Guangxu
(
Traditioneel Chinees
: 光?,
Vereenvoudigd Chinees
: 光?,
pinyin
Gu?ng Xu,
Wade-Giles
Kuang-hsu) (
Peking
,
14 augustus
1871
- aldaar,
14 november
1908
), oude Nederlandse spelwijze
Kwang-siu
, was keizer van
China
tijdens de
Qing-dynastie
van 1875 tot 1908. Zijn vader was de jongere broer van keizer Xianfeng en zijn moeder (? - 1896) de jongere zus van keizerin-weduwe
Cixi
.
Keizer Guangxu werd in
1875
door keizerin-weduwe
Cixi
op de troon gezet, toen hij nog maar een kind was. Hij volgde de toenmalige keizer Tongzhi op die in januari dat jaar overleed. Omdat deze geen opvolger had aangesteld, moesten er snel keuzes gemaakt worden. De heersende elite wilde een heel jonge keizer, zodat de keizerin-weduwe aan de macht bleef. Op die manier bleven hun privileges gewaarborgd.
Cixi
en
Cian
werden weer als co-regentessen aangewezen. Zij zouden de jonge keizer van achter een gordijn helpen met het regeren tot hij meerderjarig was. In 1881 overleed keizerin-weduwe Cian op 44-jarige leeftijd. Cixi had nu de volledige macht. In 1887 werd Guangxu op 16-jarige leeftijd officieel al meerderjarig verklaard. Zijn vader Yi Xuan (1840 - 1890) had echter aan Cixi gevraagd of zij nog enkele jaren co-regente kon blijven. In
1889
ging Cixi met pensioen. Vlak voordat Cixi met pensioen ging, regelde zij nog snel Guangxu's huwelijk. Zij huwde Guangxu uit aan zijn nicht die later de titel
keizerin-weduwe Longyu
zou krijgen.
In
1895
werd het voor de keizer duidelijk dat zijn rijk aan het afbrokkelen was. In de
Eerste Chinees-Japanse Oorlog
had
Japan
namelijk net
China
verslagen. Er waren dus hervormingen nodig.
In
1898
kwam de keizer, na een gesprek met de radicale hervormer
Liang Qichao
, met een reeks hervormingen. Van
11 juni
tot
21 september
liet hij honderddrie dagen lang edicten uitgaan, die het land in allerlei opzichten moesten hervormen, de
Honderd Dagen van Hervorming
. De conservatieve elite haalde Cixi daarna over de regering opnieuw op zich te nemen. Vaak wordt beweerd dat de keizerin-weduwe haar neef daarna liet opsluiten in het
Zomerpaleis
. In werkelijkheid stemde hij er echter mee in dat zij opnieuw het regentschap voor hem vervulde. De meeste hervormingen werden teruggedraaid.
In 1900 werden er westerlingen op klaarlichte dag gedood. Dit werd gedaan door de
Boksers
, rebellen die tegen de komst van de buitenlanders waren. Keizerin-weduwe Cixi steunde deze rebellen. In hetzelfde jaar moesten Cixi en Guangxu de
verboden stad
ontvluchten vanwege de westerse invasie in
Peking
. Ze zouden een aantal maanden in
Xian
als vluchtelingen blijven. In 1902 keerde de keizer weer terug naar Peking. De situatie veranderde niet en Guangxu bleef een gevangene van zijn eigen tante.
Moord
In
1908
stierf Guangxu en een dag later stierf Cixi. Er wordt aangenomen dat
Cixi
niet wilde dat Guangxu na haar dood opnieuw een hervormingspoging zou wagen en dat ze er daarom voor gezorgd heeft dat hij voor haar stierf, waarschijnlijk door het gebruik van
arseen
. Wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken bevestigen dit.
[1]
Guangxu werd opgevolgd door kind-keizer
Xuantong
, beter bekend als
Puyi
, de laatste keizer, ook al benoemd door Cixi.
- Keizerin Xiao Ting Jing (1868 - 1913) was keizer Guangxu's keizerin. Zij werd na de dood van Guangxu vereerd met de titel
keizerin-weduwe Longyu
.
- Gemalin Jin (1874 - 1924) kwam van de Mantsjoe
Tatala
stam.
- Gemalin Zhen (1876 - 1900) kwam van de Mantsjoe Tatala stam. Gezegd wordt dat zij in 1900 in een put verdronk op orders van keizerin-weduwe
Cixi
.