Alberta
is een
provincie
van
Canada
. In het oosten wordt de provincie begrensd door
Saskatchewan
en in het westen door
Brits-Columbia
, in het noorden door de
Northwest Territories
en in het zuiden door de Amerikaanse staat
Montana
. De hoofdstad is
Edmonton
terwijl
Calgary
de grootste stad is. Alberta werd vernoemd naar prinses
Louise Caroline Alberta
, naar wie ook de in de provincie gelegen plaats
Lake Louise
en het
Louisemeer
zijn vernoemd.
Alberta werd een Canadese provincie in
1905
. Voordien was het gebied onderdeel van
Rupert's Land
en werd het mede beheerd door de
Hudson's Bay Company
. In
1731
stichtten de
Fransen
er de eerste nederzettingen en in
1882
werd het
District of Alberta
onderdeel van de Northwest Territories. De
North West Mounted Police
(later de
Royal Canadian Mounted Police
geheten) werd in 1873 in Alberta opgericht. De aanleg van de
Canadian Pacific Railway
bracht een instroom van migranten met zich mee die de bevolking snel deed stijgen.
Rond de jaren 20 van de 20e eeuw werd er voor het eerst olie gevonden in de provincie, maar het duurde tot een olievondst in
1947
vooraleer olie echt van belang werd voor de economie.
Alberta beslaat een oppervlakte van 661.190 km². De
prairies
domineren het landschap in het oosten en strekken zich uit naar
Manitoba
. In het westen van de provincie bevinden zich de
Rocky Mountains
, met onder meer de nationale parken
Jasper
en
Banff
.
Het
Athabascameer
, in het noordoosten van de provincie en deels in Saskatchewan gelegen, is het grootste
meer
. Andere belangrijke meren zijn het
Clairemeer
en het
Lesser Slave Lake
. De belangrijkste rivieren in de provincie zijn de
Athabasca
, de
Bow
en de noordelijke en zuidelijke tak van de
Saskatchewan
.
Het noorden van Alberta wordt bedekt door
taiga
. Langs de westgrens met British Columbia vindt men de Rocky Mountains terwijl meer naar het zuiden en oosten de provincie vooral bedekt is met prairies en het landschap vlakker is met enige heuvels. In het zuiden van de provincie vindt men de zogenaamde
Badlands
. In de streek rond Brooks en
Drumheller
bevindt zich tevens een van de rijkste
fossielbedden
ter wereld, waarin resten van tientallen verschillende soorten dinosauriers zijn gevonden onder meer in het
provinciaal dinosauruspark
.
Grote delen van Alberta, met name de prairies, kennen een extreem klimaat met zeer koude winters en hete zomers. Ten oosten van de Rocky Mountains komen
chinook
-winden voor die de temperatuur in de winter in korte tijd met 10 tot 15 graden
Celsius
kan laten stijgen. Het noorden en westen van Alberta zijn overwegend natter dan de rest van de provincie terwijl het gebied tussen Calgary en Edmonton bekend staat om de grote hoeveelheden
hagel
die er kunnen vallen. Alberta is een van de gebieden in Canada die de meeste zonneschijn kennen.
De provincie heeft twee grote steden:
Deze zijn samen goed voor zo'n
2
?
3
van de bevolking van de provincie.
In volgorde van inwoneraantal in 2019 waren de top 10 grootste gemeenten in Alberta:
Zie voor andere plaatsen de
lijst van plaatsen in Alberta
.
Er zijn een aantal nationale parken in Alberta:
Het inwoneraantal van Alberta volgens de telling van
2014
was 4,2 miljoen. Als gevolg van de goede economische omstandigheden trekt Alberta veel mensen aan uit andere Canadese provincies en de bevolkingsgroei is dan ook hoger dan elders in Canada. 81,8% van de bevolking spreekt
Engels
als moedertaal, de een na grootste moedertaal is
Chinees
met zo'n 97.275 moedertaalsprekers en 2% spreekt
Frans
. Minder dan 20% van de bevolking woont op het platteland, de rest woont in de steden. Veruit de meeste mensen zijn van Europese of inheemse afkomst en iets meer dan 10% is lid van een minderheidsgroep. De grootste religie in Alberta is het
christendom
terwijl er ook kleine
moslim-
en
boeddhistische
gemeenschappen zijn.
Het
parlement
van Alberta bestaat uit een kamer, de
Legislative Assembly
, die 83 leden telt. De huidige
premier
is
Jason Kenney
, die de positie sinds
2019
bekleedt. De kroon wordt in Alberta vertegenwoordigd door een luitenant-gouverneur.
Bij de federale verkiezingen voor het parlement in
Ottawa
in
2008
wonnen de conservatieven 27 van de 28 zetels. De laatste zetel ging naar de NDP.
De voormalige conservatieve minister-president van Canada
Stephen Harper
komt uit Alberta.
Er is in Alberta sprake van enige, kleine maar groeiende, afscheidingsbewegingen die de provincie, alleen of met de andere westelijke provincies, van Canada willen afscheiden. Redenen hiervoor zijn onder meer de
Western Alienation
die veel mensen voelen. Een belangrijk deel van de bevolking vindt dat de federale overheid in Ottawa de belangen van de provincie(s) niet of nauwelijks behartigt en dat zij slechts een bron van belastinggeld zijn terwijl alle politieke aandacht uitgaat naar de grotere provincies
Ontario
en
Quebec
.
De
economie
van Alberta is de sterkste van Canada, vooral omdat in bijna de hele provincie olievelden aanwezig zijn. Het
bruto nationaal product
per hoofd van de bevolking is met ruim 68.000
Canadese dollar
het hoogste van Canada.
De
olieindustrie
is de aandrijfmotor van de economie. De
Athabasca Oil Sands
in het noordoosten van de provincie bevatten wellicht de grootste oliereserves ter wereld. De winning van olie uit
teerzand
is echter een belasting voor het milieu en het transport naar de VS door de
Keystone-pijpleiding
is omstreden.
Daarnaast is de petrochemische industrie tevens een belangrijke bron van inkomsten.
Met 5 miljoen stuks vee in de provincie is Alberta de belangrijkste leverancier van vlees in Canada, met een aandeel van bijna 50%. Tarwe is het belangrijkste
landbouwproduct
van Alberta terwijl, vooral in het noorden, de uitgestrekte bossen
bosbouw
en houtbewerking mogelijk maken.
In Edmonton en vooral Calgary hebben veel bedrijven hun hoofdkantoor en de dienstensector is hier een belangrijk element. Ook
toerisme
, met name naar het bergachtige gebied rond de Rocky Mountains, levert veel inkomsten op.
De belangrijkste
universiteiten
in Alberta zijn de
Universiteit van Alberta
in Edmonton en de
Universiteit van Calgary
.
Alberta kent zo'n 50.000 km verharde weg en een deel van de route van de
Trans-Canada Highway
loopt door de provincie. Er zijn twee internationale
vliegvelden
, in Calgary en in Edmonton.