Ernst Gombrich (1975)
De geboorte van Venus
(ca. 1485;
Uffizi
in Florence), schilderij van
Sandro Botticelli
, besproken in The Story of Art.
Sir
Ernst Hans Josef Gombrich
(
Wenen
,
30 maart
1909
?
Londen
,
3 november
2001
) was een in Oostenrijk geboren
kunsthistoricus
die het grootste deel van zijn leven in het
Verenigd Koninkrijk
gewerkt heeft. Zijn bekendste werk is
The Story of Art
(1950), een ambitieuze en leesbare wereldgeschiedenis van de
beeldende kunst
.
[1]
Gombrich werd geboren in
Wenen
in de toenmalige
Oostenrijk-Hongaarse dubbelmonarchie
. Hij groeide op in een geassimileerd joods gezin, dat behoorde tot een verfijnd en muzikaal milieu. Zijn vader, Karl B. Gombrich, een klasgenoot van
Hugo von Hofmannsthal
, was advocaat; zijn moeder, Leonia Hock, was pianiste en een leerlinge van
Anton Bruckner
. Zij kende ook
Arnold Schonberg
,
Gustav Mahler
en
Johannes Brahms
persoonlijk;
Rudolf Serkin
behoorde tot hun vaste vriendenkring.
Gombrich ging naar de middelbare school in Wenen (
Theresianum
) en studeerde kunstgeschiedenis aan de
Universiteit van Wenen
. In 1933 promoveerde hij op
Giulio Romano
's
Palazzo del Te
in
Mantua
. In 1936 zag hij zich gedwongen naar Engeland te emigreren en werd onderzoeksassistent aan het befaamde
Warburg Instituut
in Londen. Aan dit instituut is hij, met uitzondering van de oorlogsjaren, tot aan zijn pensionering verbonden gebleven. Van 1959-1976 was hij er directeur. Gombrich is zijn leven lang bevriend geweest met twee andere beroemde Oostenrijkse emigranten:
Karl Popper
en
Friedrich Hayek
. Gombrich heeft een rol gespeeld bij de publicatie van Poppers
The Open Society and its Enemies
.
Tijdens de
Tweede Wereldoorlog
werkte Gombrich bij de
BBC
om er Duitse radio-uitzendingen te analyseren. Toen in 1945 een nieuwsaankondiging werd voorafgegaan door een Bruckner-symfonie vermoedde Gombrich onmiddellijk dat Hitler dood moest zijn, vanwege
Hitlers
voorliefde voor Bruckner, een vermoeden waarvan
Churchill
onverwijld op de hoogte werd gesteld. Het vermoeden bleek juist. Hij werd benoemd tot lid van de
British Academy
in 1960, werd Commandeur in de
Orde van het Britse Rijk
(CBE) in 1966, werd geridderd in 1972 (Sir), en werd lid van de
Order of Merit
in 1988. Daarnaast heeft hij nog vele andere onderscheidingen ontvangen, waaronder de
Balzan Prijs
in 1985.
Ernst Gombrich trouwde in 1936 met Ilse Heller, een concertpianiste. Hun enige kind,
Richard Gombrich
, is een bekende
indoloog
en
sanskritist
geworden.
Gombrichs eerste boek was
Weltgeschichte von der Urzeit bis zur Gegenwart
- het enige boek dat hij niet direct in het Engels schreef. Het verscheen in
Duitsland
in 1936. Het boek was populair, bereikte hoge oplagen en werd in veel talen vertaald, in 2006 nog opnieuw in het Nederlands.
Zijn
magnum opus
is
The Story of Art
uit 1950, in het Nederlands vertaald als
Eeuwige schoonheid
. Het boek is in dertig talen vertaald, er zijn miljoenen exemplaren van verkocht en het wordt beschouwd als een van de beste en meest toegankelijk geschiedenissen van de beeldende kunst.
Ander belangrijke publicaties zijn:
Art and Illusion
(1960),
The Image and the Eye
, de biografie van
Aby Warburg
en
The Sense of Order
.
- The Preference for the Primitive. Episodes in the History of Western Taste and Art
, London: Phaidon 2002
- The Uses of Images. Studies in the Social Function of art and Visual Communication
, London: Phaidon 1994
- Topics of Our Time. Twentieth-Century Issues in Learning and in Art
, London: Phaidon 1991
- Reflections on the History of Art. Views and reviews
, Oxford: Phaidon 1987
- Tributes. Interpreters of our Cultural Tradition
, Oxford: Phaidon 1984
- Ideals and Idols. Essays on Values in History and Art
, Oxford: Phaidon 1979
- The Sense of Order. a Study in the Psychology of Decorative Art
, Oxford: Phaidon 1979
- Aby Warburg, an Intellectual Biography
, London: The Warburg Institute 1970
- The Image and the Eye. Further Studies in the Psychology of Pictorial representation
, Oxford: Phaidon 1982
- Studies in the Art of the Renaissance
, London: Phaidon 1966 (Ook uitgegeven als:
Gombrich on the Renaissance
)
- 1: Norm and Form
- 2: Symbolic Images
- 3: the heritage of Appelles
- 4: New Light on Old Masters
- Meditations on a Hobbyhorse and other Essays on the Theory of Art
, London: Phaidon 1963
- Art and Illusion. A Study in the Psychology of Pictorial representation
, London: Phaidon 1960
- The Story of Art
, London: Phaidon 1950
- Weltgeschichte von der Urzeit bis zur Gegenwart
, Wenen: s.n. 1935 (Later uitgegeven als:
Eine kurze Weltgeschichte fur junge Leser. Von der Urzeit bis zur Gegenwart
)
- Eeuwige schoonheid. Inleiding tot de kunst
, 1951 (Story of Art)
- Wat werkelijk gebeurd is. Wereldgeschiedenis voor de jeugd
, 1936 (Weltgeschichte von der Urzeit bis zur Gegenwart)
- Een kleine geschiedenis van de wereld
, 2006 (Eine kurze Weltgeschichte fur junge Leser)
- Kunst en illusie. De kunst van het beeldend weergeven
, 1960 (Art and Illusion)
- Sheldon Richmond,
Aesthetic Criteria: Gombrich and the Philosophies of Science of Popper and Polanyi
, Amsterdam/Atlanta, GA: Rodopi 1994,
ISBN 90-5183-618-X
.
- Richard Woodfield,
Gombrich on Art and Psychology
,
Manchester
: Manchester University Press 1996,
ISBN 0-7190-4769-2
.
- J.B. Trapp,
E.H. Gombrich: A Bibliography
, London: Phaidon 2000 (
ISBN 9780714839813
)
- E.H.J. Gombrich en D. Eribon,
Conversations on Art and Science
,
New York
: Abrams 1993 (ook uitgegeven als:
A Lifelong Interest
)
- J. Onions (ed.),
Sight & Insight. Essays in honour of E.H. Gombrich
, London: Phaidon 1994
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
De eerste Nederlandse vertaling uit 1951, regelmatig herdrukt, heeft de galmende titel
Eeuwige schoonheid
meegekregen.
|