Grootvorstin Alexandra Paulowna van Rusland
Alexandra Paulowna Romanova van Rusland
(
Russisch
: Александра Павловна Романова) (
Sint-Petersburg
,
9 augustus
1783
?
Boeda
,
16 maart
1801
), grootvorstin van
Rusland
en door haar huwelijk aartshertogin van Oostenrijk, dat in die tijd nog toebehoorde aan het
Heilige Roomse Rijk
. Ze was een zuster van tsaar
Alexander I
en van tsaar
Nicolaas I
.
Grootvorstin Alexandra Paulowna was het derde kind en eerste dochter uit het huwelijk van tsaar
Paul I van Rusland
en diens tweede vrouw tsarina
Maria Fjodorovna
. Maria Fjodorovna werd geboren als prinses Sophia Dorothea Augusta Louisa van Wurttemberg, dochter van hertog
Frederik Eugenius van Wurttemberg
. Ze kreeg dezelfde (Russische) opvoeding als alle andere dochters van Paul en Maria. Ze kreeg lessen in
Frans
en
Duits
en ook muzieklessen, schilderen en tekenen. Alexandra had een hechte band met haar jongere zuster grootvorstin
Elena
(de tweede dochter van Paul I) ze gingen vaak samen schilderen.
In
1796
werd er door Alexandra's grootmoeder, de Russische tsarina
Catharina II
, besloten dat de toenmalige achttienjarige
Zweedse
koning
Gustaaf IV Adolf
een goede huwelijkspartij was voor de dertienjarige Alexandra. Dit werd gedaan om de vele problemen die Rusland en Zweden toen hadden op te lossen. Catharina II had een zwak voor de toenmalige Gustaaf IV Adolf omdat er werd gezegd dat hij een aantrekkelijke en charmante man was. Alexandra werd beschreven als een van de meest beeldschone, liefste en meest onschuldige prinsessen van Europa.
Koning Gustaaf IV Adolf van Zweden
De onderhandelingen voor het huwelijk begonnen daarom ook snel. Toen de koning van Zweden arriveerde in Rusland in augustus 1796, werden hij en Alexandra meteen verliefd op elkaar. Het werd beschreven als liefde op het eerste gezicht. Hij werd gecharmeerd door haar naiveteit, en snel na hun ontmoeting ging Gustaaf IV Adolf snel door naar Catharina II om zijn liefde voor Alexandra te bekennen en te vragen om haar hand. De tsarina was vol vreugde toen zij dit hoorde. Door alle vreugde die Catharina II had, vergat zij een groot dilemma: het geloof. Als Alexandra wilde trouwen met Gustaaf Adolf werd zij koningin van Zweden en moest zij afstand doen van haar
Russisch-orthodoxe geloof
en moest ze zich bekeren tot de
Zweedse Kerk
. Nog twee weken lang waren er onderhandelingen voor het huwelijk. Maar uiteindelijk verliet Gustaaf IV Adolf Rusland en keerde hij terug naar Zweden zonder bruid. Dit was een grote teleurstellig voor Catharina en ze kreeg in november 1796 een
beroerte
minder dan twee maanden nadat de onderhandelingen voor het huwelijk tussen Alexandra en Gustaaf Adolf waren begonnen.
Er was besloten dat hun verloving plaats zou vinden op
11 september
. Op diezelfde dag, voordat de verloving plaatsvond, las Gustaaf Adolf in het huwelijkscontract dat Alexandra haar Russische geloof zou blijven houden, ook na de huwelijksvoltrekking. Dit was al die tijd voor hem verborgen gehouden. De jonge koning vond dat hij was misleid en hij zwoer dat hij zijn volk nooit een orthodoxe koningin zou geven. Hij kwam niet opdagen tijdens hun verlovingsceremonie en Alexandra was volledig ontroostbaar. Gustaaf IV Adolf trad later in het huwelijk met prinses
Frederika van Baden
, een jongere zuster van Alexandra's schoonzusje
Elisabeth Alexejevna
.
Aartshertog Jozef van Oostenrijk
In
1799
, drie jaar na de dood van tsarina Catharina II, besloot tsaar Paul om een verdrag te sluiten met Oostenrijk en Pruisen en daardoor een coalitie te vormen tegen de groeiende kracht van de
Eerste Franse Republiek
. Om dit verdrag kracht bij te zetten werd Alexandra uitgehuwelijkt aan aartshertog
Jozef Anton Johan van Oostenrijk
, een jongere broer van
keizer Frans II
. Aartshertog Jozef was al tot gouverneur van
Hongarije
benoemd. Het huwelijk vond plaats op
30 oktober
1799
te Sint-Petersburg. Het jonge koppel ging wonen in het kasteel van Alcsut in Hongarije.
Alexandra's leven aan het Oostenrijkse hof was zeer ongelukkig. Keizerin
Maria Theresia
, de tweede vrouw van keizer Frans II, was erg jaloers op Alexandra's schoonheid en haar vele juwelen. En niet alleen dat, ze was ook jaloers op Alexandra's vele gelijkenissen met de eerste vrouw van Frans II,
Elisabeth van Wurttemberg
, die een tante was van Alexandra. Ook het geloof van Alexandra in de Russisch-orthodoxe Kerk was niet makkelijk voor haar aan het Rooms-katholieke hof in Wenen.
Anderhalf jaar later stierf Alexandra op
16 maart
1801
te Boeda aan
kraamvrouwenkoorts
kort na de geboorte van haar dochter, Alexandrine. Ze was nog maar 17 jaar oud. Het Oostenrijkse hof weigerde om haar te begraven in de katholieke grafkelder. Haar stoffelijk overschot bleef staan in de kelder totdat de Russische regering het liet begraven in Hongarije. Aartshertog Jozef liet een mausoleum bouwen voor zijn overleden vrouw. Alexandra's dood viel in dezelfde week als de dood van haar vader op
23 maart
1801. Het was een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de
Romanov familie
.
Tijdens het
Congres van Wenen
bezochten tsaar Alexander I en de grootvorstinnen
Maria Paulowna
en
Catharina Paulowna
het graf van hun zuster. Aartshertog Jozef hertrouwde nog tweemaal en liet vele kinderen na.