Black Sabbath
|
|
|
|
Achtergrondinformatie
|
Ook bekend als
|
Polka Tulk (Blues Band) (1968)
Earth (1968-1969)
Heaven & Hell (2010)
|
Jaren actief
|
1969 - 2006, 2006 - 2010 (als Heaven & Hell), 2011 - 2017
|
Oorsprong
|
Birmingham
|
Genre(s)
|
Heavy metal
,
Doom metal
|
Invloed(en)
|
blues, hard rock, folk
|
Label(s)
|
Vertigo
,
Warner Bros.
,
Sanctuary
I.R.S.
,
EMI
,
Castle
,
Reprise
,
Epic
Fontana
|
Leden
|
Zang
|
Ozzy Osbourne
|
Gitaar
|
Tony Iommi
|
Bass
|
Geezer Butler
|
Drums
|
Bill Ward
|
|
Officiele website
|
(
en
)
IMDb-profiel
|
(
en
)
Allmusic-profiel
|
(
en
)
Last.fm-profiel
|
(
en
)
Discogs-profiel
|
(
en
)
MusicBrainz-profiel
|
|
Black Sabbath
was een
Britse
band uit
Birmingham
die door velen beschouwd wordt als de eerste
metalband
. De band maakte in de loop der jaren verschillende veranderingen in de samenstelling door, waarin alleen gitarist
Tony Iommi
een constante bleef. Wanneer men tegenwoordig Black Sabbath bespreekt, verwijst men veelal naar de originele samenstelling bestaande uit
Tony Iommi
,
Ozzy Osbourne
,
Geezer Butler
en
Bill Ward
.
De groep werd in 1969 opgericht door
Tony Iommi
en
Terence Michael Joseph "Geezer" Butler
. Butler speelde oorspronkelijk
gitaar
maar schakelde over naar
basgitaar
omdat Iommi niet met een andere gitarist wilde samenspelen. Zanger
Ozzy Osbourne
werd via een advertentie op het raam van een muziekwinkel uit de buurt gevonden.
Bill Ward
vervolledigde de groep als drummer.
De groep heette oorspronkelijk
Polka Tull Blues Band
en daarna
Earth
en speelde vooral covers van bekende bluesrock nummers. Omdat de groepsnaam
Earth
al door een andere band gebruikt werd, veranderden Iommi, Butler, Osbourne en Ward hun naam in
Black Sabbath
, geinspireerd door de Italiaanse horrorfilm
I tre volti della paura
van
Mario Bava
, die in de bioscoop tegenover de studio werd vertoond tijdens de opnamen voor
hun titelloze debuutalbum
. In 12 uur tijd leverden ze een plaat af met donkere teksten en muziek; hoofdzakelijk
blues
en
hardrock
. Het album stond recht tegenover de
flowerpowercultuur
en werd razendsnel populair. Er werd gebruik gemaakt van de
tritonus
, wat het geluid een duisterder kantje gaf. Black Sabbath was de eerste groep die zo duidelijk het occulte in zijn teksten verwerkte, en lag hiermee aan de basis van
doom
&
heavy metal
.
De opvolger
Paranoid
volgde nog in hetzelfde jaar, en verkocht nog beter.
Het titelnummer
betekende in 1970 de definitieve doorbraak. De klassieke formatie van Black Sabbath hield het 8 albums vol tot 1979, toen Ozzy Osbourne na de opnames voor
Never Say Die
uit de band werd gezet wegens overvloedig drank- en drugsgebruik. Hij startte een succesvolle solocarriere en bleef live Black Sabbath-nummers spelen.
De band zat in een diepe crisis, maar zanger
Ronnie James Dio
, die net uit de band
Rainbow
was gestapt, deed met
Heaven and Hell (1980)
en
Mob Rules (1981)
het tij weer helemaal keren. Na het album
Heaven and Hell
verliet Bill Ward de groep en werd hij vervangen door
Vinnie Appice
. Nadat Dio ervan verdacht werd stiekem te sleutelen aan de mix van het livealbum
Live Evil
werd hij uit de groep gezet. Hij nam Appice mee om de succesvolle band
Dio
te vormen.
Met ex-
Deep Purple
-zanger
Ian Gillan
werd het album
Born Again
(1983) gemaakt. Bill Ward keerde terug als drummer maar ging niet mee op tournee;
Bev Bevan
van
Electric Light Orchestra
werd aangetrokken als invaldrummer. Na afloop van de tournee hielden zowel Ian Gillan als Geezer Butler het voor gezien. Gillan keerde terug bij Deep Purple en zei prettige herinneringen te bewaren aan zijn Black Sabbath-periode;
[1]
Butler stichtte The Geezer Butler Band en voegde zich in 1988 bij Ozzy Osbourne voor diens wereldtournee
No Rest For The Wicked
.
Black Sabbath zat op het dieptepunt van zijn populariteit en werd overschaduwd door de solocarrieres van Ozzy en Dio. Met
Glenn Hughes
als zanger nam Tony Iommi
Seventh Star
(1986) op. Het was bedoeld als soloproject, maar de platenmaatschappij wilde een Black Sabbath-album; als compromis werd het onder de naam "Black Sabbath featuring Tony Iommi" verkocht.
Met
Tony Martin
als zanger werd geleidelijk een stabiele band gevormd, met Geoff Nichols op keyboards, Cozy Powell op drums en
Neil Murray
op bas.
The Eternal Idol (1987)
(met drummer Eric Singer en zanger Tony Martin),
Headless Cross (1989)
en
Tyr
(1990) maakten Black Sabbath weer vrij succesvol.
In 1992 kwam de Dio-formatie van Black Sabbath terug bij elkaar en werd het album
Dehumanizer
uitgebracht. Een uitgebreide tournee volgde, maar vlak voor het einde hielden Dio en Vinnie Appice het weer voor gezien; Dio weigerde de tournee af te sluiten als voorprogramma van Ozzy Osbourne.
Rob Halford
van
Judas Priest
viel voor Dio in en tijdens de toegift van Osbournes concert kwam de klassieke bezetting van Black Sabbath weer bijeen.
Doordat Dio was vertrokken en Osbourne naar eigen zeggen met pensioen ging keerde Tony Martin terug; met hem werden de albums
Cross Purposes
(1994) en
Forbidden
(1995) opgenomen. Ook dit waren soloprojecten van Iommi die onder de naam Black Sabbath werden uitgebracht.
In 1997 kwamen Ozzy Osbourne, Tony Iommi, Geezer Butler en Bill Ward weer bijeen voor reunieconcerten. Behalve het album
Reunion (1998)
met muzikale hoogtepunten en een nieuw nummer werd geen studioalbum meer uitgebracht, maar de band bleef in deze samenstelling wel toeren, onder meer op het
Ozzfest
, waar de band optrad met Rob Halford (en waar diverse bootlegs van verschenen zijn). In juni 1998 stond Black Sabbath als headliner op Graspop Metal Meeting.
In 2007 werd de samenwerking met Dio en Appice hernieuwd. Naar aanleiding van het verzamelalbum
The Dio Years
, dat drie nieuwe nummers bevat, volgde een tournee onder de naam
Heaven and Hell
. Ook verscheen er in 2009 een nieuw album (
The Devil You Know
) waarvan in maart de single
Bible Black
werd vrijgegeven. Deze samenwerking kwam in 2010 tot een abrupt einde door de dood van Dio.
Op 16 augustus 2011 werd aangekondigd dat er een reunie zou komen in de originele bezetting. Dit gerucht werd snel ontkend door Tony Iommi, die zei dat er niet direct een reunie aan zat te komen, maar dat niets onmogelijk is. Op 11 november van dat jaar kondigde Ozzy Osbourne aan dat er wel degelijk een reunie komt met de originele bezetting. In juni kwamen ze als een van de drie headliners naar
Download Festival
. Ook liet de band weten dat er een nieuw album in de maak was, met
Rick Rubin
als producent.
In januari 2012 kwam de reunie in het gedrang omdat bij gitarist Tony Iommi kanker was aangetroffen.
[2]
Ook liet drummer, Bill Ward, weten dat hij niet wenste mee te doen aan de reunie. De reunie ging door (met
Tommy Clufetos
als drummer), maar werd teruggebracht tot drie concerten; een try-out in Birmingham, Download Festival en
Lollapalooza
als enige Amerikaanse datum. Het op 18 november 2011 aangekondigde optreden op
Graspop Metal Meeting
2012 werd er een van Ozzy Osbourne & Friends. Begin 2013 werd bekend dat
Brad Wilk
, bekend als drummer van de band
Rage Against the Machine
, zou gaan spelen op het nieuwe album.
Het album
13
verscheen in juni 2013. Op 17 juni van dat jaar werd bekend dat het album in Groot-Brittannie op nummer 1 binnenkwam. Daarmee vestigden ze een record met een interval van bijna 43 jaar tussen twee topnoteringen. Op 19 juni kwam Black Sabbath met dit album voor het eerst in hun carriere op nummer 1 in de VS
Billboard
. Op 29 juni 2014 was Black Sabbath, na 16 jaar afwezigheid, headliner op Graspop Metal Meeting. Op 28 januari 2017 overleed Geoff Nicholls op 68-jarige leeftijd. De toetsenist leed aan longkanker.
Op 4 februari 2017 gaf de groep een slotconcert in Birmingham.
[3]
Album
|
Verschijnen
|
Label
|
Type
|
Hitlijsten
|
Opmerkingen
|
BE (VL)
|
NL
|
VK
|
VS
|
Piek
|
Weken
|
Piek
|
Weken
|
Piek
|
Piek
|
Black Sabbath
|
13 februari 1970
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
6
|
5
|
8
|
23
|
|
Paranoid
|
18 september 1970
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
1
(4 wk)
|
11
|
1
|
12
|
|
Master of Reality
|
21 juli 1971
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
10
|
1
|
5
|
8
|
|
Vol. 4
|
25 september 1972
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
8
|
12
|
|
Sabbath Bloody Sabbath
|
1 december 1973
|
WWA
/
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
4
|
11
|
|
Sabotage
|
28 juli 1975
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
7
|
28
|
|
We Sold Our Soul for Rock 'n' Roll
|
1 december 1975
|
NEMS
,
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
35
|
48
|
|
Technical Ecstasy
|
25 september 1976
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
13
|
51
|
|
Never Say Die!
|
28 september 1978
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
12
|
69
|
|
Heaven and Hell
|
25 april 1980
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
9
|
28
|
Eerste album zonder
Ozzy Osbourne
en eerste album met
Ronnie James Dio
|
Live at Last
|
1
juli 1980
|
NEMS
|
Live
|
|
|
|
|
|
|
Onofficieel
|
Mob Rules
|
4 november 1981
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
47
|
1
|
12
|
29
|
|
Live Evil
|
1
december 1982
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Live
|
|
|
34
|
4
|
13
|
37
|
|
Born Again
|
7 augustus 1983
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
4
|
39
|
|
The Sabbath Collection
|
1 juli
1985
|
Castle
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
Onofficieel
|
Seventh Star
|
28 januari 1986
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
27
|
78
|
|
The Eternal Idol
|
23 november 1987
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Studio
|
|
|
|
|
66
|
168
|
|
Headless Cross
|
24 april 1989
|
I.R.S.
|
Studio
|
|
|
71
|
6
|
31
|
115
|
|
Tyr
|
20 augustus 1990
|
I.R.S.
|
Studio
|
|
|
77
|
5
|
24
|
|
|
Dehumanizer
|
22 juni 1992
|
I.R.S.
,
Reprise
|
Studio
|
|
|
63
|
5
|
28
|
44
|
|
The Collection
|
1 juli 1992
|
Castle
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Cross Purposes
|
31 januari 1994
|
I.R.S.
|
Studio
|
|
|
85
|
3
|
41
|
122
|
|
The Ozzy Osbourne Years
|
17 oktober 1994
|
Castle
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
Onofficieel
|
Cross Purposes Live
|
4 april 1995
|
I.R.S.
|
Live
|
|
|
|
|
|
|
|
The Sabbath Stones
|
29 april 1995
|
I.R.S.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Forbidden
|
20 juni 1995
|
I.R.S.
|
Studio
|
|
|
86
|
3
|
71
|
|
|
Reunion
|
20 oktober 1998
|
Epic
|
Live
|
|
|
|
|
41
|
11
|
|
The Best of Black Sabbath
|
1 juli
2000
|
Vertigo
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Past Lives
[4]
|
20 augustus 2002
|
Sanctuary
|
Live
|
|
|
|
|
|
114
|
|
Symptom of the Universe: The Original Black Sabbath 1970?1978
|
22 oktober 2002
|
Rhino
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Black Box: The Complete Original Black Sabbath (1970?1978)
|
27 april 2004
|
Rhino
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Greatest Hits 1970?1978
|
14 maart 2006
|
Rhino
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
96
|
|
Black Sabbath: The Dio Years
|
3 april 2007
|
Rhino
,
Warner Bros.
|
Verzamel
|
|
|
|
|
151
|
54
|
|
Live at Hammersmith Odeon
|
1 mei 2007
|
Rhino
|
Live
|
|
|
|
|
|
|
|
The Rules of Hell
|
22 juli 2008
|
Rhino
|
Verzamel
|
|
|
|
|
|
|
|
Greatest Hits
|
9 juni 2009
|
Universal Music Group/UMC
|
Verzamel
|
|
|
|
|
19
|
|
|
Iron Man: The Best of Black Sabbath
|
4 juni 2012
|
Universal
|
Verzamel
|
147
|
5
|
|
|
|
|
|
13
|
10 juni 2013
|
Vertigo
,
Universal
|
Studio
|
4
|
39
|
10
|
12
|
1
|
1
|
Met Ozzy Osbourne
|
Live... Gathered in Their Masses
|
26 november 2013
|
Vertigo
|
Live
|
|
|
|
|
|
|
|
The End
|
20 januari 2016
|
BS Productions Limited
|
Ep
|
|
|
79
|
1
|
|
|
|
The Ultimate Collection
|
1 juli
2016
|
|
Verzamel
|
|
|
|
|
20
|
|
|
Nummer met notering(en)
in de
NPO Radio 2 Top 2000
[noot 1]
| '99
| '00
| '01
| '02
| '03
| '04
| '05
| '06
| '07
| '08
| '09
| '10
| '11
| '12
| '13
| '14
| '15
| '16
| '17
| '18
| '19
| '20
| '21
| '22
| '23
|
Paranoid
| 68
| -
| 79
| 52
| 42
| 58
| 96
| 124
| 105
| 80
| 112
| 114
| 103
| 88
| 71
| 104
| 123
| 113
| 111
| 133
| 135
| 123
| 132
| 124
|
127
|
- ↑
Een getal geeft de plaats aan en een '-' dat het nummer niet genoteerd was. Een vetgedrukt getal geeft aan dat dit de hoogste notering betreft.
De Tijdloze
|
'87
|
'88
|
'90
|
'91
|
'92
|
'93
|
'94
|
'95
|
'96
|
'97
|
'98
|
'99
|
'00
|
'01
|
'02
|
'03
|
'04
|
'05
|
'06
|
'07
|
'08
|
'09
|
'10
|
'11
|
'12
|
'13
|
'14
|
'15
|
'16
|
'17
|
'18
|
'19
|
'20
|
Paranoid
|
89
|
-
|
-
|
81
|
54
|
60
|
45
|
45
|
51
|
55
|
60
|
42
|
39
|
50
|
45
|
53
|
37
|
42
|
58
|
72
|
61
|
74
|
56
|
64
|
68
|
72
|
74
|
54
|
75
|
86
|
-
|
-
|
-
|
Bronnen, noten en/of referenties
|