Baantjer
is een
Nederlandse
politieserie
, gebaseerd op de boeken van
Appie Baantjer
. De eerste aflevering werd uitgezonden op vrijdagavond 6 oktober 1995 en de laatste op vrijdagavond 1 december 2006. De serie is gedurende elf
seizoenen
uitgezonden.
[1]
De serie werd grotendeels opgenomen in
Amsterdam
en in Nederland oorspronkelijk uitgezonden door
RTL 4
en later ook door
RTL 7
en
RTL Crime
. In
Belgie
(Vlaanderen) door de publieke zender
Een/VRT 1
. Baantjer was ten tijde van uitzenden de best bekeken Nederlandse serie tot dan toe. De serie beleefde in seizoen 2003-2004 een piek in de kijkcijfers met gemiddeld 2.861.000 kijkers per aflevering.
In 1997 won de serie de
Gouden Televizier-Ring
voor het beste programma op de Nederlandse televisie van dat jaar. Op 7 november 2003 verscheen de honderdste aflevering,
De Cock en de moord op de clown
. Qua volgorde was dat de 99e, maar de crew telde de televisiefilm uit 1999 mee.
Vanaf het zevende seizoen (2001) is elk jaar verklaard dat de serie zou stoppen, waarna er telkens toch weer een nieuw seizoen kwam (in 2006 werd het twaalfde seizoen uitgezonden). Wel is het aantal afleveringen drastisch verkort: van seizoen 1 t/m 4 waren het er dertien per seizoen, van seizoen 5 t/m 8 waren het er tien. In seizoen 9 werden het er dertien, in seizoen 10 tien en seizoen 11 had slechts acht afleveringen.
Sinds het negende seizoen werden afleveringen vaak veel later uitgezonden dan aanvankelijk gepland; seizoen 10 bevatte vier afleveringen die in 2003 voor seizoen 9 waren opgenomen; datzelfde gold voor seizoen 11. De dubbelaflevering
De Cock en de afrekening
werd in 2004 opgenomen voor seizoen 10, maar werd in dat seizoen noch in seizoen 11 uitgezonden; Hetzelfde werd gedaan met
Grijpstra & De Gier
.
Baantjer werd door verschillende scenaristen geschreven, waaronder
Simon de Waal
,
Gerrit Mollema
,
Harm Edens
,
Hetty Heyting
,
Marieke van der Pol
,
Berend Boudewijn
en
Haye van der Heyden
onder het pseudoniem Pieke Daalders.
RTL Nederland
en
Videoland
hebben een
remake van de serie gemaakt
, met onder anderen
Waldemar Torenstra
en
Jelka van Houten
. De serie kwam eind 2019 op TV en Videoland.
Baantjer
volgt een vaste verhaalformule die zelden gebroken wordt:
- De ontdekking van het lijk.
- Begincredits
- Titelcredits
- Autopsie
, ondervragingen van getuigen en verdachten.
- Buitendam wil De Cock in zijn kantoor spreken, veelal omdat hij de werkwijze van De Cock afkeurt. Hij eindigt steevast met: "D'r uit De Cock".
- De Cock en Vledder halen een drankje in het cafe van Lowietje. Regelmatig krijgt De Cock hier een idee dat tot de oplossing van de moord leidt.
- Verdere ondervragingen en de bekentenis van de hoofdverdachte.
- Reconstructie van de moord in een
flashback
.
- Slotscene in het huis van De Cock, waarbij bijna altijd mevrouw De Cock (gespeeld door
Nienke Sikkema
) verschijnt.
Legenda
|
Hoofdrol
|
Grote bijrol
|
Terugkerende gastrol
|
Geen rol
|
(
Piet Romer
, 1995-2006)
Het hoofdpersonage is geboren op het eiland
Urk
. Hij heeft de bijzondere neiging bij het voorstellen zijn naam te spellen ("De Cock, met C-O-C-K"). Hij mikt vaak zijn hoedje op de kapstok.
In de aflevering
De Cock en de zaak Vledder
(2000) vertelt De Cock met zijn collega’s over een zaak die hem erg raakt waarbij een collega gedood werd en hij ervan werd beschuldigd.
In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op het vertrouwen
(2001) vertelt De Cock dat iemand hem wilde doodschieten maar dat een agent de kogel heeft opgevangen, ook blijkt zijn stiefzoon Tom Bartels met de dood van Renee Goes (de vriendin van Vledder) te maken te hebben.
In de aflevering
De Cock met hulp van buitenaf
(2001) krijgt De Cock aanwijzingen in zijn dromen omtrent de moord op zijn oud-collega Frank van der Meulen (
Jules Hamel
). In de aflevering
De Cock en de moordende wreker
(2002) leren we dat De Cock als jonge agent ooit behoorlijk hardhandig een bekentenis heeft afgedwongen. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op het verleden
(2004) raakt De Cock betrokken bij een zaak rond twee doodgeschoten en verminkte sekswerkers. Een van de verdachten, Karel Raven (
Peter Paul Muller
), wordt daarbij vermoord, en het is mogelijk dat hij de zoon van De Cock en zijn oude vriendin Sanne Groot-Koerkamp (
Trudy Labij
) is. In deze aflevering overweegt De Cock om met pensioen te gaan. In de tweedelige aflevering
De Cock en de dood van een doorbijter
(2006) bleek dat het op de kop af 40 jaar geleden was dat hij was afgestudeerd van de politieschool. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op herhaling
(2006) wordt de zus van De Cock vermoord door gif. In aflevering 6 van seizoen 11 blijkt dat Jurre vroeger slachtoffer was van een zogenaamde jeugdbende, bestaande uit jonge knulletjes. Toen hij voor straf in elkaar geslagen werd, sloeg hij terug, waarna hij door de schoolleiding in de kraag gegrepen werd. De Cock staat verder samen met zijn collega Vledder te boek als een
Ajax
-liefhebber. In het bureau wordt De Cock gekenmerkt door knorrigheid maar tevens gedrevenheid. Jurre draagt geen dienstwapen maar maakt graag gebruik van een handig apparaat van inbreker Handige Henkie dat alle sloten kan openen.
[2]
Familieleden:
- Vrouw: Mevrouw De Cock (
Nienke Sikkema
, 1995-2006)
- Oudere zus: Willemijn Boonstra-de Cock (Kort te zien in
De Cock en de moord op herhaling
(2006), speelster onbekend)
- Vader: Jurre de Cock (Zie
De Cock en de moord op herhaling
, naam staat op grafzuil)
- Moeder: Hillegonda de Cock-Schippers (Zie
De Cock en de moord op herhaling
, naam staat op grafzuil)
(
Victor Reinier
, 1995-2006)
Politiepartner van De Cock die opvalt door zijn flauwe opmerkingen. De opmerkingen wekken ergernis op bij getuigen, waardoor deze zich soms verspreken en uitspraken doen die hen als dader verraden. Fanatiek
Ajax
-fan. In de aflevering
De Cock en de zaak Vledder
(2000) wordt Vledder zelf van moord verdacht. In
De Cock en de moord op jaren
(1998) leidt Vledder officieel het onderzoek, met stiekeme hulp van De Cock. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op het vertrouwen
(2001) leren we een andere kant van Vledder kennen als zijn ex-vriendin Renee Goes wordt vermoord. Vanaf seizoen 9 speelt Iris de Graaff een belangrijke rol voor Vledder als love-interest. Hij komt over als versierder, maar door zijn gedrag wordt hij meestal afgewezen. Vledder wordt vaak beschreven als "de macho", maar meestal met het hart op de juiste plaats.
Familieleden:
(
Marian Mudder
, 1995-2002; gastrol in 2006)
Zij trekt vaak verdachten na over hun alibi. In de aflevering
De Cock en de seriemoordenaar
(1997) wordt Prins bijna neergestoken door een seriemoordenaar die het op roodharige vrouwen heeft gemunt. In
De Cock en de moord in 5 gangen
(2001) neemt ze per ongeluk een
XTC
-
pil
en heeft ze een (hilarische)
hallucinatie
. In
De Cock en de moord in Club Exotica
(2002) gaat ze samen met Keizer 'undercover'. Ze stoort zich meestal aan de flauwe grappen van Vledder. Na seizoen 8 verdween ze omdat ze een baan in
Australie
had gekregen. In de laatste tweedelige aflevering
De Cock en de onzichtbare moordenaar
(2006) komt ze terug en zegt ze tegen Vledder dat ze een handeltje hier en daar doet; later helpt ze haar oude baas De Cock met de moord op Wim de Jongh.
(
Martin Schwab
, 1995-2006)
De
computerexpert
van het team. Acteur Martin Schwab zou er na seizoen 8 mee stoppen, maar veranderde toch van gedachten. Ab Keizer is een van de vaste personages. Hij vindt meestal snel informatie of e-mail van slachtoffers of verdachten. In
De Cock en de man die zijn gezicht verloor
(2000) wordt bekend dat Keizer een fan is van
Feyenoord
, niet van
Ajax
. In de aflevering zijn op het bureau van Keizer Feyenoord petjes en aan de muur een Feyenoord sjaal te zien. Schwab zelf is inderdaad aanhanger van Feyenoord. In
De Cock en de moord op ome Arie
(2000) vertelt hij zijn collega's dat hij Arie van vroeger kent. Als kind heeft hij van hem schaken geleerd alleen was Arie niet blij dat hij bij de politie ging werken. In
De Cock en de moord op de werf
(2001) beschuldigt zijn vrouw hem van vreemdgaan als hij wakker wordt in een hotel met een kater en een lege
portemonnee
. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moordfilm
(2002) wordt de zus van Keizer verdacht, en denkt hij erover om ontslag te nemen. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op herhaling
(2006) wordt er aangifte tegen hem gedaan, hij zou een drugsverslaafde vrouw seksueel hebben misbruikt. Het raakt hem dan ook diep in het hart als hij merkt dat zelfs zijn collega's vraagtekens zetten bij zijn onschuld. Hij en Vledder zitten vaak over knappe vrouwen te praten, tot grote ergernis van Prins.
Familieleden:
(
Kirsten van Dissel
, 2003-2006)
Personage vanaf seizoen 9, ter vervanging van Prins. Ze krijgt de baan van
rechercheur
in het bureau na een jaar thuis te hebben gezeten vanwege een
gijzeling
. Ze wordt geintroduceerd in
De Cock en de moord op de afgeschreven dode
(2003). In de tweedelige aflevering
De Cock en de afrekening
komt Iris eindelijk te weten wie de overval op het benzinestation heeft gepleegd. Ze wordt ontvoerd door een van de gijzelnemers en wordt op het nippertje gered door Vledder en De Cock. Iris de Graaff is een sportieve vrouw die erg nieuwsgierig is. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op de middenstip
(2005) krijgt ze een hechte band met een voetballer van Ajax. Als ze met de voetballer flirt, grijpt Vledder in. Zo krijgt De Graaff een heel andere kant van Vledder te zien. Ze vindt het erg irritant dat Vledder zich vaak met haar priveleven bemoeit.
(
Serge-Henri Valcke
, 1995-2006)
Hij is de
commissaris
van het bureau en heeft vaak commentaar op De Cock, omdat die vaak risicovolle beslissingen neemt tijdens moordonderzoeken. Ook botsen Buitendam en De Cock vaak over bureaucratische regels die moeten worden nageleefd en die de positie van Buitendam goed uitkomen, maar het moordonderzoek in de weg zit. Hij stuurt De Cock altijd zijn kantoor uit met de woorden: "D'r uit De Cock". In
De Cock en de moord op de volkszanger
(1999) wordt hij door De Cock geholpen met huwelijksproblemen. In
De Cock en de moord op ome Arie
(2000) wil hij dat De Cock een zaak onderzoekt van een vergiftiging, de hondjes van de buurman zijn ziek. Later blijkt dat de hondjes in tuin van Buitendam van een giftige struik hebben gegeten. In
De Cock en de moord op de clown
(2003) leren we dat Buitendam, die verdachte Herman Kramsky (
Edwin Alofs
) eerder is tegengekomen, toen met geweld een bekentenis van hem heeft afgedwongen. Daarnaast raakt hij in de aflevering
De Cock en de gemaskerde moord
(2004) persoonlijk betrokken bij een zaak rond twee families die hij uit zijn verleden kent. In
De Cock en de moord op de zigeuner
(2004) wordt hij grootvader van twee kleinkinderen. In
De Cock en de moord op de missionaris
(2005) kent hij een van de verdachten.
- Kleinzoon: Corneel (2004)
(
Hans Karsenbarg
, 1995-2006).
(
Hans Veerman
, Seizoen 6, tijdelijke vervanging afleveringen 8-10)
De
schouwarts
. Hij heeft vaak vinnige woordenwisselingen met Vledder. Vledder heeft vaak commentaar op hem, en daarom kan Den Koninghe hem meestal niet uitstaan. In
De Cock en de moord uit instinct
(1999) krijgt hij vervroegd pensioen, maar De Cock overtuigt Buitendam dat Den Koninghe onmisbaar is. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moordfilm
(2002) komt uit dat zijn oom in de
Tweede Wereldoorlog
de
nazi
's hielp. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op het verleden
(2004) overweegt Den Koninghe om te stoppen als schouwarts en een baan als gezondheidsinspecteur aan te nemen.
Familieleden:
- Oom: Henk den Koninghe (2002)
Lowietje heeft een cafe op
De Wallen
en is een oude vriend van De Cock. Vaak drinken De Cock en Vledder bij hem een
cognac
(onder werktijd); soms zijn er ook andere personages bij aanwezig of is De Cock alleen. Lowietje heeft vaak een kleine rol, behalve in aflevering
De Cock en de moord in 5 gangen
(2001) wanneer zijn neef vermoord wordt en hijzelf een verdachte is. In deze aflevering wordt de vriendschap tussen De Cock en Lowietje zwaar op de proef gesteld. In de boeken en de film is zijn vaste bijnaam
Smalle Lowietje
. Terwijl De Cock nadenkt over de zaak, geniet Vledder altijd van het uitzicht dat hij heeft op de sekswerkers aan de overkant.
Familieleden:
(
Nienke Sikkema
, 1995-2006)
De vrouw van De Cock. Aan het einde van een aflevering bespreekt zij de opgeloste zaak vaak met haar man en eventueel ook een paar van zijn collega's. Vroeger maakte ze ook veel eten. Kenmerkend in de eerste seizoenen was vooral dat de rechercheurs het eten niet al te lekker vonden. In
De Cock en het lijk in de kast
(2002) was ze getuige in een zaak. In de tweedelige aflevering
De Cock en de moord op herhaling
(2006) wordt ze op straat aangevallen door een verdachte en belandt ze in het ziekenhuis. In diezelfde aflevering wordt ze ook bijna vermoord door een moordenaar (*zie moord in de peepshow) die wraak wilde nemen op De Cock.
Familieleden:
- Man: Jurriaan de Cock (
Piet Romer
, 1995-2006)
- Schoonvader: Jurre de Cock
- Schoonmoeder: Hillegonda de Cock-Schippers
- Schoonzus: Willemijn Boonstra-de Cock
(
Freek van Muiswinkel
, 1995-1999)
De wachtcommandant. In de aflevering
De Cock en de XTC-moord
(1998) raakt Jochems betrokken bij een zaak wanneer zijn nichtje Sandra vermoord wordt. Midden seizoen 5 verdween Jochems omdat Freek van Muiswinkel ziek was; later overleed hij aan
alvleesklierkanker
. In de rest van seizoen 5 vervulde
Jeroen van Koningsbrugge
kort de rol van een vervangende wachtcommandant, Willems.
Familieleden:
- Nicht: Sandra Jochems (
Katja Schuurman
, 1998)
- Zwager: Geert Hendriks (
Rob van de Meeberg
, 1998)
- Zus: Marjolein Jochems (Thijs Jochems spreekt over haar in
De Cock en de XTC-moord
.)
(
Wimie Wilhelm
, 2000-2006)
Els Peeters is de laatste wachtcommandant in de serie en start haar werkzaamheden tijdens de verhuizing naar het nieuwe politiebureau in de "Czaar Peterbuurt". In de aflevering
De Cock en de moordende wreker
(2002) wordt ze door een verdachte gegijzeld. Els Peeters is getrouwd en heeft drie kinderen, van wie er een in de aflevering
De Cock en de moord in stijl
(2001) verdacht werd van joyriden.
Seizoen
|
Afleveringen
|
Uitgezonden (NL)
|
Releasejaar dvd
|
1
|
13
|
6 oktober 1995 - 9 februari 1996
|
2005
|
2
|
13
|
1 november 1996 - 7 maart 1997
|
2005
|
3
|
13
|
10 oktober 1997 - 10 april 1998
|
2005
|
4
|
13
|
9 oktober 1998 - 2 april 1999
|
2005
|
5
|
10
|
8 oktober 1999 - 10 december 1999
|
2005
|
6
|
10
|
6 oktober 2000 - 8 december 2000
|
2005
|
7
|
10
|
5 oktober 2001 - 14 december 2001
|
2006
|
8
|
10
|
27 september 2002 - 6 december 2002
|
2006
|
9
|
13
|
26 september 2003 - 21 november 2003
|
2006
|
10
|
10
|
1 oktober 2004 - 26 november 2004
|
2006
|
11
|
8
|
11 november 2005 - 1 december 2006
|
2007
|
De titelsong
Circle of Smile
, waarin
Toots Thielemans
de mondharmonica bespeelt, is evenals alle andere muziek in de serie geschreven door
Jurre Haanstra
. De muziek in de serie is onder andere uitgevoerd door leden van het
Radio Filharmonisch Orkest
, pianist
George Wink
en Jurre Haanstra zelf. Een compilatie van muziek uit de serie is in 1995 op cd uitgebracht door
Mercury Records
en in 2005 her-uitgegeven door
Universal Music
.
In 1984 kwam er een verfilming van de boeken van
Appie Baantjer
:
Moord in extase
, met
Joop Doderer
als De Cock en
Ron Brandsteder
als Vledder. Deze samenwerking kreeg geen vervolg. Elf jaar later begon de televisieserie met in de hoofdrollen
Piet Romer
en
Victor Reinier
. In 1999 werd er vanwege het 10-jarig bestaan van
RTL 4
, een televisiefilm geproduceerd met de originele cast van de serie:
Baantjer: De Cock en de wraak zonder einde
. Deze werd tegelijk met het vijfde seizoen opgenomen en verscheen in 2004 op
dvd
.
Op 18 april 2019 ging de bioscoopfilm
Baantjer: het begin
in premiere. Binnen een tijd van twee weken wist de film meer dan 100.000 bezoekers naar de bioscoop te trekken, hierdoor werd hij onderscheiden met een
Gouden Film
.
In 2013 was
Baantjer
, als toneelstuk, te zien in de Nederlandse theaters met in de hoofdrollen
Peter Tuinman
(De Cock),
Beau Schneider
(Vledder) en
Peter Romer
(commissaris Buitendam). In 2015 was het nieuwe toneelstuk
Baantjer LIVE 2
in de Nederlandse theaters te zien met dezelfde hoofdrolspelers. Het scenario van beide toneelstukken werd geschreven door Peter Romer, de zoon van
Piet Romer
.
Het pand dat tijdens de eerste vijf seizoenen van
Baantjer
fungeerde als politiebureau
De Engel
, vanaf seizoen zes de opnamelocatie voor de bureauscenes
- In 1996 werd de eerste Baantjer-dag georganiseerd. Op deze dag wandelde Baantjer onder meer met fans over
De Wallen
in Amsterdam.
- De eerste vijf seizoenen van de televisieserie
Baantjer
vonden de opnamen van het bureau plaats aan de Amsterdamse Kattenburgergracht. Met ingang van seizoen zes (6 oktober 2000) gebeurde dit aan de
Blankenstraat
in de
Czaar Peterbuurt
in het pand '
De Engel
'.
- De opnamen in Cafe Lowietje werden gemaakt op Derde Goudsbloemdwarsstraat 2 in de
Jordaan
.
[3]
- Verschillende grachtenpanden dienden als het huis van De Cock; de rechercheur woonde in eerste instantie op de Singel, maar verhuisde later naar de Oudezijds Voorburgwal en de Leidsegracht.
[4]
- De serie werd ook uitgezonden in
Belgie
en
Frankrijk
. In Frankrijk heet de serie
Inspecteur De Cock
.
- In het voorjaar van 2007 zond RTL 4 de zogenoemde 'Baantjer Classics' uit, in feite een gewone herhaling van het eerste seizoen, maar met een kort (recenter opgenomen) voorstukje van De Cock die met pensioen is, zittend in zijn huiskamer, cognac drinkend, die een herinnering aan een oude zaak ophaalt. De afleveringen werden niet chronologisch uitgezonden. Deze herhalingen haalden echter niet erg hoge kijkcijfers (vaak slechts 300.000 kijkers) en dat maakte deze Classics de slechtst bekeken herhalingreeks van Baantjer ooit. Naar aanleiding van
Piet Romers
overlijden begin 2012, werd ter ere van hem de laatste (dubbele) aflevering van
Baantjer
herhaald door RTL 4.
- Voor de rol van De Cock was onder anderen
Rijk de Gooyer
gevraagd, maar ook hij bleek niet geschikt voor het karakter De Cock en uiteindelijk ging de rol naar Piet Romer. Iets soortgelijks was gebeurd met de film
Heb medelij, Jet!
(1975), waarin naast John Kraaijkamp sr. een rol was weggelegd voor De Gooyer. De laatste bedankte en Romer kreeg de rol.
- De televisieserie werd berucht en beroemd door het grote aantal beeldmerken dat tijdens een aflevering in beeld kwam;
De Telegraaf
(2003-2006),
Het Parool
(1995-2001)
Yakult
(1995-2006),
Aquacooler
(1995-2006),
Cup-a-Soup
,
Metro
(2001-2002),
PTT Telecom
(1995-2006),
Nokia
,
Centrum Multivitamine
,
Ibuprofen
,
KitKat
,
Nescafe
,
Philips
,
Compaq
(1995-1999),
Aqua Systems
(2000-2006),
Xerox
(1999-2006),
Amstel Bier
,
Mazda
(1995-1999),
Fiat
(2000-2006),
DHL
(2003-2006) en toenmalig VW-Audi dealer "Kost Automobielbedrijven" (tegenwoordig A-Point), dealer van de politie Volkswagens van de Amsterdamse politie, werden gebruikt als 'sponsor' van
Baantjer
.
- In de eerste zes seizoenen werd vaak verwezen naar
Het Parool
en nam Renee Goes, een journaliste van het dagblad gespeeld door
Marjolein Keuning
en
Alwien Tulner
, weleens contact op met De Cock en Vledder om informatie over een zaak los te krijgen. Omdat er vanaf 2003 een overeenkomst werd gesloten met
De Telegraaf
, werden alle verwijzingen naar
Het Parool
gestopt.
- Seizoen 7 aflevering 10 "De Cock met hulp van buitenaf" was in eerste instantie bedoeld om de laatste aflevering van de serie te zijn, maar de serie werd voortgezet voor nog eens vijf jaar, voordat ze uiteindelijk eindigde op 1 december 2006.