Het
Front voor Nationale Redding
(
Roemeens
:
Frontul Salv?rii Na?ionale
), was de benaming van de voorlopige regering van
Roemenie
in de eerste weken na de
Roemeense Revolutie
van
december
1989
en werd in
februari
1990
een politieke partij.
Op
22 december
1989
, de dag dat
Nicolae Ceau?escu
met een helikopter
Boekarest
ontvluchtte, werd in het gebouw van het
Centraal Comite
een
Front voor Nationale Redding
(FSN) gevormd onder
Ion Iliescu
. Dit FSN moest gaan optreden als interim-regering van Roemenie en de
revolutie
in goede banen loodsen.
[1]
Iliescu benoemde
Petre Roman
tot interim premier. Roman werd ook opgenomen in het FSN. Andere leden van het FSN waren:
Dumitru Mazilu
,
Silviu Brucan
,
Mircea Dinescu
en
Ion Caramiru
. Later werd het FSN uitgebreid. Het FSN schafte het
eenpartijstelsel
af en voerde het
meerpartijenstelsel
in. Kort hierop lieten o.a. de
Nationale Boerenpartij
en de
Nationaal-Liberale Partij
zich registreren.
Rond de jaarwisseling verlieten vooraanstaande leden het FSN (w.o.
Dumitru Mazilu
en
Mircea Dinescu
) vanwege de invloed van de
oud-communisten
binnen het front. Hierna werd het FSN bijna volledig gedomineerd door tweederangs oud-communisten. Op
6 februari
1990
werd het FSN omgevormd tot een partij. Hiertegen rees verzet en in
januari
en
februari
1990
vonden er massale stakingen plaats onder leiding van de
Nationale Boerenpartij - Christendemocraten
(PNT-CD) en de
Nationaal-Liberale Partij
(PNL) in
Boekarest
. De regering onder president Iliescu riep hierop de hulp in van
mijnwerkers
om de stakingen, door de regering van het FSN aangeduid als "
fascistische
krachten," te onderdrukken (
zie:
Mineriada
).
Blijkbaar was het FSN-regering toch onder de indruk geraakt van de stakingen en protesten, want zij bleek bereid om tot aan de
parlementsverkiezingen
van
mei
1990
de macht te delen. De interim-regering die tot de verkiezingen aanbleef kreeg de naam
Voorlopige Raad van Nationale Eenheid
(Consiliul Provizoriu de Uniune Na?ional?)
. Een en ander kon echter niet verhinderen dat er in
april
/
mei
/
juni
een lange protestdemonstratie van 52 dagen plaatsvond onder de naam
Golaniad
en die gewelddadig werd onderdrukt door door de regering gemobiliseerde mijnwerkers afkomstig uit de
Jiuvallei
.
Op
20 mei
1990
werden de eerste vrije
parlementsverkiezingen
gehouden in meer dan 50 jaar. Het FSN werd de grootste partij en kreeg 263 zetels in de
Kamer van Afgevaardigden
en 91 zetels in de
Senaat
. Iliescu gaf
Petre Roman
, de interim-premier, de formatieopdracht. Hij slaagde er niet in de oppositie bij de formatieonderhandelingen te betrekken en uiteindelijk presenteerde hij een regering die geheel uit FSN'ers bestond.
Binnen het FSN ontstonden conflicten tussen hervormingsgezinden, zoals partijvoorzitter en premier Petre Roman, en conservatieven, zoals president Iliescu. In
maart
1990
vond er een congres plaats van het FSN en presenteerde Roman een hervormingsplan om het FSN om te vormen tot een moderne
sociaaldemocratische
partij Westerse stijl. Het hervormingsplan werd aanvaard, maar stuitte op hevig verzet van de conservatieven. In
september
1991
kwam premier Petre Roman als gevolg van een staking ten val. Hierop werd er een kabinet gevormd die niet alleen bestond uit het FSN, maar ook uit de Nationaal-Liberale Partij, de
Roemeense Milieubeweging
, de
Agrarische Democratische Partij
en enkele andere, kleinere partijen.
In
1992
liepen de spanningen tussen Roman en Iliescu zo hoog op dat Iliescu en zijn volgelingen het FSN op
7 april
1992
verlieten en het
Democratisch Front voor Nationale Redding
(Frontul Democrat al Salv?rii Nationale, FDSN)
oprichten. Roman bleef voorzitter van het FSN. Op
28 mei
1993
werd de naam van de FSN gewijzigd in
Democratische Partij - Front voor Nationale Redding
(Partidul Democrat - Frontul Salv?rii Na?ionale, PD-FSN)
. Later werd de naam ingekort tot
Democratische Partij
.
Op
10 juli
1993
fuseerden het
FDSN
van Iliescu en enkele kleinere partijen tot de
Partij van Sociaaldemocratie in Roemenie
(Partidul Democra?iei Sociale din Romania, PDSR)
. In 2001 volgde er nog een fusie waaruit de
PSD
ontstond.
Het FSN is van belang voor de post-revolutionaire politiek van Roemenie. Tot
1992
was het FSN aan de macht, daarna viel zij uiteen in twee partijen, waaruit later de
Democratische Partij
(PD) en de
Partij van Sociaaldemocratie in Roemenie
(sinds 2001
Sociaaldemocratische Partij
geheten). Zowel de PD als de PDSR (PSD) zijn partijen die het politieke landschap (samen met de
Nationaal-Liberale Partij
en de
Nationale Boerenpartij - Christendemocraten
) in Roemenie grotendeels bepalen.
Zetelverdeling 1990-1992
|
1990: 263
|
1992: 43
|
Zetelverdeling 1990-1992
|
1990: 91
|
1992: 18
|
- ↑
In de zomer van
1989
kreeg
Radio Free Europe/Radio Liberty
twee documenten waarin de
mensenrechtensituatie
in
Roemenie
werden beschreven. De documenten waren opgesteld door een "Front voor Nationale Redding", dit FSN had echter niets te maken met het in december 1989 opgerichte FSN, hoewel het post-revolutionaire FSN aanvankelijk claimde te zijn voortgekomen uit de pre-revolutionaire FSN. Zie:
Romania under Communist Rule
, door Dennis Deletant, blz. 142-143.]
- Romania under Communist Rule
,
1999
, door Dennis Deletant
- Winkler Prins Jaarboeken
1990
,
1992
en
1993
- Summa Jaarboek
1990