Emmer-Compascuum
[2]
(Drents: Emmer-Compas) is een
dorp
gelegen in de gemeente
Emmen
, provincie
Drenthe
(
Nederland
). Het ligt 11 kilometer ten oosten van de plaats
Emmen
. Emmer-Compascuum betekent de
gemeenschappelijke weide
van Emmen.
Toen in de negentiende eeuw de
venen
in de rest van het land grotendeels vergraven waren, bleef in het noordoosten van
Nederland
nog een stuk
hoogveen
onberoerd. Dit veengebied werd in het westen begrensd door de
Hondsrug
en in het oosten door de
Duitse
grens
. Het
Nederlandse
deel van het hoogveen maakte deel uit van een groter gebied:
Bourtangermoeras
. Vanuit het noorden, westen en het zuiden werd vanaf de tweede helft van de 19e eeuw in de richting van het huidige Emmer-Compascuum gegraven. In het zuiden is Emmer-Compascuum begrensd door het
Oranjekanaal
en in het noorden watert Emmer-Compascuum af op het
Stadskanaal
. Dwars door Emmer-Compascuum liep het veenbeekje de
Runde
, dat gedempt werd toen het veen met kanalen werd ontwaterd. Deze beek is vanaf 2004 weer zo veel mogelijk, al
meanderend
, in de oorspronkelijke bedding terug gegraven. Het werd vervolgens ontwikkeld als
natuurgebied
.
In 1907 kreeg Emmer-Compascuum een
stoomtram
toen de
DSM
haar station er opende. De lijn tussen Klazienaveen en Ter Apel werd op 9 april 1940 weer opgeheven.
Emmer-Compascuum is een typische
veenkolonie
. Het dorp is voornamelijk gebouwd langs de kanalen Hoofdkanaal, Kanaal-A, Kanaal-B, Scholtenskanaal, Oosterdiep, Westerdiep en Kanaal-C, de latere Schuttingslaan, die gebruikt werden voor
ontwatering
van het
moeras
en vervoer van het gewonnen veen. Haaks op de kanalen lopen de
wijken
. De wijken verdeelden het moeras in even grote langgerekte percelen. Vanuit die wijken werden weer sloten gegraven die het veen ontwaterden om
gestoken
te worden. Met deze systematische wijze van winning werd een veenpakket van ongeveer 3 meter vergraven. De veenarbeiders die in Emmer-Compascuum te werk gesteld werden, kwamen uit alle delen van het land. De meeste van hen waren met de
veencompagnies
meegetrokken vanuit
Friesland
en
Groningen
.
Toen het veen afgegraven was, vertrokken veel veenarbeiders weer. Emmer-Compascuum verloor zo in korte tijd bijna de helft van zijn bevolking. Om werkgelegenheid te scheppen, werden er steenfabrieken gebouwd. Inmiddels zijn die
baksteenfabrieken
weer gesloten. Na de baksteenindustrie kwam de
kunstzijde
-industrie van de
AKU
, later veranderd in de
ENKA
en weer later omgedoopt tot
AKZO
. Na het verdwijnen van het laatst genoemde bedrijf stonden in 1977 de bedrijfsgebouwen leeg. Ten slotte vestigde er zich het
Nederlands Productielaboratorium voor Bloedtransfusieapparatuur en Infusievloeistoffen
(NPBI). Een fabriek die
katheters
, bloedzaksystemen en buizen voor
bloedtransfusie
en
plasma
produceert. Het NPBI was de grootste werkgever in Emmer-Compascuum. Sinds 1997 is het NPBI onder de naam
Fresenius HemoCare Netherlands B.V.
onderdeel van het internationale, in Duitsland gevestigde, concern
Fresenius Kabi AG
.
Met de nieuwe bestaansmiddelen,
industrie
en
landbouw
, begon de bevolking weer gestaag te groeien. Emmer-Compascuum kreeg zelfs als eerste in de gemeente Emmen een
bioscoop
: Abeln Bioscoop, ook wel bekend als Rex theater. In
1979
vierde Emmer-Compascuum zijn 100-jarig bestaan. Anno 2008 worden de kanalen die 30 jaar geleden gesloten werden weer geopend voor scheepvaart. De pleziervaart kan weer rechtstreeks naar Groningen, via Emmer-Compascuum of naar Duitsland.
De post Emmen-Noord is gevestigd achter Heli Holland aan Kanaal B in Emmer-Compascuum en heeft onder andere het gebied Emmen Oost, de wijken Emmerhout en Angelslo, Emmer-Compascuum, Roswinkel en Nieuw-Weerdinge als uitrukgebied. De ambulance post heeft enige tijd bij de hulpverleningspost aan de Kijlweg gezeten maar is om strategische redenen verplaatst.
Emmer-Compascuum beschikt over een post met vrijwillige brandweer. Deze is gevestigd aan de Kijlweg 1 in Emmer-Compascuum.
De politiepost was voorheen enkele uren per week geopend in het hulpverleningspost aan de Kijlweg in Emmer-Compascuum. Sinds geruime tijd is er spreekuur in het MultiFunctioneel Centrum aan de Spoel 151 te Emmer-Compascuum
Scholen
in Emmer-Compascuum:
- De Runde
- De Meent (vroeger bekend als School 1)
- De Hoeksteen
- De Bente
- De Dreef (in Emmer-Erfscheidenveen)
- De Braakhekke
- De Triangel (in Emmer-Erfscheidenveen)
- Dans- en gymvereniging Unido
- Handbalvereniging DOS (Door Oefening Sterk); de vereniging speelt in de sporthal de Klabbe. Het damesteam speelde in de Eredivisie en in het seizoen 2015/2016 ook in de Europa Cup. Het herenteam speelt in de Hoofdklasse
- Voetbalvereniging
VV C.E.C.
(Compas Erfscheidenveen Combinatie) op sportpark de Runde; de vereniging speelt in de
derde klasse Noord (zondag)
- Volleybal SSS (Sport Staalt Spieren)
- Zaalvoetbalvereniging DOSKO (Door Onderling Samenwerking Komt Overwinning)