgevoerd. Tussen 1930 en 1940 zijn nog meer opgravingswerken gedaan, tot in 1946 Sir
Mortimer Wheeler
op de resten van de stadsmuren stuitte.
Er worden verschillende fases onderscheiden voor Harappa:
Chronologie
Periode
|
Fase
|
Tijd
|
I
|
Raviaspect
van
Hakrafase
|
>3300-2800 v.Chr.
|
II
|
Kot Dijifase
|
2800-2600 v.Chr.
|
IIIA
|
Harappafase A
|
2600-2450 v.Chr.
|
IIIB
|
Harappafase B
|
2450-2200 v.Chr.
|
IIIC
|
Harappafase C
|
2200-1900 v.Chr.
|
IV
|
Overgang Harappa - laat-Harappa
|
1900-1800? v.Chr.
|
V
|
Laat-Harappafase
|
1800?-<1300 v.Chr.
|
Harappa kent een vorm van
stadsplanning
die veel voorkomt in de Indusbeschaving, met een verhoogde
citadel
en een benedenstad. In de vroegste fases werden de gebouwen veelal van
leemsteen
, modder en stro gemaakt, terwijl vanaf de Harappafase ook
baksteen
werd gebruikt, onder meer in
Engels verband
. Kenmerkend zijn de standaardafmetingen van de stenen met een
ratio
van 1:2:4, 7x14x28 cm voor huizen en 10x20x40 cm voor stadsmuren.
Tijdens hoog-Harappa besloeg de bebouwing in Harappa acht heuvels met een citadel en een gebouw dat als graanopslag werd aangemerkt. De rol van de citadel is echter nog steeds onderwerp van discussie. In tegenstelling tot de gelijktijdige beschavingen van
Mesopotamie
en
Egypte
werd hier geen enkele structuur van monumentale afmeting gebouwd en niets schijnt te wijzen op de aanwezigheid van een tempel of paleis. Er is dus ook geen materieel bewijs voor het bestaan van een koning, legers of priesters. Bepaalde structuren worden evenwel geidentificeerd als opslagzolders, wat op landbouwoverschotten wijst, een teken van bloei van dit stadsleven.
De graanopslag werd als dusdanig geidentificeerd op basis van vergelijkingen met Romeinse gebouwen, terwijl hier net als in
Mohenjodaro
geen graan is aangetroffen. Dit gebouw bevindt zich ook niet binnen de citadel, maar bij een wijk ten noorden daarvan (heuvel F) die door ambachtslieden gebruikt lijkt te zijn. Ook de benedenstad op heuvel E was ommuurd en had werkplaatsen voor ambachtslieden. Bewoning op deze site begon in ieder geval in het vierde millennium v.Chr. op heuvel AB en kende een
Hakra
-
Ravifase
en een
Kot Dijifase
.
Hoewel niet zoveel als in Mohenjodaro, beschikte ook Harappa over waterputten waarmee een uitgebreide waterhuishouding in stand werd gehouden. De
riolering
was afgescheiden van
regenafvoer
. De riolering bestond uit
leidingen
van
terracotta
vanuit de huizen richting bakstenen goten overdekt met
kraagbogen
langs de hoofdstraten naar velden buiten de stadsmuren.
- ↑
De vroegste
koolstofdatering
is 2725 ± 185 v.Chr. ongekalibreerd of 3338, 3213, 3203 v.Chr. gekalibreerd, wat een schatting van 3251 v.Chr. oplevert. Kenoyer, Jonathan Mark (1991), Urban Process in the Indus Tradition: A preliminary report. In
Harappa Excavations, 1986-1990: A multidisciplanary approach to Third Millennium urbanism
, ed. Richard H. Meadow: 29-59. Monographs in World Archaeology No.3. Prehistory Press, Madison Wisconsin
- Farmer Steve, Sproat Richard, and Witzel Michael
,
The Collapse of the Indus-Script Thesis: The Myth of a Literate Harappan Civilization
, EVJS, vol. 11 (2004), issue 2 (Dec)
- Witzel, M. and Farmer S.
, "
Horseplay in Harappa
" Frontline, Oct. 10, 2000.
[1]