Caster Semenya
|
|
Tijdens de Memorial Van Damme 2010
|
Volledige naam
|
Mokgadi Caster Semenya
|
Geboortedatum
|
7 januari 1991
|
Geboorteplaats
|
Polokwane
|
Nationaliteit
|
Zuid-Afrika
|
Lengte
|
1,78 m
|
Gewicht
|
73 kg
|
Sportieve informatie
|
Discipline
|
middellange afstand
|
Trainer/coach
|
Michael Seme,
Maria Mutola
|
Eerste titel
|
Gemenebest jeugdkampioene 800 m 2008
|
OS
|
2012, 2016
|
Extra
|
Houdster beste wereldprestatie 600 m;
Zuid-Afrikaans recordhoudster 800 m
|
|
Mokgadi Caster Semenya
[1]
(
Polokwane
,
7 januari
1991
) is een
Zuid-Afrikaanse
middellangeafstandsloopster
, die gespecialiseerd is in de
800 m
. Zij werd in 2009 wereldkampioene en
Zuid-Afrikaans
kampioene in deze discipline en nam tweemaal deel aan de
Olympische Spelen
en won hierbij in totaal een zilveren en een gouden
medaille
. Door de latere diskwalificatie van de
Russische
winnares van de 800 m van 2012
Maria Savinova
werd de aanvankelijk zilveren medaille van Semenya in 2017 alsnog omgezet in een gouden.
Semenya is geboren in het dorp
Ga-Masehlong
in de buurt van Polokwane en studeert
sportwetenschappen
aan de
Universiteit van Pretoria
.
In 2008 nam Semenya deel aan de
wereldkampioenschappen voor junioren
, maar sneuvelde op de 800 m in de series. Later dat jaar won ze goud op de 800 m op de
Gemenebestspelen
voor junioren met een tijd van 2.04,23.
[2]
Zij behaalde haar eerste belangrijke titel in 2009, toen ze bij de nationale kampioenschappen de titel won op de 800 m. Echt van zich spreken deed ze echter, toen zij op 31 juli 2009 tijdens de
Afrikaanse
jeugdkampioenschappen in
Bambous
(
Mauritius
) op de 800 m in een klap naar 1.56,72 liep, de beste wereldjaartijd. Daarvoor was zij niet sneller geweest dan 2.00.58. Met haar prestatie verpulverde zij tevens de Zuid-Afrikaanse junior- en seniorrecords. Bovendien veroverde ze hier ook de titel op de
1500 m
in 4.08,01.
Negentien dagen later maakte Caster Semenya de zichzelf opgelegde favorietenrol helemaal waar, door op de 800 m de wereldtitel te pakken tijdens de
wereldkampioenschappen
in
Berlijn
. Met overmacht won ze de wedstrijd in een beste wereldjaarprestatie van 1.55,45 en versloeg hiermee de
Keniaanse
Janeth Jepkosgei
(zilver; 1.57,90) en de
Britse
Jenny Meadows
(brons; 1.57,93).
Al enige tijd was er enig rumoer rondom haar persoon, en dit bereikte een piek vlak voor de finale van de 800 m in Berlijn. De
IAAF
maakte voor de start hiervan bekend dat Semenya was gevraagd om mee te werken aan een
geslachtstest
. Uit eerdere tests was gebleken dat Semenya drie keer zoveel lichaamseigen
testosteron
had als de gemiddelde vrouw.
[3]
Daardoor was er twijfel ontstaan of zij "honderd procent vrouw is". Semenya werkte mee aan de geslachtstest. In afwachting van de uitslag, die pas na enkele weken tegemoet kon worden gezien, was er geen aanleiding om haar uit te sluiten voor de finale, die zij aansluitend ook won in de beste prestatie van het jaar: 1.55,45. Vervolgens duurde het in totaal elf maanden, voordat de IAAF tot een beslissing kwam. In de tussentijd werd bekend dat de Zuid-Afrikaanse bond reeds voor het WK in Berlijn in het geheim een geslachtstest had laten uitvoeren, maar vervolgens het advies van de arts had genegeerd om Caster Semenya terug te trekken uit de competitie. Bovendien ontkende de bond later dat er een test was uitgevoerd.
Ten slotte besloot de federatie op 6 juli 2010 dat Semenya weer als vrouw mocht deelnemen aan de vrouwencompetitie. De federatie onthield zich van verder commentaar over deze zaak. Er werden geen medische gegevens bekendgemaakt. Onbekend is ook, of er medische ingrepen zijn geweest die hebben geleid tot deze beslissing. Er was immers uitgelekt
[4]
dat Semenya een
Y-chromosoom
heeft of een SRY-gen. Haar geslachtsklieren zouden zich daardoor ontwikkeld hebben tot inwendige testikels. Omdat ze gedeeltelijk ongevoelig zou zijn voor mannelijke hormonen, heeft de ontwikkeling tot man niet doorgezet. Onvruchtbare testikels maken wel testosteron aan. Dat zou de hoge testosteronwaarden kunnen verklaren. De IAAF heeft laten weten dat sinds 2005 vier atletes om deze reden uit de competitie zijn gezet.
De Zuid-Afrikaanse bond gaf uiteindelijk bij monde van haar voorzitter Leonard Chuene
[5]
toe dat de bond het geslacht van Semenya in het geheim had getest, voordat ze naar Berlijn vertrok. Semenya heeft altijd verondersteld dat het om een
dopingtest
ging. Chuene moest terugtreden als voorzitter vanwege deze zaak.
De heibel omtrent Semenya's geslacht ligt politiek gevoelig in Zuid-Afrika, waar het herinnert aan het
apartheidsregime
dat ook veel waarde hechtte aan het classificeren van mensen; daarnaast ontlokte de affaire vergelijkingen met het lot van
Saartjie Baartman
.
[6]
De IAAF heeft naar aanleiding van deze affaire nieuwe regels opgesteld, die op 1 mei 2011 van kracht zijn geworden. De regels hebben niet langer betrekking op het geslacht van de atlete, maar op testosteronwaarden. Atletes die wettelijk als vrouw leven, mogen geen testosteronwaarden hebben die vergelijkbaar zijn met mannen. Als dat wel het geval is, mogen ze geen profijt hebben van de hoge testosteronwaarden, doordat ze ongevoelig zijn voor mannelijke hormonen. Hyperandrogene vrouwen die wel gevoelig zijn voor testosteron, moeten een behandeling ondergaan, voordat ze weer mogen starten. De nieuwe regels zijn gepubliceerd op de website van de IAAF.
Voorafgaand aan de
Olympische Spelen
in
Londen
werd Semenya door het Zuid-Afrikaans Olympisch Comite aangewezen als 's lands vlaggendrager bij de openingsceremonie op
27 juli
2012
. "Het is zo'n voorrecht voor me om zoiets groots te doen", stelde de atlete, die de voorkeur kreeg boven 'Blade Runner'
Oscar Pistorius
,
zwemmer
Cameron van der Burgh
en
verspringer
Khotso Mokoena
.
[7]
Op de Spelen van Londen veroverde Caster Semenya de zilveren medaille op de 800 m met een tijd van 1.57,23. Ze werd verslagen door de Russische Maria Savinova (1.56,19). Die werd echter in 2017 gediskwalificeerd vanwege een overtreding van het dopingreglement, waardoor Caster Semenya jaren later alsnog werd uitgeroepen tot winnares van het olympische goud.
Op de
Olympische Spelen van 2016
in
Rio de Janeiro
was haar finishtijd van 1.55,28 direct goed voor een gouden medaille. Ze begon de wedstrijd in koppositie, viel terug naar een tweede plek, maar snelde na een felle eindsprint alsnog naar de overwinning.
- Olympisch kampioene 800 m - 2012, 2016
- Wereldkampioene 800 m - 2009, 2011, 2017
- Zuid-Afrikaans kampioene 800 m - 2009
- Afrikaans jeugdkampioene 800 m - 2009
- Afrikaans jeugdkampioene 1500 m - 2009
- Gemenebest jeugdkampioene 800 m - 2008
Onderdeel
|
Prestatie
|
Datum
|
Plaats
|
300 m
|
37,22 s
|
28 maart 2017
|
Sasolburg
|
400 m
|
49,62 s
|
8 september 2018
|
Ostrava
|
600 m
|
1:21,77 (beste WP)
|
27 augustus 2017
|
Berlijn
|
800 m
|
1:54,25 (NR)
|
30 juni 2018
|
Parijs
|
1500 m
|
3:59,92
|
4 mei 2018
|
Doha
|
- 2017:
1
ISTAF
- 1.21,77 (beste WP)
- Kampioenschappen
- 2008: 7e in serie
WK U20
- 2.11,98
- 2008:
1
Gemenebestspelen voor junioren - 2.04,23
- 2009:
1
Afrikaanse jeugdkamp. - 1.56,72
- 2009:
1
WK
- 1.55,45 (NR)
- 2011:
1
WK
- 1.56,35 (na DSQ Maria Savinova)
- 2012:
1
OS
- 1.57,23 (na DSQ Maria Savinova)
- 2013: 8e Flame Games te Amsterdam - 2.04,48
- 2014: 9e
FBK Games
- 2.06,35
- 2015: 8e in ½ fin.
WK
- 2.03,18
- 2016:
1
OS
- 1.55,28 (NR)
- 2017:
1
WK
- 1.55,16 (NR)
- Diamond League-podiumplekken
- 2009:
1
Afrikaanse jeugdkamp. - 4.08,01
- 2017:
3
WK
- 4.02,90
Bronnen, noten en/of referenties
- Externe links
|
1928
:
Lina Radke
(2.16,8) ·
1960
:
Ljoedmila Sjevtsova
(2.04,50) ·
1964
:
Ann Packer
(2.01,1) ·
1968
:
Madeline Manning
(2.00,9) ·
1972
:
Hildegard Falck
(1.58,55) ·
1976
:
Tatjana Kazankina
(1.54,94) ·
1980
:
Nadezjda Olizarenko
(1.53,43 OR) ·
1984
:
Doina Melinte
(1.57,60) ·
1988
:
Sigrun Wodars
(1.56,10) ·
1992
:
Ellen van Langen
(1.55,54) ·
1996
:
Svetlana Masterkova
(1.57,73) ·
2000
:
Maria Mutola
(1.56,15) ·
2004
:
Kelly Holmes
(1.56,38) ·
2008
:
Pamela Jelimo
(1.54,82) ·
2012
:
Caster Semenya
(1.57,23) ·
2016
:
Caster Semenya
(1.55,28) ·
2020
:
Athing Mu
(1.55,21)