Batman
|
|
|
Achtergrond
|
Uitgever(s)
|
DC Comics
|
Eerste verschijning
|
Detective Comics #27
(
1939
)
|
Bedenker(s)
|
Bob Kane
Bill Finger
|
Gespeeld door
|
Lewis Wilson
,
Robert Lowery
,
Donald F. Glut
,
Adam West
,
Michael Keaton
,
Val Kilmer
,
George Clooney
,
Christian Bale
,
Ben Affleck
,
David Mazouz
,
Dante Pareira-Olsen
,
Robert Pattinson
|
Stemacteur(s)
|
Adam West
,
Olan Soule
,
Fred Young
,
Kevin Conroy
,
Michael Ironside
,
Rino Romano
,
Christian Bale
,
Ron Perlman
,
Jeremy Sisto
,
Steven Blum
,
Jeff Bennett
,
Diedrich Bader
,
Corey Burton
,
Frank Welker
,
Daran Norris
,
William Baldwin
,
Bruce Greenwood
,
Diedrich Bader
,
Ben McKenzie
,
Gary Martin
,
Kevin Michael Richardson
,
Troy Baker
,
Kirk Thornton
,
Peter Weller
,
Anthony Ruivivar
,
Roger Craig Smith
,
Jason O'Mara
,
Will Arnett
,
Jimmy Kimmel
,
Keith Ferguson
,
Koichi Yamadera
,
Jensen Ackles
,
Anson Mount
,
Ethan Hawke
,
Michael Antonakos
,
Jorma Taccone
,
Keanu Reeves
,
David Giuntoli
,
Nat Wolff
|
Persoonlijke informatie
|
Alter ego
('s)
|
Bruce Wayne
|
Bekende aliassen
|
Minute Man, Matches Malone, Lefty Knox, Bat Man, The Dark Knight, The Bat-Man
|
Thuiswereld
|
Gotham City
|
Familie
|
Thomas Wayne (vader), Martha Wayne (moeder),
Alfred Pennyworth
(familie butler), Damian Wayne (zoon)
|
Helper(s)
|
Robin
,
Batgirl
,
Nightwing
,
Red Robin
, Black Bat, Spoiler, Red Hood, Agente Renee Montoya,
James Gordon
,
Lucius Fox
,
Catwoman
(antiheldin)
|
Lid (geweest) van
|
Wayne Enterprises,
Justice League
, Outsiders, League of Shadows, Batfamily, Batman incorporated, Batman of all nations
|
Grootste vijand(en)
|
De Joker
,
Penguin
,
Mr. Freeze
,
Poison Ivy
,
Catwoman
,
Two Face
,
The Riddler
,
Ra's Al Ghul
,
Scarecrow
,
Mad Hatter
,
Clayface
,
Man-Bat
,
Killer Croc
,
Bane
,
Killer Moth
,
Harley Quinn
,
Solomon Grundy
,
Black Mask
,
Red Claw
,
Clock King
,
Ventriloquist
,
Roland Daggett
,
Rupert Thorne
,
Baby Doll
,
Talia al Ghul
,
Jerome Valeska
|
Superkrachten
|
Genie
. Meester
detective
en ontsnappingsartiest. Zeer bedreven in
vechtsporten
. Beschikt over
Hightech
wapens en hulpmiddelen.
|
Batman
is een fictieve
superheld
die is bedacht door tekenaar
Bob Kane
en schrijver Bill Finger in 1939. De
stripfiguur
verscheen voor het eerst in
Detective Comics
#27. De vleermuisman is voor een deel geinspireerd door andere gemaskerde misdaadbestrijders als
Zorro
en
The Shadow
. Bob Kane kwam op het idee voor een "vleermuisman" door een tekening van
Leonardo da Vinci
van een
ornithopter
.
Toen in 1938, na het succes van
Superman
, de vraag naar superhelden in de stripwereld groeide, legde tekenaar Bob Kane zijn The Bat-Man-idee voor aan schrijver Bill Finger, die hem de nodige aanvullingen gaf. In mei 1939 verscheen Batman in het zevenentwintigste nummer van de serie
Detective Comics
, als een geheimzinnige wreker, die geweld niet schuwde.
Zijn populariteit groeide snel en in 1940 kreeg hij zijn eigen serie (met in het eerste nummer al
The Joker
en
Catwoman
), terwijl hij ook Detective Comics op den duur ging domineren. Eerder dat jaar had zijn hulpje
Robin
zijn intrede gedaan, zodat Batman een sidekick had waaraan hij zijn bevindingen kon uitleggen. Spoedig werd ook besloten dat Batman geen vuurwapens meer zou gebruiken en niet meer zou moorden.
Al na de
Tweede Wereldoorlog
werden veel strips minder grimmig. De vigilante Batman werd nu geaccepteerd door de politie en de setting van de strips werd lichter en kleurrijker. Toen de populariteit van superhelden afnam werd Batman alsnog voortgezet en in 1952 werkte hij voor het eerst samen met Superman. Nadat stripverhalen in 1954 door psycholoog
Frederic Wertham
onder vuur waren genomen werd er een
Comics Code
ingesteld, waarna de strips nog kindvriendelijker werden.
Deze code veranderde veel aan het oorspronkelijke idee van Batman. Bovendien werden
Batwoman
en
Bat-Girl
geintroduceerd om Werthams beweringen dat Batman en Robin een
homoseksueel
stel waren tegen te gaan. Eind jaren 50 kwam er steeds meer
sciencefiction
voor in de strips, met ruimte- en tijdreizen, buitenaardse wezens en vreemde transformaties. Naast Batwoman kwamen ook
Bat-Mite
en
Ace the Bat-Hound
vaker voor. Vaste schurken zoals de Joker en de
Penguin
werden niet meer neergezet als moorddadig.
Desondanks bleven de verkoopcijfers dalen. Reden voor redacteur
Julius Schwartz
om in 1964 enkele drastische veranderingen door te voeren, om te voorkomen dat de strips stopgezet zouden worden. Batwoman, Bat-Mite en Ace werden uit de strip geschreven en Batmans avonturen waren nu weer detectiveverhalen. Batmans uiterlijk kreeg een update (de zogenoemde New Look) waarvan het Bat-embleem in de gele ovaal van
Carmine Infantino
het bekendst was. Butler
Alfred Pennyworth
werd vermoord en vervangen door tante Harriet.
Het succes van de
televisieserie
in 1966 zorgde ervoor dat de strip veel van deze elementen overnam. Dit betekende de terugkeer van Alfred en de introductie van
Barbara Gordon
als Batgirl, maar ook de overname van de
campy
-effecten, wat in het nadeel van de strips werkte toen de show minder populair werd.
In 1969 besloten schrijver
Dennis O'Neil
en tekenaar
Neal Adams
om terug te gaan naar de basis: Batman als een grimmige figuur die 's nachts de misdaad bestrijdt. De Joker werd teruggebracht als maniakale moordenaar en Robin kreeg een kleinere rol. Later werd Dick Grayson "ontslagen" als Robin, tot Batman Jason Todd als nieuwe Robin nam.
Toch waren de verkoopcijfers in 1985 lager dan ooit. Het jaar daarop kwam het keerpunt met
Frank Millers
miniserie
The Dark Knight Returns
, waarin, in een mogelijke toekomst, een oude, agressieve Batman grof geweld met grof geweld bestrijdt. De populariteit van Batman nam hierop weer toe. De
Crisis on Infinite Earths
gaf een aanleiding om veel personages enigszins een herbewerking te geven. Frank Miller schreef hierop de verhaallijn
Batman: Year One
, een hervertelling van het begin van Batmans carriere, getekend door
David Mazzucchelli
.
In 1988 verscheen de
beeldroman
Batman: The Killing Joke
, geschreven door
Alan Moore
en getekend door
Brian Bolland
, waarin voor het eerst werd ingegaan op de tragiek van de Joker. Barbara Gordon werd door de Joker in haar ruggengraat geschoten; de verlamming zou ertoe leiden dat ze geen Batgirl meer kon zijn en Batman nu via de computer hielp als Oracle. Een nog groter keerpunt datzelfde jaar was de verhaallijn
Batman: A Death in the Family
, waarin Jason Todd, na een stemming van de lezers, door de Joker vermoord werd.
In de jaren 90 werden enkele ambitieuze verhaallijnen gepubliceerd, die doorliepen in meerdere Batmanseries. In
Knightfall
uit 1993 brak
Bane
de rug van Batman. In
Cataclysm
uit 1998 werd Gotham getroffen door een aardbeving, waarna het (hele) jaar daarop in
No Man's Land
de verwoeste stad in de steek gelaten is door de regering, waarop Batman en zijn bondgenoten wanhopig trachten te redden wat er te redden valt.
Tegelijkertijd kwam de nieuwe schrijver
Jeph Loeb
met enkele miniseries. Samen met tekenaar
Tim Sale
maakte hij
The Long Halloween
en
Dark Victory
, die zich beide afspelen in de eerste paar jaar van Batmans tijdlijn. Met tekenaar
Jim Lee
creeerde Loeb de verhaallijn
Batman: Hush
, waarin de geheimzinnige schurk
Hush
Batmans vijanden als pionnen gebruikt.
In 2005 begon de serie
All-Star Batman and Robin
, door Frank Miller en Jim Lee. De serie was een alternatieve tijdlijn, die in feite voor
The Dark Knight Returns
afspeelde en kreeg de nodige kritiek. Vanaf 2006 werden de series
Batman
en
Detective Comics
geschreven door
Paul Dini
en
Grant Morrison
. Morrison bracht de sciencefictionelementen uit de jaren 50 terug, zij het als
hallucinaties
van Batman. Morrison bereikte zijn climax in
Batman RIP
, waarin de organisatie Black Glove Batman tot waanzin drijft. Deze verhaallijn liep in 2008 over in
Final Crisis
waarin Batman door
Darkseid
gedood leek te worden. In 2009 verscheen
Battle for the Cowl
waarin er een conflict ontstaat over wie Batman moet opvolgen. Uiteindelijk volgde zijn voormalige leerling Dick Grayson hem op. In 2011 vernieuwde DC al haar personages en striptitels via de reeks
The New 52
. In deze reeks werd Bruce Wayne wederom Batman.
Batman kan in het kort worden omschreven als rijk, goede detective, fysiek in topconditie, en geobsedeerd door wat hij doet. Batmans oorsprong en achtergrond hebben in de loop der jaren veel veranderingen en herzieningen ondergaan, zowel grote als kleine. Zo is Batman niet specifiek gebonden aan een tijdsperiode, maar kan zijn verhaal zich in vrijwel elke tijd afspelen. De reden dat Batmans achtergrondverhaal zo vaak veranderd is, is om hem steeds weer aan te laten sluiten bij een nieuw publiek.
Een ding dat wel altijd constant blijft in de Batman-verhalen is de reden waarom Batman een misdaadbestrijder werd. Toen Bruce Wayne nog een jongetje was, ging hij met zijn ouders naar het theater. Aan het einde van de avond wilde een man hen in een steeg overvallen. De ouders werden daarbij doodgeschoten voor de ogen van Bruce, een gebeurtenis die zijn leven veranderde. Om te zorgen dat niemand hetzelfde zou overkomen, wijdde hij zijn leven aan misdaadbestrijding. Met de rijkdom van zijn ouders gaf hij zichzelf het beste onderwijs en de beste trainingen. Om zijn identiteit van de multimiljonair en "playboy" geheim te houden, besloot hij een alter ego aan te nemen. Hij gebruikte zijn grootste angst (de
vleermuis
) om zijn tegenstanders een nog grotere in te boezemen. Zo ontstond Batman. Dit oorsprongsverhaal van Batman werd voor het eerst onthuld in november
1939
in
Detective Comics
#33.
De stad waarin de held Batman woont en werkt, is
Gotham City
. Hij heeft samen met zijn rechterhand
Robin
een schuilplaats ingericht in een grot onder zijn landhuis. Zijn vaste vervoermiddel is de
Batmobile
.
Batmans tegenstanders zijn de meest uiteenlopende figuren. Vaak genoeg zijn het gevaarlijke boosaardige gekken, die niet veel meer op mensen lijken of zelfs gemuteerd zijn - denk aan
Mr. Freeze
en de
Penguin
. Zijn voornaamste tegenstander is de
Joker
.
Catwoman
was in eerste instantie ook een tegenstander, maar later begon ze meer te lijken op een
antiheld
. Uit verscheidene verhalen, zoals
Batman, The Long Halloween
, werd echter niet duidelijk of Catwoman nu een held of een schurk was. (Zie ook
Lijst van vijanden van Batman
).
Een van Batmans grootste vertrouwelingen is zijn butler
Alfred Pennyworth
. Zijn eerste Robin was Dick Grayson, die later
Nightwing
werd, en Batmans taken inmiddels heeft overgenomen. Batmans samenwerkingsverband binnen Gotham staat bekend als de
Batman Family
.
De verhaallijnen
Batman R.I.P.
en
Final Crisis
leidden uiteindelijk tot de dood van Bruce Wayne, die getroffen werd door
Darkseids
Omega Sanction
, waardoor zijn lichaam gedood is en zijn geest verdwaald in de tijd. Hierop brak in Gotham City een strijd uit over mogelijke opvolging toen Jason Todd (ex-Robin) onder Batmans naam een gewapende strijd tegen de misdaad begon. Dick Grayson, alias
Nightwing
, en
Damian Wayne
versloegen Jason, waarna Grayson de rol van Batman overnam en Damian de nieuwe Robin werd. Er zijn echter wel aanwijzingen dat Waynes dood niet permanent is, en dat dit slechts een "hoofdstuk" uit zijn leven is.
Batman beschikt niet over
superkrachten
, maar heeft door jaren intensieve training het maximum van wat menselijkerwijs mogelijk is aan kracht en uithoudingsvermogen weten te bereiken. Hij is bedreven in
zelfverdediging
en een ervaren
boeienkoning
. Behalve fysiek is hij ook mentaal gezien bovengemiddeld sterk. Hij is bijvoorbeeld een meester-detective en beschikt over voldoende kennis op het gebied van wetenschap om zich uit vrijwel elke situatie te redden. Door de combinatie van deze vaardigheden kan hij zelfs vijanden aan die wel over superkrachten beschikken.
Batman maakt veel gebruik van zeer geavanceerde technologische snufjes. Batmans kostuum is altijd voorzien van vele gadgets en andere technologische hoogstandjes die hem uit vrijwel elke situatie kunnen helpen. Het ontwerp van zijn kostuum is eveneens vaak veranderd in de loop der jaren. De meeste hulpmiddelen zitten in zijn riem.
Batmans bekendste voertuig is de
Batmobile
, een speciaal aangepaste auto. Indien Batmans hulp nodig is kan de politie hem roepen met het Batsignaal, een zoeklicht dat Batmans logo in de lucht projecteert.
Batman debuteerde in 1939 in
Detective Comics
#27. In 1940 kreeg hij zijn eigen tijdschrift,
Batman
, dat pas met nummer 713 in 2011 stopte bij de komst van
The New 52
. Een nieuwe reeks,
Batman volume 2
, loopt sinds 2011. In de loop der jaren zijn er ook diverse andere tijdschriften verschenen, waaronder
Legends of the Dark Knight
(1989-2007) en
Batman: Gotham Knights
(2000-2007). Verschillende figuren uit de Batmanstrips hebben ook hun eigen reeks gehad. Hiertoe behoren onder meer de
Joker
,
Catwoman
,
Robin
en
Batwoman
.
In Nederland debuteerde Batman in stripvorm in de reeks
Superman & Batman
(1966-1971, ook wel alleen
Superman
genoemd), uitgegeven door Uitgeverij Vanderhout en vanaf 1970 door
Classics Lektuur
. Die laatste gaf ook het blad
Batman Classics
(1970-1981) uit. Daarna werd de Nederlandse uitgave van Batmanstrips overgenomen door
Baldakijn Boeken
. Daar verscheen het blad
Batman
(1984-1996). Sinds 1996 is er geen langlopend Batmantijdschrift meer geweest in het Nederlands.
[1]
De huidige uitgever van Batmanstrips in het Nederlands is sinds 2013 RW Uitgeverij.
[2]
- 1998:
Batman & Mr. Freeze: SubZero
, animatiefilm van Boyd Kirkland gebaseerd op
Batman: The Animated Series.
- 2000:
Batman Beyond: Return of the Joker
, animatiefilm van Curt Geda gebaseerd op
Batman Beyond
.
- 2003:
Batman: Mystery of the Batwoman
, animatiefilm van Curt Geda en Tim Maltby gebaseerd op
The New Batman Adventures
.
- 2005:
Batman: New Times
- 2005:
The Batman vs. Dracula
, animatiefilm van Michael Goguen gebaseerd op
The Batman
.
- 2008:
Justice League: The New Frontier
, animatiefilm gebaseerd op
DC: The New Frontier mini-series
.
- 2008:
Batman: Gotham Knight
, animatiefilm die zich afspeelt tussen
Batman Begins
en
The Dark Knight
.
- 2009:
Superman/Batman: Public Enemies
, animatiefilm.
- 2010:
Justice League: Crisis on Two Earths
, animatiefilm
- 2010:
Batman: Under the Red Hood
, animatiefilm.
- 2010:
Superman/Batman: Apocalypse
, animatiefilm.
- 2012:
Justice League: Doom
, animatiefilm.
Opmerking:
Batman Beyond
was in Nederland getiteld
Batman of the Future
. De filmversie kreeg de toepasselijke naam
Batman of the Future: Return of the Joker
. Naast deze series heeft Batman
vele gastoptredens
gehad in andere tekenfilms.
Batman is een van de meest herkenbare superhelden ter wereld. Het personage duikt onder andere op in boeken en radioseries. Ook zijn er vele videospellen gemaakt met Batman erin. De
Arkham
-videospellen zijn hierbij het bekendste voorbeeld, de
Arkham
-spellen zijn:
Batman: Arkham Asylum
,
Batman: Arkham City
en
Batman: Arkham Knight
, waarbij de stem van Batman werd gedaan door
Kevin Conroy
. Ook is er een prequel gemaakt, genaamd
Batman: Arkham Origins
, waarbij de stem van Batman werd gedaan door
Roger Craig Smith
. Er waren tevens plannen voor een
musical
, maar die zijn nooit gerealiseerd. Wat echter wel werd uitgevoerd was
Batman Live
, een show die de wereld rondreisde en waarin geweldige stunts te zien waren. Deze show werd in verschillende landen opgevoerd, o.a. in Belgie waar acteur
Stany Crets
de rol van verteller op zich nam.
Batman verschijnt als grap in de film
Chip 'n Dale: Rescue Rangers
uit 2022 op de
streamingdienst
Disney+
. Hierin speelt Batman in de film "Batman VS ET" waarin hij vecht tegen
ET
. De stem van Batman werd hierin ingesproken door
Jorma Taccone
.
De organisatie
Fathers 4 Justice
gebruikt de fictieve figuur Batman om in de werkelijkheid acties te voeren.
Zo was er in 2004 een Batman (
Jason Hatch
) die
Buckingham Palace
beklom. Ook in Nederland trad Batman al herhaalde malen op. In januari 2005 meldde de Amerikaanse en Engelse media de uitgroei van Fathers 4 Justice naar Nederland naar aanleiding van een Batman op het
Utrechtse
gerechtsgebouw
.
Batman is vaak een bron van
parodieen
geweest:
- In het
Suske en Wiske
-album
Wattman
wordt de trambestuurder "Wattman" genoemd - ook wel de vroegere benaming voor trambestuurder in het Antwerpse dialect.(naar
James Watt
) Zijn cape, zijn manier van lopen, de wijze waarop het licht zijn silhouet op de muur projecteert en de gewoonte een lied te zingen met de tekst: "
Wattman, Wattman, Wattman
" laten geen misverstand bestaan over de gebruikte inspiratiebron.
- In de tekenfilmserie
The Tick
komt een superheld voor met de naam The Fledermaus, "de vleermuis" in het Duits. Ook dat personage is duidelijk geent op Batman.
- In
Agent 327
komt Hendrik IJzerbroot altijd incognito op zijn werk. In
Dossier Dozijn min een
komt hij als "Botman", duidelijk een parodie op Batman.
- LEGO
heeft een eigen
Batman-lijn
en drie games met onder andere
LEGO Batman: The Videogame
.
- In november 2013 werd de stad
San Francisco
omgetoverd tot Gotham City om een jong leukemiepatientje de dag van zijn leven te geven. Miles Scott (5 jaar) mocht als "Batkid" de stad redden uit de handen van de schurken.
[3]
- Bij Heritage Auctions in de Verenigde Staten is op 14 januari 2021 een exemplaar van de eerste editie uit 1940 geveild voor ruim 2,2 miljoen dollar. De oorspronkelijke prijs was 10 cent.
- De
??
emoji kan op sommige platformen worden opgeroepen met het sleutelwoord
Batman
.
- Ten minste een persoon heeft zich in het echte leven voorgedaan als Batman, met kostuum en Batmobile.
[4]
Bronnen, noten en/of referenties
|