Het
Centre national des independants et paysans
(CNIP, "Nationaal Centrum van Onafhankelijken en Boeren"), oorspronkelijk
Centre national des independants
(CNI) geheten, is een
Franse
politieke partij die vooral tijdens de
Vierde Franse Republiek
(1946-1958) een prominente rol speelde. Het CNIP nam in die periode deel aan diverse coalitieregeringen:
De
jeugdbeweging
van het CNIP heet
Jeunes independants et paysans
of
Jeunes CNIP
.
Het CNIP is een
centrum
rechtse
,
conservatief
-
liberale
partij die in de traditie staat van de in 1901 door onder meer
Raymond Poincare
opgerichte rechts-
republikeinse
Alliance Democratique
. De partij is voor
Europese integratie
(en tegen het door Franse
eurosceptische
politici voorgestelde "
Europa van de Naties
"), behoud van de traditionele
normen en waarden
en (met name in het verleden) tegen de uiterst linkse partijen. Binnen de partij is de centrumrechtse groepering het sterkst, maar er is ook sterke uiterst rechtse groep.
De partij ontstond op 6 januari 1949 onder de naam
Centre national des independants
(CNI) uit een fusie van drie kleinere partijen, de
Republicains Independants
(Onafhankelijke Republikeinen), de
Alliance Democratique
(Democratische Alliantie) en de
Alliance Republicaine et Sociale
(Alliantie van Sociale Republikeinen). Het CNIP was fel gekant tegen het
tripartisme
(driepartijencoalities van
SFIO
,
PCF
en
MRP
). Nadat in 1947 een einde kwam aan het
tripartisme
(uitsluiting van de PCF in mei 1947) werd de partij min of meer een vaste coalitiepartner in, met name, centrum(-rechtse) regeringen.
Het
Centre national des independants
fuseerde in 1951 met de
Parti Paysan
(PP, Boerenpartij) van
Paul Antier
en de
Parti Republicain de la Liberte
(PRL, Republikeinse Partij van de Vrijheid) van
Paul Antier
en
Michel Clemenceau
[1]
en werd hernoemd naar
Centre national des independants et paysans
(CNIP). Door de fusie van deze drie partijen kwam er een einde aan de verdeeldheid van centrumrechts.
Het CNIP ontpopte zich onder leiding van
Antoine Pinay
tot een belangrijke partij. Begin jaren 1950, dus kort na de oprichting, was de partij op haar hoogtepunt.
Bij de
parlementsverkiezingen
van 1951 kreeg het 14,6% van de stemmen, goed voor 108 zetels. Het CNIP nam deel aan de
Troisieme Force
-coalitie (de anti-
communistische
partijen). Pinay werd in 1952 zelfs
premier
(
President du Conseil
)
.
Joseph Laniel
van het CNIP was van 1953 tot 1954 premier.
Rene Coty
, een andere partijprominent, werd op
22 december
1953
tot president gekozen.
Hierna raakte der partij in verval. De voornaamste reden was de nederlaag die het
Franse leger
bij
Dien Bien Phu
(
Vietnam
) van maart/mei 1954 die plaatsvond toen een CNIP-president (
Rene Coty
) en een CNI-premier (
Joseph Laniel
) aan de macht waren. Premier Laniel trad als gevolg van de nederlaag bij Dien Bien Phu af op 19 juni 1954. De partij verkreeg bij de
parlementsverkiezingen
van 2 januari 1956 maar 2,7% van de stemmen, goed voor maar 21 zetels. Het CNIP steunde, ondanks aanvankelijke aarzeling, de machtsaanvaarding van
generaal
Charles de Gaulle
in juni 1958. Dat was het begin van een samenwerking met de gaullisten.
Bij de
parlementsverkiezingen
van november 1958 herstelde het CNIP zich en verkreeg 13,7% van de stemmen, goed voor 132 zetels in de
Franse Nationale Vergadering
. Een van de CNIP-kandidaten die in de
Franse Nationale Vergadering
werd gekozen was
Jean-Marie Le Pen
, de latere leider van het
extreemrechtse
Front National
. Het CNIP was tot aan de
parlementsverkiezingen
van
1962
de tweede grootste partij van Frankrijk. De nog steeds populaire
Antoine Pinay
was tot 1960 minister van Financien. In 1959 voerde Pinay een succesvolle
monetaire hervorming
door.
In 1962 stapte het CNIP uit de
regering
uit onvrede over het
eurosceptische
beleid van president de Gaulle, maar ook over diens aspiraties om een
presidentieel stelsel
te vestigen. Een aantal vooraanstaande leden van het CNIP (o.a. de toenmalige minister van Economische Zaken
Valery Giscard d'Estaing
) stapte uit de partij en richtten de
Republicains Independants
op, die de nauwe samenwerking met de gaullistische
Union pour la Nouvelle Republique
(UNR) wilden voortzetten.
Voor de
parlementsverkiezingen
van november 1962 vormde het CNIP een
alliantie
met de
christendemocratische
Mouvement Republicain Populaire
(MRP). Zowel het CNIP en de MRP waren voor
Europese integratie
. Beide partijen leden echter een flinke nederlaag. Het CNIP kreeg 28 zetels, een verlies van 104 zetels, in de nieuwe
Franse Nationale Vergadering
en verloor voorgoed zijn status van grote partij. De pro-
gaullistische
partijen en de
Republicains Independants
behaalden een ruime meerderheid. CNIP en MRP weigerden echter met de centrumlinkse partijen samen te werken en besloten de Gaulle te blijven steunen.
In 1965 vormden het CNIP en de MRP een alliantie onder de naam
Centre Democrate
. Bij de
parlementsverkiezingen
van maart 1967 behaalde deze alliantie 40 zetels. Op
13 september
1967
gingen CNIP en MRP op in het Centre Democrate. In 1968 werd het CNIP echter heropgericht. Het bleef echter een kleine partij die alleen zetels in de Nationale Vergadering haalde door samenwerking met de gaullisten of de centrumrechtse partijen.
Van 1979 tot 1987 was
Philippe Malaud
en van 1987 tot 1992
Yvon Briant
voorzitter van het CNIP. Ondanks het feit dat het CNIP meestal allianties vormde met de centrumrechtse partijne RPR en UMP, was er aan het eind van de jaren 1980 sprake van toenadering tot het extreemrechtse
Front National
van
Jean-Marie Le Pen
. Van samenwerking met het deze partij werd uiteindelijk afgezien, ofschoon er soms individuele CNI-kandidaten stembusakkoorden met het het Front National sloten.
Na 2000 is de partij marginaal geworden, met alleen nog maar verkozenen op regionaal en lokaal niveau. Ze maakte korte tijd (2012-2013) deel uit van de centrumrechtse alliantie
Union des Democrates et Independants
en haar standpunten laveren tussen centrumrechts en extreemrechts. Bij de
presidentsverkiezingen van 2017
gaf het CNIP formeel geen stemadvies, maar steunde het in de praktijk
Marine Le Pen
tegen
Emmanuel Macron
. Bij de parlementsverkiezingen werden zowel kandidaten van het Front National als van de centrumrechtse
Les Republicains
gesteund.
Bronnen, noten en/of referenties
Franse politieke partijen
Samenstelling per 27 juli 2019
De deelnemende partijen met de meeste zetels worden genoemd, alleen de partijen met een enkele zetel binnen de fractie ontbreken.