Angela Brigid Lansbury
(
Londen
,
16 oktober
1925
?
Los Angeles
,
11 oktober
2022
) was een
Amerikaans
actrice
van Britse afkomst. Haar acteercarriere in
Hollywood
overbrugde een periode van meer dan 70 jaar. Ze werd wereldberoemd met haar rol van
Jessica Fletcher
in de Amerikaanse detectiveserie
Murder, She Wrote
.
Angela Lansbury was de dochter van de in
Belfast
geboren actrice Moyna MacGill en de kleindochter van de
Labourpoliticus
George Lansbury. Haar vader Edgar Lansbury overleed in 1934 aan de gevolgen van maagkanker toen Angela negen jaar oud was. Toen de
Tweede Wereldoorlog
begon,
emigreerde
ze op veertienjarige leeftijd met haar moeder naar de Verenigde Staten, waar zij in
1951
tot Amerikaanse werd
genaturaliseerd
. Als jonge actrice in Los Angeles verdiende ze bij met werk in een
warenhuis
.
Lansbury was kort getrouwd (1945-1946) met de vijftien jaar oudere Amerikaanse acteur
Richard Cromwell
. In 1948 trouwde zij met de zakenman van
Ierse
afkomst Peter Shaw, een voormalige vriend van actrice
Joan Crawford
. Shaw heeft een grote rol gespeeld als manager van haar carriere. Hun huwelijk duurde tot het overlijden van Shaw in 2003. Samen hadden ze een zoon, een dochter en een stiefzoon en woonden ze in
Brentwood
,
Californie
. Tijdens vakanties ging ze naar haar huis in
County Cork
, Ierland.
Lansbury had van jongs af aan veel kennissen in de
lgbt
-gemeenschap waardoor ze tot haar eigen vreugde uitgroeide tot een waar gay-icoon.
Lansbury overleed op 11 oktober 2022, vijf dagen voor haar 97e verjaardag.
[1]
Lansbury begon op jonge leeftijd met zang- en acteerlessen te volgen, wat ze bleef doen na haar verhuizing naar de Verenigde Staten. Dankzij haar moeders contacten in Hollywood tekende ze een contract bij
MGM
.
[2]
Lansbury maakte gebruik van
Mid-Atlantic
Engels, een kunstmatig accent dat is ontstaan in het Hollywood van de jaren dertig, als fusie tussen Amerikaans Engels en de Britse
Received Pronunciation
.
In 1944 maakte Lansbury haar filmdebuut, waarvoor zij meteen een
Oscarnominatie
ontving, als de brutale meid in de film
Gaslight
met
Ingrid Bergman
en
Charles Boyer
. Dit werd direct gevolgd door nog een Oscarnominatie voor haar rol als Sibyl Vane in een verfilming van
Het portret van Dorian Gray
(
The Picture of Dorian Gray
, 1945) van
Oscar Wilde
.
In 1961 speelde Lansbury in de commercieel zeer succesvolle film
Blue Hawaii
. Hoewel ze slechts tien jaar ouder was, speelde ze de moeder van het personage gespeeld door hoofdrolspeler
Elvis Presley
. Lansbury speelde in
The Manchurian Candidate
(1962) de kille, meedogenloze moeder van een veteraan die een door
communisten
gehersenspoelde moordenaar is. Zij kreeg veel lof voor haar koude rillingen veroorzakende optreden, uitmondend in een derde Oscarnominatie. In de film werd haar zoon gespeeld door
Laurence Harvey
die slechts drie jaar jonger was dan Lansbury. Zelf zei Lansbury in een interview met
CNN
dat dit boosaardig personage in 'The Manchurian Candidate' haar favoriete rol was.
Zij speelde
Miss Marple
in
The Mirror Crack'd
(1980) naar het boek van
Agatha Christie
. Daarna ging zij stemmen inspreken bij animatiefilms zoals
The Last Unicorn
(1982), de zingende theepot in
Belle en het Beest
(
Disney
, 1991) en
Anastasia
(1997). In Belle en het Beest zingt ze het themalied
Tale as old as time
(
Tijdenlang verhaald
).
Op
Broadway
had Lansbury succes met onder anderen de
musicals
Anyone Can Whistle
,
Mame
(1966),
Dear World
(1969) en
Gypsy
(1974). Ze speelde ook Mrs. Lovett in Stephen Sondheims beroemde musical
Sweeney Todd
(1979). Voor al deze musicals kreeg ze een
Tony Award
. In 2022 ontving Lansbury een ere-Tony voor haar gehele toneelcarriere.
[3]
Haar grootste bekendheid kreeg Lansbury als misdaadromanschrijfster
Jessica Fletcher
in een van de langstlopende detectiveseries in de Amerikaanse televisiegeschiedenis,
Murder, She Wrote
(1984-1996). Na enkele seizoenen werd ze ook producer van de reeks dat haar een van destijds best betaalde actrices maakte en haar het record leverde op de meeste
Emmy
-nominaties (zeventien, waarvan acht voor
Murder, She Wrote
[4]
) te hebben ontvangen zonder er een te hebben gewonnen. Ze werd wel in de
Television Academy Hall of Fame
opgenomen in 1996.
[4]
Na
Murder, She Wrote
speelde Lansbury voornamelijk theater. Zo was ze op hoge leeftijd te zien als Madame Arcati in
Blithe spirit
, wat haar in 2015 een Olivier Award opleverde. Af en toe dook ze nog eens op in films en series zoals
Law & Order
en
Nanny McPhee
.
In 1981 vertolkte zij voor
Decca Records
de rol van Mrs. Peachum op de plaatopname van
John Gays
The Beggar's Opera
, naast onder meer
Joan Sutherland
en
Kiri Te Kanawa
.
In 1994 kreeg Lansbury van koningin
Elizabeth
de titel 'commandeur van de
Orde van het Britse Rijk
' en twintig jaar later de hogere rang van 'dame-commandeur'. In 1995 werd zij '
Disney Legende
'. De acteursvakbond
Screen Actors Guild
gaf haar in 1997 een 'Lifetime Achievement Award' en in hetzelfde jaar kreeg zij de
National Medal of Arts
, de hoogste onderscheiding die een Amerikaans artiest kan krijgen. In 2000 ontving Lansbury de
Kennedy Center Honors
. In 2013 beloonde de
Academy of Motion Picture Arts and Sciences
haar met een ere-
Oscar
voor haar gehele filmcarriere.
[5]
Op de Tony Awards van 2022 werd haar carriere geeerd met een ‘Lifetime Achievement Award’.
- Gaslight
(1944)
- National Velvet
(1944)
- The Picture of Dorian Gray
(1945)
- The Harvey Girls
(1946)
- The Hoodlum Saint
(1946)
- Till the Clouds Roll By
(1946)
- The Private Affairs of Bel Ami
(1947)
- If Winter Comes
(1947)
- State of the Union
(1948)
- The Three Musketeers
(1948)
- Tenth Avenue Angel
(1948)
- The Red Danube
(1949)
- Samson and Delilah
(1949)
- Kind Lady
(1951)
- Mutiny
(1952)
- Remains to Be Seen
(1953)
- A Life at Stake
(1954)
- The Purple Mask
(1955)
- A Lawless Street
(1955)
- The Court Jester
(1956)
- Please Murder Me
(1956)
- The Long, Hot Summer
(1958)
- The Reluctant Debutante
(1958)
- Summer of the Seventeenth Doll
(1959)
- The Dark at the Top of the Stairs
(1960)
- A Breath of Scandal
(1960)
- Blue Hawaii
(1961) met in de hoofdrol Elvis Presley
- Four Horseman of the Apocalypse
(1962)
- All Fall Down
(1962)
- The Manchurian Candidate
(1962)
- In the Cool of the Day
(1963)
- The World of Henry Orient
(1964)
- Dear Heart
(1964)
- The Greatest Story Ever Told
(1965)
- The Amorous Adventures of Moll Flanders
(1965)
- Harlow
(1965)
- Mister Buddwing
(1966)
- Something for Everyone
(1970)
- Heksen & Bezemstelen
('Bedknobs and Broomsticks', 1971)
- Death on the Nile
(1978)
- The Lady Vanishes
(1979)
- The Mirror Crack'd
(1980)
- The Last Unicorn
(1982), stem
- The Pirates of Penzance
(1983)
- Ingrid
(1984) (documentaire over het leven van actrice
Ingrid Bergman
)
- The Company of Wolves
(1984)
- Belle en het Beest
(Beauty and the Beast, 1991), stem
- Your Studio and You
(1995)
- Anastasia
(1997), stem
- Fantasia 2000
(1999), een van de Disneygastpersonen
- About Schmidt
(2002), stem
- Broadway: The Golden Age, by the Legends Who Were There
(2003), documentaire
- Nanny McPhee
(2005)
- Kingdom Hearts II
(2006), video game, stem
- Mr. Popper's Penguins
(2011)
- Mary Poppins Returns
(2018)
- Glass Onion: A Knives Out Mystery
(2022),
cameo
Genomineerd:
- Gaslight
, 1945
- The Picture of Dorian Gray
, 1946
- The Manchurian Candidate
, 1962
Gewonnen:
- Britannia Award (Lifetime Achievement, 2003)
Genomineerd:
- Beste tegenspeelster voor
Death on the Nile
, 1978
Genomineerd:
- Beste gastactrice in een serie (voor de rol van Eleanor Duvall in "
Law & Order: Trial by Jury
", 2005)
- Beste tegenspeelster in een miniseries of film (
The Blackwater Lightship
, 2004)
- Beste hoofdrolspeelster voor
Murder, She Wrote
, 12 keer (1985 tot en met 1996)
- Beste individuele prestatie in een variete- of muziekprogramma, 3 keer (1983, 1987, 1990)
- Beste hoofdrolspeelster in een miniserie of film (
Little Gloria... Happy at Last
, 1983)
Gewonnen:
Genomineerd:
- Beste optreden van een actrice in een televisieserie - Drama voor
Murder, She Wrote
in 1986, 1988, 1989, 1991, 1993 en 1995)
- Beste tegenspeelster in een miniseries of televisiefilm (
A Gift of Love: A Christmas Story
, 1983)
- Beste filmactrice - musical/komedie (
Bedknobs and Broomsticks
, 1972)
- Beste filmactrice - musical/komedie (
Something for Everyone
, 1970)
Gewonnen:
Beste hoofdrol voor een actrice in een musical voor
- Mame
, 1966
- Dear World
, 1969
- Gypsy: A Musical Fable
, 1975
- Sweeney Todd
, 1979
Beste bijrol voor actrice in een toneelstuk
Genomineerd in 2007 als beste actrice in een toneelstuk voor
Deuce
en in 2010 als beste actrice in een bijrol in een musical voor
A Little Night Music
.
Bronnen, noten en/of referenties
|