Gambara ni'oguna'o ba wangoroma'o Lowalangi (moroi ba gambera lumalo ba gambolo, ba moroi ya?a moi tou): Niha Keriso , Islam , Hinduisme , Sikhisme , Yudaisme ba Baha?i

Lowalangi no toi nibe'e Nono Niha iada'a kho samosa zamatoro ulidano ba osinia ma'afefu ba samatoro fa'auri niha. Boro da'o fagolo geluahania faoma fehede "Allah" ba li Indonesia ma zui "God" ba li Inggris.

Heza alua wa mamati niha wa so silo'o-lo'onia samosa lowalangi ba gulidano andre, lafotoi da'o teisme . ^{[1] [2]} Bakha ba agama nifotoi agama monoteis (simane Yahudi , Niha Keriso ba Islam ) faduhu dodo niha wa ha samosa Lowalangi andro, wa fondrege mofa'abolo ia, wa ya'ia zamazokhi gofu hadia ia fefu, ba wa khonia oi mamati niha. ^[3] Ba agama bo'o nifotoi politeis , lowalangi andro no "samatoro ulidano (he?a'ae tenga ulidano ma'asagoro bahiza ha fofonia) ma zui samatoro fa'auri niha, ba boro da'o labe'e khonia wasombata ma zui kho gofu hadia ia zi tobali fangali zamatoro andre." ^{[4] [5]}

Sondra niha sanandrosa kho lowalangi no oi fabo'o-bo'o. Ato ndra ere teologi ba filsafat si no manandraigo ba wangoroma'o wa so lowalangi, he?a'ae irugi ma'okho lo soroma (li Indonesia "bukti") si tola la'oroma'o. ^[6] Bahiza so goi niha bo'o si lo manema wa so lowalangi ma eheha bo'o samatoro ulidano ba fa'auri niha, ba faduhu sibai dodora wa lo lowalangi (sondra nifotoi ateisme ). Baero da'o so goi zondra nifotoi agnostisisme sanguma'o wa lo ta'ila na so lowalangi ma lo'o. Awo da'o so zanguma'o wa tanoa fefu no lowalangi samosa (sondra nifotoi panteisme ) ba so goi zanguma'o wa so sa lowalangi, bahiza tenga ya'ia zamazokhi tanoa fefu ba tenga ya'ia zomboi niha (sondra nifotoi deisme ).

Molo'o teisme Lowalangi si faduhu todo niha no samosa Lowalangi sangomasi'o niha ba sanotona ena'o lafolakhomi ia niha faoma fangandro, fanuno ba folo'o lala wa'auri si faudu ba daromali Lowalangi andro. ^[3]

Oroita wehede Lowalangi [ bulo'o | bulo’o kode ]

Me fona fatua lo tohare Niha Keriso ba Dano Niha , nifotoi "lowalangi" ba gotalua Nono Niha tenga somboi ba sokho banua si ya?a awo dano simane si faduhu todo niha bakha ba agama "monoteis". Lowalangi ha toi wurugo niha si so ba Dano Niha irugi ma'okho. ^{[7] [8]} So darua wondrege wurugo andre si tohare ba Dano Niha : si fofona sibai ya'ia da'o Laturedano sondrugi Tano Niha me tora 1.000 fakhe si lalo. Aefa da'o me 500 fakhe si lalo tohare ba Dano Niha niha bo'o sotoi Lowalangi . Larugi Dano Niha ba zinga nasi tano ba gatumbukha ba Lahusa ba awu'a-wu'a ira irege mowanua ira ba Mboronadu ba Gomo . Ya'ia andre zi tobali furugo fefu Nono Niha sauri ba Dano Niha irugi ma'okho. Lo ta'ila sibai hadia mboro wa oi mate nga'oto Laturedano me no tohare Lowalangi, irege hato niduno-duno nirongoda sanandrosa khora (iraono mbela sauri ba hogu geu). ^[7]

Me luo da'o lo nasa agama ba gotalua Nono Niha ba hiza ha famosumange zatua . No goi i'ila da'a Elio Modigliani me moi ia wangosili ba Dano Niha me 1886. Aefa ifaedogo haniha Lowalangi molo'o ndra misionaris ba molo'o wanutuno Ndraono Niha si falukha khonia ba Dano Niha , ofeta ia ba gangetula, Molo'o ya'o Ono Niha ha samolakhomi zatua ( Per me i Nias sono puramente idolatri ). ^[9] Ba li Nono Niha fona famolakhomi zatua andre latotoi ia fame'e adu zatua (li Indonesia "penghormatan leluhur", li Inggris "ancestor worship"). Boro da'o he Laturedano ba he Lowalangi tenga toi si fagolo ba doi zamazokhi banua si ya?a awo dano nifolakhomi niha bakha ba agama monoteis .

Me tohare ndra niha Eropa , tora-tora ndra misionaris Niha Keriso , lo la'ila lafo'eluaha doi zomboi banua si ya?a awo dano si so bakha ba Zura Ni'amoni'o , same'e oroisa si fulu kho Moze . Me iborotaigo wo'ali Zura Luka ba li Niha Ernst Ludwig Denninger , samosa misionaris Protestan moroi ba Jerman , i'oguna'o mano doi "Lowalangi", me lo isondra doi sabolo faudu ba li Niha. Aefa da'o latohugo mano wangoguna'o simano ira misionaris tano bo'o simane Heinrich Sundermann , sanga'ali Zura Ni'amoi'o ma'asambua ba li Niha, ba si mano goi ndra Niha Keriso si so ba Dano Niha irugi iada'a. ^{[10] [11]} Lowalangi si ha toi wurugo Nono Niha me fona no tobali iada'a toi kho zomboi banua si ya?a awo dano ba samatoro fa'auri niha ba gulidano, nikaoni Yesu samosa ama (li Aram "abba") ( Mar 14:36 ).

Lowalangi, toi mba?a [ bulo'o | bulo’o kode ]

Lowalangi no goi toi mba?a fondrege ebua numero dua samasui planet Saturnus . Me 2010 ihalo gangetula International Astronomical Union (IAU) wa i'otarai 17 Juni 2010 labe'e doi mba?a andre Lowalangi. Fona da'o to'olo latotoi ia Rhea. ^[12] IAU andre no organisasi internasional same'e oi toi nosi mbanua siya?a. Isondra mba?a andre Giovanni Domenico Cassini me 23 Desember 1672 ba labe'e toinia Rhea i'otarai 1847. ^[13]

Umbu [ bulo'o | bulo’o kode ]