Een
debat
is een discussievorm waarbij een
stelling
verdedigd wordt of juist bestreden.
Kenmerkende elementen van het debat zijn: de stelling, het bestaan van een voor- en tegenstander van die stelling, een vooraf vastgesteld spreekregime waarin zaken als spreekvolgorde, spreektijden en dergelijke worden vastgelegd, en een derde partij die als onafhankelijke beslist wie het betreffende debat gewonnen heeft. Die derde partij kan een professionele jury zijn of een publieksjury.
Er zijn verschillende soorten van debat. Een redelijk bekende vorm is het
lagerhuis
-debat, vernoemd naar het Britse
House of Commons
. Een debatprogramma van de
VARA
met dezelfde naam (
Het Lagerhuis
) en vorm is een tijdlang op de televisie te zien geweest.
Een andere vorm is het
triasdebat
met drie partijen, een partij van voorstanders, een partij van tegenstanders en een partij met een
jurerende
functie.
Politieke debatten zijn gerelateerd aan deze formele debatvormen. Zo kent het
Europees Jeugd- of Jongerenparlement
geen vaste rolverdeling, maar wordt wel gebruikgemaakt van vaste debattrucs.
Met name in de Angelsaksische wereld is het debat erg in zwang. In de
Verenigde Staten
wordt daar in het
onderwijs
aandacht aan besteed. Ook zijn er grote toernooien en kampioenschappen.
Ook in Nederland wordt debatteren als sport beoefend. De meest gebruikte vormen zijn Amerikaans Parlementair en Brits Parlementair. In beide vormen zitten teams van twee personen. In Amerikaans Parlementair zitten er echter twee teams in een debat, in Brits Parlementair zitten er vier teams in een debat. Het Nederlands kampioenschap wordt in de vorm Amerikaans Parlementair gehouden. Daarnaast is er ook nog een Nederlands kampioenschap waar sprekers een-tegen-een tegen elkaar uitkomen.
Bekende debatcentra in Nederland zijn
De Balie
en
De Rode Hoed
in Amsterdam.
Het woord debat wordt ook in bredere zin gebruikt voor de openbare maatschappelijke uitwisseling van meningen via
media
,
discussiefora
en dergelijke. Voorbeelden van thematische debatten in deze zin zijn het
kernenergiedebat
, het
nature-nurture-debat
en het
zwartepietendebat
.
India kent een lange debattraditie waarin de diverse
filosofische scholen
hun standpunten verdedigden. Een debat (
v?da
) kan worden gevoerd in de vorm van een
adhikarana
die is opgebouwd uit:
- visaya
, onderwerp
- samdeha
, twijfel
- purvapaksa
, standpunt van de opponent
- uttarapaksa
, eigen standpunt
- siddhanta
, uiteindelijke conclusie waarmee de aanvankelijke twijfel is opgelost
Het standpunt van de opponent moet zo getrouw mogelijk worden weergegeven, waarna het in ieder geval ten dele ontkracht wordt door het eigen standpunt (
uttarapaksa
) naar voren te brengen. Op deze manier dient een
commentaar
vooral als inleiding om het eigen standpunt naar voren te brengen en te onderbouwen. Door het standpunt van de tegenstander zo getrouw mogelijk te verwoorden, wordt zeker gemaakt dat het
perspectief
van de opponent begrepen is alvorens het weerlegd wordt.
Regelmatig was het de koning was die oordeelde wie het debat had gewonnen en waar onderlinge strijd nog wel eens stagnerend kan werken, stimuleerde deze opzet de deelnemers om hun eigen standpunt te verfijnen en verder te ontwikkelen, zodat kritiek beter gepareerd kon worden. Zo werd innovatie en creativiteit gestimuleerd. Waarschijnlijk speelde
sarvastivada
, een van de
vroege boeddhistische scholen
, een belangrijke rol in het ontstaan van deze debattraditie.
Het vertrouwen in de kracht van
argumentatie
ging bij
Nagarjuna
zover dat de
waargenomen realiteit
hieraan ondergeschikt werd geacht, zoals ook gold voor de Griekse
Eleaten
. De nadruk op de
rede
in het Indische debat lijkt dan ook alleen zijn evenknie te hebben in de Griekse traditie en de opvolgers daarvan. Mogelijk speelde daarbij een rol dat sarvastivada zich ontwikkelde in
Gandhara
waar de
Indo-Grieken
heersten. Zo kwam het boeddhisme in contact met de
hellenistische wereld
, wat onder meer blijkt uit
Milindapanha
, een overgeleverde discussie tussen de boeddhistische
Nagasena
en koning
Menander I
. De Griekse invloed op het boeddhisme zou dan niet bestaan uit Griekse ideeen, maar uit de manier van debatteren. Dit lijkt ook te volgen uit de bekering van enkele Grieken tot het boeddhisme, waaronder Menander. Na het verdwijnen van de Grieken bleven de filosofische debatten onderdeel van de hofcultuur.
[1]
Het woord debat verscheen voor het eind van de 12e eeuw in Nederland en is afgeleid van het Franse
debattre
,
[2]
waarin
de-
het slaan (
battre
) de-escaleert.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Bronkhorst, J.
(2016):
How the Brahmins Won. From Alexander to the Guptas
, Brill, p. 182-186, 256-271
- ↑
Zoekresultaten
.
www.etymologiebank.nl
. Geraadpleegd op
14 februari 2021
.
|