Buren
is een
stad
in de gemeente
Buren
, in de
Nederlandse
provincie
Gelderland
.
De plaats is gelegen in de streek
Neder-Betuwe
en ligt centraal binnen de gemeente Buren, nabij de grotere plaatsen
Tiel
en
Geldermalsen
. Buren telt 2.655 inwoners (2023).
[1]
Buren verkreeg
stadsrechten
in
1395
van ridder
Allard
, heer van Buren en Beusichem.
In 1435 begon hertog
Arnold van Egmont
met het beleg van Buren, de stad werd ingenomen en heer Willem van Buren werd verdreven, dit omdat hij zich tot vijand van de hertog had uitgesproken in 1418. De hertog was zo ingenomen met zijn verovering, dat hij de volgende befaamde uitspraak deed:
Buuren zal men beste goede wezen
, echter, ironisch genoeg zou de Hertog in 1465 door zijn eigen zoon gevangen zijn genomen en naar Buren zijn overgebracht waar hij 6 jaar in gevangenschap zou leven.
[2]
In
1572
sloot Buren zich aan bij de
Unie van Dordrecht
. in 1575 volgde het
Beleg van Buren
door
Gilles van Berlaymont
.
De
vestingwerken
van Buren zijn nog grotendeels intact. Er zijn nog wallen, muren en een
stadspoort
; de
Culemborgse- of Huizerpoort
.
Buren mag zich
Oranjestad
noemen, vanwege de band met de
koninklijke familie
.
Willem van Oranje
trouwde er in 1551 in de
Sint-Lambertuskerk
met
Anna van Buren
. Aan de kerk staat het
standbeeld van Willem van Oranje en Anna van Buren
.
Prinses Beatrix
en
koning Willem-Alexander
zijn hierdoor
gravin
en graaf van Buren. De korenmolen op de wallen draagt dan ook de toepasselijke naam
De Prins van Oranje
. In het
Oude Raadhuis
op de Markt bevindt zich het "
Museum Buren & Oranje
"
[3]
. In Buren stond een van de grootste kastelen van Nederland het
huis Buren
, waarvan de laatste bewoner
Frederik Hendrik
,
prins van Oranje
was. Het kasteel werd in de 19de eeuw stukje bij beetje gesloopt en ornamenten en bouwstenen werden verkocht. Stenen van het Burense kasteel zijn onder meer gebruikt bij de aanleg van de Hondsbossche Zeewering.
De stad Buren raakte in de loop der eeuwen ernstig in verval. Pas in 1946, met de komst van burgemeester Rudolf van Sandick, werd begonnen met de restauratie van de stad, die bijna een halve eeuw in beslag zou nemen. Restauratie-architect Kees Royaards maakte namens Monumentenzorg de plannen voor de restauratie, waarbij de middeleeuwse stad werd benaderd als een geheel, als een ensemble van monumenten, krotten en nieuwbouw. Het oorspronkelijke stratenplan uit 1395 werd behouden. Van Sandick en Royaards hebben, met steun van de inwoners, Buren van de sloop gered. Over de achtergronden van het restauratieproces verscheen in 2021 het boek 'De rijkdom van een arme stad' van Coosje Berkelbach en Menno Schenke.
De Oranjes gebruiken soms de schuilnaam
Van Buren
als ze incognito willen zijn. Laatstelijk gebeurde dat bij de
Elfstedentocht
van
1986
, waaraan
Willem-Alexander
meedeed onder de naam W.A. van Buren.
In Buren bevinden zich onder meer een basisschool, De Koningin Beatrixschool, een aantal cafes/restaurants, een supermarkt en evenementenlocatie De Prinsenhof.
Voor de sportvoorzieningen zijn er: voetbalvereniging
SV Buren
en een tennisvereniging.
De volgende buslijnen rijden door de stad Buren:
- Lijn 46 Tiel - Kerk-Avezaath -
Buren
- Asch - Zoelmond - Beusichem - Culemborg (streekbus)
- Lijn 840 Tiel → Kerk-Avezaath → Erichem →
Buren
→ Asch → Zoelmond → Beusichem → Ravenswaaij → Rijswijk → Maurik → Eck en Wiel → Ingen → Ommeren → Lienden → Echteld → Tiel (nachtvlinder)
In Buren zitten meerdere musea.
Een deel van Buren is een beschermd stadsgezicht, met historische gebouwen als de korenmolen
De Prins van Oranje
, de
Sint-Lambertuskerk
, het Weeshuis, het
Oude Stadhuis
(met
Museum Buren & Oranje
), de
Culemborgse poort
en de stadswallen met de muurtoren. De stad Buren telt
ruim 100 rijksmonumenten
en
55 gemeentelijke monumenten
.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Plaatsen in de gemeente
Buren