Grind op een strand op Santorini, Griekenland
De
Maasplassen
in
Nederlands-
en
Belgisch-Limburg
zijn ontstaan door grindwinning
Grind
of
kiezels
is een granulair ('korrelig')
afzettingsgesteente
. Grind bestaat uit losse, door schuring afgeronde korrels. De korrels zijn grover dan
zand
en fijner dan
steen
.
In Nederland is de classificatie van korrelgrootteklassen vastgelegd in
NEN 5104
.
Voor grind zijn verschillende definities:
[1]
- Een granulair (korrelig) afzettingsgesteente dat bestaat uit meer dan 30% korrels ≥ 2 millimeter in de
minerale
fractie.
- Een granulair afzettingsgesteente waarvan de
afgeronde
korrels een
mediane
grootte hebben ≥ 2 en < 63 millimeter.
Grotere, ronde stenen worden rolstenen of
keien
genoemd.
Hoekige, niet afgeronde gesteentepartikels uit dezelfde grootteklasse noemt men in de geologie geen grind maar een
breccie
. Hoekige steenfragmenten die door mechanisch breken gemaakt worden en in bouw en wegenbouw worden toegepast noemt men
steenslag
of split. Volgens norm EN-ISO 14866 geldt:
Ondergrens
|
Bovengrens
|
Afkorting
|
Fractie
|
≥ 630
,0
mm
|
|
Lbo
|
Blokken (large boulders)
|
≥ 200
,0
mm
|
< 630 mm
|
Bo
|
Keien (boulders)
|
≥
00
6,3 mm
|
< 200 mm
|
Co
|
Keitjes (cobbles)
|
De hieronder genoemde korrelgrootten betreffen de D
50
(
mediane
korrelgrootte). Dit is de waarde waarbij 50% van de totale massa van de korrels in de grindfractie grover zijn dan D
50
en 50% fijner. Er bestaan verschillende schalen voor korrelgrootte. In Nederland was de classificatie volgens
NEN
5104 de meest gebruikte. Binnen Europa is deze in 2004 vervangen door EN-ISO 14688. Deze wijkt inhoudelijk slechts heel weinig af van NEN 5104. De ISO norm heeft meestal een lokaal bijvoegsel voor specifieke zaken die op dat land betrekking hebben. Voor Nederland is dat NEN 8990:2020 nl. Vrijwel jaarlijks worden er hele kleine wijzigingen in de norm aangebracht, die voor normaal dagelijks gebruik meestal niet zo relevant zijn. In Belgie heet deze norm NBN EN ISO 14688-1:2018.
De D
50
wordt bepaald met een
zeefkromme
. De genoemde onder- en bovengrenzen zijn dus niet de kleinste en grootste korrels in een monster, maar de range waarbinnen de D
50
moet liggen. NEN 5104 geeft de volgende aanduidingen voor grofheid van grind:
Ondergrens
|
Bovengrens
|
Afkorting
|
Fractie
|
≥ 20
,0
mm
|
< 63
,0
mm
|
cGr
|
zeer grof grind
|
≥
0
6,3 mm
|
< 20
,0
mm
|
mGr
|
middel grof grind
|
≥
0
2
,0
mm
|
<
0
6,3 mm
|
fGr
|
fijn grind
|
Materiaal met een kleinere D
50
heet
zand
of
klei
.
Grind is een
erosieproduct
, ontstaan uit vast
gesteente
en wordt meestal door
rivieren
getransporteerd en afgezet. De ronde vorm ontstaat door de schuring van de deeltjes langs elkaar. Grind kan ook op
rotskusten
ontstaan door de werking van de
branding
. Grind komt meestal voor in een mengsel met zand. Men kan dan spreken van een grindig zand of een zandig grind.
Grind kan daarnaast ook vanuit een hoekig gesteente kunstmatig worden afgerond, dit is een duur proces en wordt daarom zelden toegepast.
Grind wordt voor allerlei toepassingen gewonnen en gebruikt. In Nederland zijn langs de
Maas
veel
plassen
ontstaan op plaatsen waar grind met behulp van
cutterzuigers
is gewonnen. Tegenwoordig wordt grind voornamelijk gebruikt als vorm van (half)verharding en als bestanddeel van
beton
. Als halfverharding kan grind worden toegepast voor de oprit of parkeerplaats. Minder harde steensoorten worden daarnaast ook veelvuldig in de tuin toegepast als siergrind. Door de grote diversiteit in kleuren en afmetingen van grind, past het product gemakkelijk bij iedere uitstraling.
Een groot voordeel van de toepassing van grind als halfverharding is dat het hemelwater via de natuurlijk ondergrond wordt afgevoerd. Dit in tegenstelling tot straatwerk waarbij het hemelwater wordt afgevoerd richting het rioolsysteem. Natuurlijke afwatering zorgt voor verminderde druk op het rioolsysteem en houdt de natuurlijk balans van het grondwater beter op peil.
De spelling
grint
is ook gangbaar.
[2]
Het is een Zuid- en Oost-Nederlands spellingsalternatief
[3]
maar vindt geen steun in het
Groene Boekje
(Woordenlijst Nederlandse Taal). Het volgende gebruik is namelijk alleen mogelijk bij de spelling
grind
:
- een grindig sediment
;
een grindig mengsel
; etc.
- een grindlaag in de bodem kan ook worden aangeduid als
een grind
, zo gebruikt heeft het ook een meervoud:
deze afzetting bestaat uit een afwisseling van verschillende zanden en grinden
(= deze afzetting bestaat uit een afwisseling van verschillende zand- en grindlagen).
Vanuit het verleden wordt de spelling 'grint' toch nog wel gebruikt. De vereniging van schippers die het vervoert heet: "Cooperatief Zand- en Grintbedrijf U.A." (gevestigd te
Rhenen
).
[4]
De term grind is afgeleid van het
Oudnederlandse
werkwoord grinden, grenden (malen of vergruizen)
[5]
[6]
en aldus is waarschijnlijk het Engelstalige woord grind(ing) ontstaan
[7]
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Meulen, M. van der
,
Lang, F. de, Maljers, D., Dubelaar, W., Westerhoff, W.
(2003).
Grondstoffen en delfstoffen bij naam
, Publicatiereeks grondstoffen 2002/21,. Rijkswaterstaat, Dienst Weg- en Waterbouwkunde & TNO-NITG,, 96 blz.
ISBN 90-369-5509-2.
.
Gearchiveerd
op
13 juni 2023
.
- ↑
Onze taal: Grind of grint?
- ↑
Onze taal: Grind / grint
.
Gearchiveerd
op 23 mei 2022.
- ↑
Beugelschippers door de jaren heen Uitgave: Cooperatief Zand- en Grintbedrijf U.A. 2004
- ↑
Joostdevree.nl: grind
- ↑
Etymologiebank: grind - (kiezels)
- ↑
(
en
)
Online etymology dictionary: grind (v.)
.
Gearchiveerd
op 8 augustus 2022.
|