1433
Eeuwen :	14e eeuw  ·  15e eeuw  ·  16e eeuw
Decennia :	1420-1429  ·  1430-1439  ·  1440-1449
Jaren:	<<  ·  <  ·  1432  ·  1433  ·  1434  ·  >  ·  >>
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita :		2186 MMCLXXXVI
Armeense jaartelling :		882 ? 883 ?? ??? ? ???
Chinese jaartelling :		4129 ? 4130 己子 ? 庚丑
Christelijke jaartelling :		1433 MCDXXXIII
Ethiopische jaartelling :		1425 ? 1426
Hebreeuwse jaartelling :		5193 ? 5194
Hindoekalenders :
- Vikram Samvat		1488 ? 1489
- Shaka Samvat		1355 ? 1356
- Kali yuga		4534 ? 4535
Iraanse jaartelling :		811 ? 812 ??? ? ???
Islamitische jaartelling :		836 ? 837 ??? ? ???
Maconnieke jaartelling :		5432 ? 5433
Juliaanse kalender van 1433

Het jaar 1433 is het 33e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling .

Gebeurtenissen [ bewerken | brontekst bewerken ]

• 12 april - Verdrag van Den Haag : Jacoba van Beieren doet afstand van haar grafelijke rechten ten gunste van Filips de Goede . Deze laat haar geliefde/echtgenoot Frank van Borssele vrij.
• 22 april - Huwelijk van Jan van Bedford en Jacoba van Luxemburg .
• april - De Sibetsburg , het kasteel van Wilhelmshaven , in handen van zeerovers, wordt verwoest door de Hanze .* 31 mei - Paus Eugenius IV kroont Sigismund tot keizer van het Heilige Roomse Rijk .
• 11 mei - Huwelijk van Willem III van Beieren en Margaretha van Kleef
• 29 juli - Het concilie van Bazel ontzegt de paus het recht om hoogwaardigheidsbekleders bijeen te roepen en geeft hem 60 dagen om zich terug te trekken.
• 29 juli - Paus Eugenius IV verklaart al wat tegen hem besloten wordt tot nul en generlei waarde.
• september - Cosimo de' Medici wordt uit Florence verbannen
• 30 november - Compacta van Praag : Verdrag tussen de katholieken en Hussieten in Bohemen . De radicale taborieten verwerpen het verdrag, en vinden zich nu tegen een samenwerkingsverband van de gematigde calixtijnen en de katholieken geplaatst.
• 15 december - Bestand van Ł?czyca : Wapenstilstand tussen de Duitse Orde en Polen voor 12 jaar. Beide partijen behouden de gebieden die ze bezetten.
• 15 december - Met de bul Dudum Sacrum verklaart paus Eugenius IV het Concilie van Bazel ontbonden.
• Zheng He keert terug in China van zijn zevende, laatste en grootste expeditie.
• Gersau wordt een vrije Rijksrepubliek, zie Republiek Gersau .
• Oudst bekende vermelding: Tallum

Opvolging [ bewerken | brontekst bewerken ]

• Holland en Henegouwen - Jacoba van Beieren opgevolgd door Filips de Goede van Bourgondie
• Lan Xang - Lue Sai opgevolgd door Khai Bua Ban
• Penthievre - Olivier van Chatillon opgevolgd door zijn broer Jan van Chatillon
• Portugal - Johan I opgevolgd door zijn zoon Eduard
• Saint-Pol - Peter I van Luxemburg opgevolgd door zijn zoon Lodewijk
• Sicilie (onderkoning) - Pedro Felice opgevolgd door koning Alfons V
• Troppau - Przemko van Troppau opgevolgd door zijn zoons Wenceslaus II , Nicolaas IV , Willem , Ernst en Przemko II

Afbeeldingen [ bewerken | brontekst bewerken ]

• 
  Jan van Eyck : Portret van een man met rode tulband
• 
  Pisanello (toegeschreven aan): Keizer Sigismund
• 
  Fra Angelico : Tabernakel van de Linaioli

• 
  Cosimo de Medici gaat in ballingschap
• 
  Graftombe van Johan I van Portugal
• 
  Sint-Medarduskerk , Wervik (toren 1433)
• 
  Sint Jacobikerk , Gottingen (voltooid 1433)

Geboren [ bewerken | brontekst bewerken ]

• 31 augustus - Sigismondo d'Este , Italiaans staatsman
• 19 oktober - Marsilio Ficino , Italiaans arts en filosoof
• 17 september - Jacob van Coimbra , Portugees prins en kardinaal
• 10 november - Karel de Stoute , hertog van Bourgondie (1467-1477)
• 17 november - Ferdinand van Viseu , Portugees prins
• Robert Gaguin , Frans humanist
• George van Baden , Duits edelman en bisschop
• Gwijde van Brimeu , Bourgondisch staatsman
• Jacob van Armagnac , Frans edelman
• Jan II , graaf van Gorizia
• Justus Nicolaas I van Hohenzollern , Duits edelman
• Karel II van Bourbon , Frans edelman en aartsbisschop
• Kettil Karlsson , Zweeds geestelijke en staatsman
• Kunga Legpa , vorst van Tibet (1448-1481)
• Ladislaus Hunyadi , Hongaars staats- en krijgsman
• Pieter van Henin , Zuid-Nederlands edelman
• Stefanus III , woiwode van Moravie (1457-1504)
• Francesco Colonna , Italiaans schrijver (jaartal bij benadering)
• Giovanni Giocondo , Italiaans geleerde (jaartal bij benadering)
• Wolfert VI van Borselen , Hollands staatsman (jaartal bij benadering)

Overleden [ bewerken | brontekst bewerken ]

• 14 april - Liduina van Schiedam (53), Nederlands heilige
• 1 juni - Jacobus II van Urgell (~52), Aragonees edelman
• juni - Jan I van Brosse (~57), Frans edelman
• 15 juli - Andreu Bertran , Aragonees staatsman en bisschop
• 25 juli - Sibet Papinga (~40), Fries hoofdeling
• 14 augustus - Johan I (76), koning van Portugal (1385-1433)
• 21 september - Zweder van Culemborg , bisschop van Utrecht (1425-1432)
• 27 september - Johanna van Valois (42), echtgenote van Jan V van Bretagne
• 28 september - Olivier van Chatillon (~46), Frans edelman
• 28 september - Przemko van Troppau (~68), Silezisch edelman
• 1 december - Go-Komatsu (56), keizer van Japan (1382-1412)
• Arnt van Lomme , Limburgs politicus
• Gerard VII van Holstein (~29), Duitse edelman
• Le L?i , keizer van Vietnam
• Lue Sai , koning van Lan Xang (1432-1433) (zelfmoord)
• Peter I van Luxemburg (~43), Frans edelman
• Willem VII van Horne , Brabants edelman

Zie de categorie 1433 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.