Het
Bovenmeer
(
Engels
:
Lake Superior
,
Frans
:
Lac Superieur
) is het grootste van de
Grote Meren
en ligt op de grens tussen
Canada
en de
Verenigde Staten
. Het is qua oppervlakte
het grootste zoetwatermeer
in de wereld. Het
Baikalmeer
in
Siberie
(
Rusland
) is groter qua inhoud. De
Kaspische Zee
is in omvang groter, maar bevat zout water.
Het Bovenmeer heeft een oppervlakte van 82.000 km² en is daarmee groter dan
Tsjechie
. De grootste lengte is 563 kilometer en de maximale breedte is 257 km. De gemiddelde diepte is 149 meter, met een maximum van 406 meter. Het Bovenmeer bevat 12.232 km³ water en bevat hiermee meer water dan de andere Grote Meren samen. De gemiddelde watertemperatuur doorheen het jaar is 4,5° C. De oeverlijn, inclusief eilanden, is 4393 kilometer.
Het meer grenst in het noorden aan
Ontario
(Canada) en in het zuiden aan
Minnesota
,
Wisconsin
en
Michigan
(Verenigde Staten). De landgrens loopt van de monding van de
Pigeon
in het westen, boven
Isle Royale
, tot de uitmonding van het meer in de
St. Marys
. Deze grens werd vastgelegd in 1842 in een verdrag tussen de Verenigde Staten en
Groot-Brittannie
.
Het meer wordt gevoed door meer dan 200 rivieren, waarvan de grootste de
Nipigon
, de
St. Louis
, de Pigeon, de
Pic River
, de
White
, de
Michipicoten
en de
Kaministiquia
zijn. Het Bovenmeer mondt uit in het
Huronmeer
via de St. Marys. Het grootste eiland is Isle Royale.
Het
landklimaat
rond het meer wordt gekenmerkt door ware zomers en koude winters. De temperaturen op en rond het meer zijn iets milder dan op het omliggende vasteland. Er kunnen sterke temperatuurschommelingen op korte tijd en hevige stormen optreden. De zwaarste stormen komen gewoonlijk in november voor. Golven tot 9 meter op het meer zijn mogelijk.
[1]
De meeste sneeuw valt aan het begin van de winter. Door het grote watervolume vriest het meer zelden volledig dicht.
Het Bovenmeer ligt aan de oostelijke rand van het
Canadees Schild
, dat ongeveer 600 miljoen jaar oud is. Afwisselende perioden van vulkanische activiteit, erosie en sedimentatie gaven toen vorm aan een laag plateau, waarvan het gesteente rijk is aan goud, zilver, ijzer en koper. Tijdens het
Pleistoceen
, 3 miljoen jaar geleden, hebben
gletsjers
de zachte zandsteen van het plateau uitgesleten. Het huidige afwateringssysteem, waarbij het Bovenmeer via de andere Grote Meren uitmondt in de
Saint-Lawrence
, is ongeveer 2.000 jaar geleden ontstaan.
Het meer werd door de
Franse
ontdekkingsreizigers
Lac Superieur
genoemd, omdat het het hoogstgelegen meer van de Grote Meren is op 184 m boven zeeniveau.
Rond het meer wonen maar 581.000 mensen, het kleinste aantal van alle Grote Meren.
[2]
De grootste bevolkingscentra bevinden zich rond
Thunder Bay
(Ontario) en de zustersteden
Duluth
en
Superior
. Belangrijke steden aan het meer zijn Duluth, Thunder Bay,
Sault Ste. Marie
(Ontario),
Marquette
en
Sault Ste. Marie
(Michigan). Minder dan 1% van het gebied rond het meer is stedelijk, minder dan 10% wordt gebruikt voor landbouw, terwijl meer dan 80% bebost is.
Het land rondom het Bovenmeer in Ontario, Minnesota, Wisconsin en Michigan is rijk aan
delfstoffen
. Men delft er
koper
,
ijzer
,
zilver
,
goud
en
nikkel
. Veel steden zijn (oude) mijnstadjes of betrokken bij het vervoer van het erts. Het is een belangrijke scheepvaartverbinding voor het vervoer van ijzererts. Door de vele natuur is het
toerisme
de tweede inkomstenbron van het gebied.
De noordelijke zijde van het meer bestaat uit
taiga
met de
zwarte spar
als oorspronkelijke, dominante boomsoort. Op de zuidelijke oever van het meer groeide oorspronkelijk
gemengd bos
. Vanaf de jaren 1880 werd veel van het bos rond het Bovenmeer gekapt. In het secundaire bos dat daarna groeide zijn berk en populier dominant.
Door het kappen van de bossen en de jacht is de oorspronkelijke fauna ernstig verstoord. Wolven,
Amerikaanse zwarte beren
en poema's waren uitgestorven rond het Bovenmeer. De populatie van zwarte beren heeft zich hersteld en ook wolven zijn op veel plaatsen terug. Ondanks de overbevissing in het verleden hebben het meer en zijn bronrivieren de meeste van hun naar schatting 71 oorspronkelijke vissoorten behouden. Wel zijn andere vissoorten als exoten in het meer terechtgekomen.
Bronnen, noten en/of referenties
- (
en
)
Jane C. Busch, People and Places: A Human History of the Apostle Islands, Historic Resource Study of Apostle Islands National Lakeshore, 2008, Midwest Regional Office, National Park Service, pp. 1-5
- ↑
(
en
)
Stephanie Pearson, Return to wild Waters, National Geographic, maart 2023, p. 119
- ↑
Great Lakes in peril
, National Geographic, december 2020